ولایت اقربین در غدیر خم

ولایت اقربین در غدیر خم

نام کتاب	ولایت اقربین در غدیر خم
نام های دیگر کتاب	ولايت أقربين در غدير خم به ضميمه مختصري از تاريخ حرم ائمه بقيع ولايت أقربين به ضميمه مناظرات و مختصري از تاريخ حرم ائمه بقيع عليهم السلام
پدیدآورندگان	علوي، محمد (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏223‎‏/‎‏54‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏و‎‏7‎‏
موضوع	احاديث خاص (غدير) زيارتگاه‏هاي اسلامي - بقيع زيارتگاه‏هاي اسلامي - مدينه شيعه اماميه - دفاعيه‏ها و رديه‌‏ها علي بن ابي طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت، امامت غدير خم
ناشر	نغمات
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	مجلد1: 1386ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE18885AUTOMATIONCODE

معرفی اجمالی

ولایت اقربین در غدیر خم (به ضمیمه مناظرات و مختصری از تاریخ حرم ائمه بقیع(ع))، تألیف محمد علوی، کتابی است که با استفاده از بیانات قرآن و سنت قطعیه و معتبر اهل سنت، جانشین پیامبر(ص) را معرفی نموده است.

ساختار

کتاب، حاوی مقدمه و متن در سه بخش و هشت فصل است.

گزارش محتوا

در مقدمه به ضرورت دین و اهمیت و جایگاه دین اسلام، پیامبر(ص) و خلیفه بعد از او پرداخته شده است.

بخش اول دارای چهار فصل است؛ فصل اول به بیان واژه شیعه، بذر شیعه در قرآن، پیدایش و ظهور آن در زمان پیامبر(ص) و گروهی از صحابه که در عصر پیامبر(ص) معروف به شیعه بودند اختصاص یافته است.

مؤلف در ابتدا با مراجعه به منابع لغوی، همچون لسان العرب و قاموس المحيط و اقوال عالمانی چون شیخ مفید، ابن خلدون، شهرستانی و بسیاری دیگر، معنای لغوی و اصطلاحی شیعه را بازگو کرده است سپس می‌گوید: اولین کسی که اسم شیعه را بر پیرو، یا پیروان الهی و مکتب توحید اطلاق کرده، خداوند است

به اعتقاد نویسنده، بذر اولیه تشیع را خداوند در قرآن کریم نشانده و پیامبر اکرم(ص) در طول دوران رسالتش آن را آبیاری کرده است؛ چنان‌که سیوطی در الدر المنثور می‌گوید: حضرت علی(ع) در زمان پیامبر(ص) به «خير البرية» معروف شده بود

سیوطی در جای دیگر از ابن مردویه از علی(ع) نقل می‌کند که پیامبر اکرم(ص) به من فرمود: آیا این سخن خدا را نشنیده‌ای که می‌فرماید: کسانی که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند بهترین مخلوقاتند؟ این تو و شیعیان تو هستید و وعده‌گاه من و شما کنار حوض کوثر است؛ هنگامی که من برای حساب امت‌ها می‌آیم و شما دعوت می‌شوید، درحالی‌که پیشانی‌سفید و شناخته‌شده‌اید

اولین کلمه‌ای که در عهد رسول خدا(ص) ظهور کرد کلمه «شیعه» بود و این کلمه، لقب چهار نفر از صحابه بوده است که عبارتند از: ابوذر، سلمان، مقداد و عمار

فصل دوم به توضیح واژه امام، منصب و شرایط امام و امامت نزد خاصه و عامه اختصاص یافته است.

مؤلف در ابتدای این فصل از کتاب، به توضیح معنای لغوی «امام» پرداخته و نظرات برخی از لغویون را مطرح کرده است، سپس می‌گوید: فیروزآبادی در قاموس، عین عبارت لسان العرب را درباره ترجمه واژه امام آورده است؛ در نتیجه امام به معنای مقتدا، اصل، مرجع، توأم با قصد و توجه خاص است؛ یعنی امام به معنای مقتدا به کسی گفته می‌شود که مردم با قصد و توجه خاص به سراغ او می‌روند سپس به بررسی این واژه و مشتقات آن در قرآن پرداخته است و می‌نویسد: واژه امام و جمع آن (ائمه)، در قرآن دوازده بار آمده است (هفت بار به‌صورت مفرد و پنج بار به‌صورت جمع)

فلسفه نصب امام یا فلسفه وجودی امام، از مباحث دیگر این فصل از کتاب می‌باشد.

مؤلف می‌گوید: از آنجا که امام، خلیفه و جانشین و مجری تمام احکام و قوانین پیامبر و به ثمر رساندن اهداف عالیه آن حضرت است، لذا اکثر بلکه همه فلسفه وجودی پیامبر بر امام نیز منطبق است. وی در ادامه این مبحث، کلام علامه حلی درباره فلسفه وجودی پیامبر(ص) را بازگو می‌کند و در پایان می‌گوید: در قرآن، تمام این امور (اموری که علامه حلی درباره فلسفه وجودی پیامبر(ص) برشمرده است) و حتی فراتر از آن در سه عنوان «تعلیم»، «تربیت» و «قیام به قسط» خلاصه شده است

طبق تعاریفی که اهل سنت در تعریف «امامت» دارند، امامت یک مسئولیت ظاهری در حد یک ریاست و حکومت است؛ منتها حکومتی که شکل دینی دارد آنان برای امامت شرایطی از قبیل قرشی بودن، آگاهی در سطح یک قاضی، آگاهی به تاکتیک‌های جنگی و... را در نظر می‌گیرند لکن از دیدگاه امامیه، امامت یک منصب الهی و خدادادی است که تمام شئون والا و فضائل را در بر دارد، جز نبوت و آنچه لازمه آن است

امام رضا(ع) در این‌باره می‌فرماید: امام، یگانه دوران است که کسی با او هم‌افق نیست. هیچ عالمی معادل او نیست. جانشین و همانند و نمونه‌ای ندارد. همه جوانب فضل را داراست. آن دارایی نه از سوی او است و نه به همت خویش به دست آورده، بلکه خدای مفضل وهاب او را مختص آن دارایی‌ها قرار داده؛ پس چه کسی می‌تواند امام را بشناسد و او را برای امت انتخاب کند؟

فصل سوم به بیان برخی از ادله خلافت بلافصل امیر مؤمنان(ع) و فرزندان معصوم آن حضرت با تفسیر و تبیین چند آیه اختصاص یافته است.

آیات «تبلیغ»، «اکمال» و «سؤال (سأل سائل بعذاب واقع)» سه آیه‌ای هستند که مؤلف برای اثبات مدعای خود مبنی بر خلافت بلافصل امیرالمؤمنین علی(ع) بعد از پیامبر(ص) می‌آورد. در ذیل آیه تبلیغ، حدیث غدیر، اهمیت این حدیث، صحابه‌ای که این روایت را نقل کرده‌اند به‌همراه خلاصه‌ای از جریان غدیر آمده است

نویسنده در فصل چهارم به آیاتی درباره فضائل حضرت علی(ع) اشاره می‌کند. وی در این‌باره می‌گوید: آیات فضائل گرچه مسئله ولایت و خلافت را مستقیا بازگو نمی‌کنند، ولی فضایل و امتیازاتی را برای علی بن ابی‌طالب(ع) بیان می‌کنند که دیگران از آنها برخوردار نیستند و آن فضایل، حساب علی(ع) را از دیگران جدا می‌سازد؛ به‌نحوی که با ضمیمه یک مقدمه عقلی منحصرا ولایت و خلافت را برای آن حضرت اثبات می‌کند و آن این است که عقل و عقلای عالم می‌گویند: تقدیم مفضول بر افضل قبیح است

مؤلف در این فصل از کتاب، آیه «انذار» را گواه مدعای خود آورده است. ایشان شأن نزول این آیه را به‌همراه روایاتی از اهل سنت در تأیید نظر خود ذکر کرده است

بخش دوم کتاب به ذکر مناظراتی جالب و مستدل اختصاص یافته است. مؤلف در این بخش از کتاب، مناظراتی را که بین خود و علمای اهل سنت در سال 1385 صورت گرفته، با تحقیق و تنظیم و نقل مدارک آورده است مناظراتی که مطرح شده شامل: شهادت سوم (شهادت به امامت علی(ع) در اذان و اقامه)، کیفیت وضو و شستن دست، جمع و تفریق بین دو نماز، مواردی که سجده بر آن صحیح است، توسل، زیارت و بنای قبور و... می‌شود.

در پایان این بخش از کتاب، به پیدایش وهابیت، عوامل پیشرفت این گروه، عقاید و آرای آنان و مطالبی از کارنامه آنان اشاره شده است.

بخش سوم، در چهار فصل تنظیم شده و درباره گزیده‌ای از فضیلت بقیع و تاریخ حرم ائمه بقیع و حرم‌های مدینه منوره سخن به میان آورده است. در این بخش علاوه بر حرم ائمه مدفون در بقیع، قبور و حرم‌های فاطمه بنت اسد، عثمان بن مظعون، ابراهیم فرزند پیامبر(ص)، عقیل بن ابی‌طالب، ابوسفیان بن حارث بن عبدالمطلب، حلیمه سعدیه، اسماعیل فرزند امام جعفر صادق(ص)، پدر و مادر پیامبر، شهدای احد خصوصا حمزه سید‌الشهداء و برخی دیگر از ابتدای بنا تا زمان تخریب مورد بررسی قرار گرفته است.

وضعیت کتاب

فهرست محتویات در ابتدا و منابع و مأخذ به‌همراه تصاویری چند از حرم‌های بقیع و برخی از بقاع متبرک دیگر در انتهای کتاب آمده است.

مستندات مطالب کتاب، متن عربی برخی از آیات، روایات و نظرات علما در پاورقی‌ها آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.