العقد الفاخر الحسن في طبقات أكابر أهل اليمن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ':ت' به ': ت') |
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
== معرفى اجمالى == | == معرفى اجمالى == | ||
'''العقد الفاخر الحسن في طبقات أكابر أهل اليمن'''، تأليف ابوالحسن على بن حسن خزرجى (متوفى 812ق)، در شرح حال بزرگان و مشاهير يمن (از علما و ادبا و شاهان) است كه خزرجى، آن را به دستور ملك اشرف رسولى تأليف كرد. وى در سال 800ق از تأليف كتاب فراغت يافته و در 801ق، پاك‌نويس آن را به پايان رسانده است. از كتاب با عناوين «طراز أعلام الزمن في طبقات أعيان اليمن» و «ترتيب فقهاء اليمن» و «تاريخ اليمن» نيز ياد شده است <ref>ناجى، محمدرضا، ج15، ص478</ref> | '''العقد الفاخر الحسن في طبقات أكابر أهل اليمن'''، تأليف ابوالحسن على بن حسن خزرجى (متوفى 812ق)، در شرح حال بزرگان و مشاهير يمن (از علما و ادبا و شاهان) است كه خزرجى، آن را به دستور ملك اشرف رسولى تأليف كرد. وى در سال 800ق از تأليف كتاب فراغت يافته و در 801ق، پاك‌نويس آن را به پايان رسانده است. از كتاب با عناوين «طراز أعلام الزمن في طبقات أعيان اليمن» و «ترتيب فقهاء اليمن» و «تاريخ اليمن» نيز ياد شده است <ref>ناجى، محمدرضا، ج15، ص478</ref> | ||
كتاب با تحقيق عبدالله بن قائد عبادى و ديگران منتشر شده است. | كتاب با تحقيق عبدالله بن قائد عبادى و ديگران منتشر شده است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
اين اثر پنج جلدى با مقدمه عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع، مقدمه تحقيقى مفصل (قريب به 170 صفحه)، مقدمه ابوحسان ابازيد و مقدمه مؤلف آغاز شده است. پس از آن شرح حال اعلام در سى باب ذكر گرديده است. | اين اثر پنج جلدى با مقدمه عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع، مقدمه تحقيقى مفصل (قريب به 170 صفحه)، مقدمه ابوحسان ابازيد و مقدمه مؤلف آغاز شده است. پس از آن شرح حال اعلام در سى باب ذكر گرديده است. | ||
نويسنده در نگارش اين كتاب از شيوه بهاءالدين محمد بن يوسف جندى (متوفى 732ق) در «السلوك في طبقات العلماء و الملوك» پيروى كرده و ضمن تهذيب و ترتيب كتاب جندى، ذيلى بر آن نوشته است <ref>همان</ref> | نويسنده در نگارش اين كتاب از شيوه بهاءالدين محمد بن يوسف جندى (متوفى 732ق) در «السلوك في طبقات العلماء و الملوك» پيروى كرده و ضمن تهذيب و ترتيب كتاب جندى، ذيلى بر آن نوشته است <ref>همان</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع در مقدمه‌اش بر كتاب، ابتدا به اختلاف اسامى كتاب اشاره كرده است. سپس حكومت رسوليه در يمن (626-858ق) را مقطعى زمانى توصيف كرده كه در آن با استقرار نسبى سياسى، پيشرفت علمى وسيعى در جميع جهات صورت گرفت. وى سپس لفظ «الزمن» در عنوان كتاب (طراز أعلام الزمن) را قرن هشتم هجرى دانسته كه در آن احياى دوباره علوم صورت گرفت و از جمله فرهنگ‌نامه‌هاى فراوانى نوشته شد و لذا غريب نيست اگر اين عصر را عصر موسوعه‌ها نام‌گذارى كنيم <ref>ر.ك: مقدمه، ص6</ref> | عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع در مقدمه‌اش بر كتاب، ابتدا به اختلاف اسامى كتاب اشاره كرده است. سپس حكومت رسوليه در يمن (626-858ق) را مقطعى زمانى توصيف كرده كه در آن با استقرار نسبى سياسى، پيشرفت علمى وسيعى در جميع جهات صورت گرفت. وى سپس لفظ «الزمن» در عنوان كتاب (طراز أعلام الزمن) را قرن هشتم هجرى دانسته كه در آن احياى دوباره علوم صورت گرفت و از جمله فرهنگ‌نامه‌هاى فراوانى نوشته شد و لذا غريب نيست اگر اين عصر را عصر موسوعه‌ها نام‌گذارى كنيم <ref>ر.ك: مقدمه، ص6</ref> | ||
محققين چهارگانه كتاب، وظيفه تحقيق تراجم اصلى و فرعى ذكرشده در متن را به عهده داشته‌اند كه به ترتيب عبارتند از: | محققين چهارگانه كتاب، وظيفه تحقيق تراجم اصلى و فرعى ذكرشده در متن را به عهده داشته‌اند كه به ترتيب عبارتند از: | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
#مبارك الدوسرى: شرح حال ابواب خاء تا باب ظاء، 123 شرح حال؛ | #مبارك الدوسرى: شرح حال ابواب خاء تا باب ظاء، 123 شرح حال؛ | ||
#على الوصابى: شرح حال باب عين، 442 شرح حال اصلى و 258 شرح حال فرعى؛ | #على الوصابى: شرح حال باب عين، 442 شرح حال اصلى و 258 شرح حال فرعى؛ | ||
#جميل الأشول: ابواب غين تا ياء و باب كنيه‌ها و زنان، 595 شرح حال اصلى و 440 شرح حال فرعى <ref>ر.ك: مقدمه محمد الشجاع، ص7</ref> | #جميل الأشول: ابواب غين تا ياء و باب كنيه‌ها و زنان، 595 شرح حال اصلى و 440 شرح حال فرعى <ref>ر.ك: مقدمه محمد الشجاع، ص7</ref> | ||
كتاب با مقدمه‌اى كوتاه و تاريخى در معرفى يمن و فضل آن، تاريخ و اهميت آن و سپس سيره پيامبر اكرم(ص) و نخستين خلفا آغاز مى‌شود و تاريخ خلفاى اسلامى تا رويدادهاى مصر در زمان سلطان بَرقوق (متوفى 801ق) را در بر مى‌گيرد. پس از آن، بخش اصلى كتاب با تراجم رجال (28 باب) به ترتيب الفبايى مى‌آيد. در پايان، يك باب به ذكر كسانى كه به كُنيه معروف بوده‌اند و بابى ديگر به ذكر مشاهير زنان يمن اختصاص دارد <ref>ناجى، محمدرضا، ج15، ص478</ref> | كتاب با مقدمه‌اى كوتاه و تاريخى در معرفى يمن و فضل آن، تاريخ و اهميت آن و سپس سيره پيامبر اكرم(ص) و نخستين خلفا آغاز مى‌شود و تاريخ خلفاى اسلامى تا رويدادهاى مصر در زمان سلطان بَرقوق (متوفى 801ق) را در بر مى‌گيرد. پس از آن، بخش اصلى كتاب با تراجم رجال (28 باب) به ترتيب الفبايى مى‌آيد. در پايان، يك باب به ذكر كسانى كه به كُنيه معروف بوده‌اند و بابى ديگر به ذكر مشاهير زنان يمن اختصاص دارد <ref>ناجى، محمدرضا، ج15، ص478</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
كتاب در چاپ ديگرى به كوشش عبداللّه بن محمد حبشى و مصطفى عبدالكريم خطيب در سه مجلد به چاپ رسيده است <ref>ناجى، محمدرضا، ج15، ص478</ref> | كتاب در چاپ ديگرى به كوشش عبداللّه بن محمد حبشى و مصطفى عبدالكريم خطيب در سه مجلد به چاپ رسيده است <ref>ناجى، محمدرضا، ج15، ص478</ref> | ||
از آنجا كه تحقيق كتاب توسط چهار محققق انجام شده و توانايى و امكانات آنها مختلف است، لذا خواننده در اجزاى كتاب تفاوت‌هايى را احساس مى‌كند <ref>ر.ك: مقدمه محمد الشجاع، ص9</ref> | از آنجا كه تحقيق كتاب توسط چهار محققق انجام شده و توانايى و امكانات آنها مختلف است، لذا خواننده در اجزاى كتاب تفاوت‌هايى را احساس مى‌كند <ref>ر.ك: مقدمه محمد الشجاع، ص9</ref> | ||
محققين در پاورقى‌ها، آدرس مطالب را ذكر كرده‌اند و هر كجا منبعى براى كلام نويسنده نيافته‌اند تذكر داده‌اند <ref>ر.ك: ج1، پاورقى 5، ص614</ref> | محققين در پاورقى‌ها، آدرس مطالب را ذكر كرده‌اند و هر كجا منبعى براى كلام نويسنده نيافته‌اند تذكر داده‌اند <ref>ر.ك: ج1، پاورقى 5، ص614</ref> همچنين اختلاف نسخه‌ها، معرفى برخى اعلام و اماكن و معانى الفاظ و ديگر توضيحات در پاورقى آمده است. | ||
در انتهاى جلد پنجم كتاب، فهارس زير به ترتيب ارائه شده است: احاديث نبوى، اعلام، بلدان و امكنه و بقاع، قبايل و شعوب، مدارس، مصادر و مراجع و موضوعات. | در انتهاى جلد پنجم كتاب، فهارس زير به ترتيب ارائه شده است: احاديث نبوى، اعلام، بلدان و امكنه و بقاع، قبايل و شعوب، مدارس، مصادر و مراجع و موضوعات. | ||
نسخهٔ ۳۰ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۱۷:۴۲
| نام کتاب | العقد الفاخر الحسن في طبقات أکابر أهل الیمن |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | طراز اعلام الزمن فی طبقات اعیان الیمن |
| پدیدآورندگان | عبادی، عبدالله بن قاید (مصحح)
دوسری، مبارك بن محمد (مصحح) صالح الوصابي، علي عبدالله (مصحح) سعدالأشول، جميل احمد (مصحح) خزرجی، علی بن حسن (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | DS 248 /خ4ع7 |
| موضوع | دانشمندان اسلامی - یمن - سرگذشت نامه
یمن - سرگذشت نامه |
| ناشر | مکتبة الجیل الجدید |
| مکان نشر | صنعا - یمن |
| سال نشر | 1430 هـ.ق یا 2009 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE14249AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
العقد الفاخر الحسن في طبقات أكابر أهل اليمن، تأليف ابوالحسن على بن حسن خزرجى (متوفى 812ق)، در شرح حال بزرگان و مشاهير يمن (از علما و ادبا و شاهان) است كه خزرجى، آن را به دستور ملك اشرف رسولى تأليف كرد. وى در سال 800ق از تأليف كتاب فراغت يافته و در 801ق، پاك‌نويس آن را به پايان رسانده است. از كتاب با عناوين «طراز أعلام الزمن في طبقات أعيان اليمن» و «ترتيب فقهاء اليمن» و «تاريخ اليمن» نيز ياد شده است [۱]
كتاب با تحقيق عبدالله بن قائد عبادى و ديگران منتشر شده است.
ساختار
اين اثر پنج جلدى با مقدمه عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع، مقدمه تحقيقى مفصل (قريب به 170 صفحه)، مقدمه ابوحسان ابازيد و مقدمه مؤلف آغاز شده است. پس از آن شرح حال اعلام در سى باب ذكر گرديده است.
نويسنده در نگارش اين كتاب از شيوه بهاءالدين محمد بن يوسف جندى (متوفى 732ق) در «السلوك في طبقات العلماء و الملوك» پيروى كرده و ضمن تهذيب و ترتيب كتاب جندى، ذيلى بر آن نوشته است [۲]
گزارش محتوا
عبدالرحمن عبدالواحد محمد الشجاع در مقدمه‌اش بر كتاب، ابتدا به اختلاف اسامى كتاب اشاره كرده است. سپس حكومت رسوليه در يمن (626-858ق) را مقطعى زمانى توصيف كرده كه در آن با استقرار نسبى سياسى، پيشرفت علمى وسيعى در جميع جهات صورت گرفت. وى سپس لفظ «الزمن» در عنوان كتاب (طراز أعلام الزمن) را قرن هشتم هجرى دانسته كه در آن احياى دوباره علوم صورت گرفت و از جمله فرهنگ‌نامه‌هاى فراوانى نوشته شد و لذا غريب نيست اگر اين عصر را عصر موسوعه‌ها نام‌گذارى كنيم [۳]
محققين چهارگانه كتاب، وظيفه تحقيق تراجم اصلى و فرعى ذكرشده در متن را به عهده داشته‌اند كه به ترتيب عبارتند از:
- عبدالله العبادى: شرح حال‌هاى باب همزه تا آخر باب حاء، 432 شرح حال؛
- مبارك الدوسرى: شرح حال ابواب خاء تا باب ظاء، 123 شرح حال؛
- على الوصابى: شرح حال باب عين، 442 شرح حال اصلى و 258 شرح حال فرعى؛
- جميل الأشول: ابواب غين تا ياء و باب كنيه‌ها و زنان، 595 شرح حال اصلى و 440 شرح حال فرعى [۴]
كتاب با مقدمه‌اى كوتاه و تاريخى در معرفى يمن و فضل آن، تاريخ و اهميت آن و سپس سيره پيامبر اكرم(ص) و نخستين خلفا آغاز مى‌شود و تاريخ خلفاى اسلامى تا رويدادهاى مصر در زمان سلطان بَرقوق (متوفى 801ق) را در بر مى‌گيرد. پس از آن، بخش اصلى كتاب با تراجم رجال (28 باب) به ترتيب الفبايى مى‌آيد. در پايان، يك باب به ذكر كسانى كه به كُنيه معروف بوده‌اند و بابى ديگر به ذكر مشاهير زنان يمن اختصاص دارد [۵]
وضعيت كتاب
كتاب در چاپ ديگرى به كوشش عبداللّه بن محمد حبشى و مصطفى عبدالكريم خطيب در سه مجلد به چاپ رسيده است [۶]
از آنجا كه تحقيق كتاب توسط چهار محققق انجام شده و توانايى و امكانات آنها مختلف است، لذا خواننده در اجزاى كتاب تفاوت‌هايى را احساس مى‌كند [۷]
محققين در پاورقى‌ها، آدرس مطالب را ذكر كرده‌اند و هر كجا منبعى براى كلام نويسنده نيافته‌اند تذكر داده‌اند [۸] همچنين اختلاف نسخه‌ها، معرفى برخى اعلام و اماكن و معانى الفاظ و ديگر توضيحات در پاورقى آمده است.
در انتهاى جلد پنجم كتاب، فهارس زير به ترتيب ارائه شده است: احاديث نبوى، اعلام، بلدان و امكنه و بقاع، قبايل و شعوب، مدارس، مصادر و مراجع و موضوعات.
پانويس
منابع مقاله
1. مقدمه و متن كتاب.
2. ناجى، محمدرضا، دانشنامه جهان اسلام، زير نظر غلامعلى حداد عادل، تهران، بنياد دائرةالمعارف اسلامى، چاپ اول، 1390.
پیوندها
مطالعه کتاب العقد الفاخر الحسن في طبقات أکابر أهل الیمن در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور