پرش به محتوا

روضه ششم و هفتم از خلد برین (تاریخ تیموریان و ترکمانان): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'می‎پردازد' به 'می‌پردازد'
جز (جایگزینی متن - 'می‎ک' به 'می‌ک')
جز (جایگزینی متن - 'می‎پردازد' به 'می‌پردازد')
خط ۵۴: خط ۵۴:
آنچه در جزو سلسله‎ آثار میراث‎ مکتوب منتشر شده، قسمت تیمور و تیموریان‎ است، به‎اضافه شرحی درباره دو خاندان مهم ترکمان که به‎ نام‎های ترکمانان قراقویونلو و آق قوینلو شهرت یافته‎اند. این دو قبیله ترکمان، هریک بر اثر‎ تصاریف‎ روزگار، یک چند بر سراسر ایران تسلط یافته‎اند و از این لحاظ مطالعه و مداقه در کیفیت حیات و شرح حوادث هرکدام بسیار ضروری است‎؛ خاصه آنکه شروع دولت این سلسله‎های ترکمان مصادف‎‎ بوده‎ با طلوع دولت عظیم و مقتدری چون تیمور و به همین‎ جهات این دو سلسله، تحت‎الشعاع تاریخ پرهیاهو و متحول و بوالعجب تیمور و اولاد و احفادش قرار گرفته‎اند و افول این دو قبیله‎ ترکمان‎ هم مقارن بوده با ظهور دولت صفوی و آفتاب‎ درخشان سلسله اولاد شیخ صفی و باز به جهت همین امر، یعنی عظمت سلسله صفویه و طول مدت آن، یعنی زمانی‎ نزدیک به‎ دو‎ قرن‎ و نیم، باز چشم‎ها و ذهن‎ها و اندیشه‎ها‎ بیشتر‎ به‎ صفویه متوجه بوده و بالنتیجه باز همچنان روزگار قراقویونلویان و آق ‎قوینلویان مورد غفلت و بی‎توجهی قرار گرفته است.<ref>اختبار ساروی، امیر، ص14</ref>؛ بنابراین این اثر می‎تواند کتابی در جهت رفع این نقیصه باشد.
آنچه در جزو سلسله‎ آثار میراث‎ مکتوب منتشر شده، قسمت تیمور و تیموریان‎ است، به‎اضافه شرحی درباره دو خاندان مهم ترکمان که به‎ نام‎های ترکمانان قراقویونلو و آق قوینلو شهرت یافته‎اند. این دو قبیله ترکمان، هریک بر اثر‎ تصاریف‎ روزگار، یک چند بر سراسر ایران تسلط یافته‎اند و از این لحاظ مطالعه و مداقه در کیفیت حیات و شرح حوادث هرکدام بسیار ضروری است‎؛ خاصه آنکه شروع دولت این سلسله‎های ترکمان مصادف‎‎ بوده‎ با طلوع دولت عظیم و مقتدری چون تیمور و به همین‎ جهات این دو سلسله، تحت‎الشعاع تاریخ پرهیاهو و متحول و بوالعجب تیمور و اولاد و احفادش قرار گرفته‎اند و افول این دو قبیله‎ ترکمان‎ هم مقارن بوده با ظهور دولت صفوی و آفتاب‎ درخشان سلسله اولاد شیخ صفی و باز به جهت همین امر، یعنی عظمت سلسله صفویه و طول مدت آن، یعنی زمانی‎ نزدیک به‎ دو‎ قرن‎ و نیم، باز چشم‎ها و ذهن‎ها و اندیشه‎ها‎ بیشتر‎ به‎ صفویه متوجه بوده و بالنتیجه باز همچنان روزگار قراقویونلویان و آق ‎قوینلویان مورد غفلت و بی‎توجهی قرار گرفته است.<ref>اختبار ساروی، امیر، ص14</ref>؛ بنابراین این اثر می‎تواند کتابی در جهت رفع این نقیصه باشد.


مؤلف در‎ روضه ششم ابتدا به اصل و نسب‎ و تولد‎ تیمور‎ گورکانی می‎پردازد. آنگاه‎ راجع‎ به سلطنت قزان‎‎سلطان‎ و خروج‎ امیر قزغن، لشکرکشی تغلق تیمور خان به ماوراءالنهر، توجه‎ تیمور و امیرحسین قزغن به‎ سیستان‎، لشکر کشیدن تیمور بر سر الیاس‎‎ خواجه‎، جنگ لای‎، جلوس‎ تیمور‎ بر تخت سلطنت، ذکر‎ رفتن تیمور به‎جانب‎ جته و خوارزم، ولادت شاهرخ تیموری، بیان عوامل حمله تیمور به‎سوی‎‎ ایران‎ و فرستادن میرانشاه، ذکر تسخیر هرات و طوس‎ و کلات‎، ذکر‎ توجه‎‎ تیمور‎ به‎جانب ‎ایران‎ در‎ مرتبه ثانی، یورش سه‎ساله تیمور به‎جانب ایران، قتل‎عام اصفهان، حمله به خوارزم، جنگ‎ تیمور‎ با‎ توقتمش خان، یورش 5 ساله‎ به صوب ایران‎، تسخیر‎ آمل‎ و ماهانه‎‎سر‎، ذکر‎ توجه تیمور به صوب فارس و عراق و شیراز، ذکر شرح‎ حال آل مظفر و بیان سقوط این سلسله... مطالب ارزنده‎ای ارائه می‎دهد<ref>جلالی، نادره، ص165-166</ref>.
مؤلف در‎ روضه ششم ابتدا به اصل و نسب‎ و تولد‎ تیمور‎ گورکانی می‌پردازد. آنگاه‎ راجع‎ به سلطنت قزان‎‎سلطان‎ و خروج‎ امیر قزغن، لشکرکشی تغلق تیمور خان به ماوراءالنهر، توجه‎ تیمور و امیرحسین قزغن به‎ سیستان‎، لشکر کشیدن تیمور بر سر الیاس‎‎ خواجه‎، جنگ لای‎، جلوس‎ تیمور‎ بر تخت سلطنت، ذکر‎ رفتن تیمور به‎جانب‎ جته و خوارزم، ولادت شاهرخ تیموری، بیان عوامل حمله تیمور به‎سوی‎‎ ایران‎ و فرستادن میرانشاه، ذکر تسخیر هرات و طوس‎ و کلات‎، ذکر‎ توجه‎‎ تیمور‎ به‎جانب ‎ایران‎ در‎ مرتبه ثانی، یورش سه‎ساله تیمور به‎جانب ایران، قتل‎عام اصفهان، حمله به خوارزم، جنگ‎ تیمور‎ با‎ توقتمش خان، یورش 5 ساله‎ به صوب ایران‎، تسخیر‎ آمل‎ و ماهانه‎‎سر‎، ذکر‎ توجه تیمور به صوب فارس و عراق و شیراز، ذکر شرح‎ حال آل مظفر و بیان سقوط این سلسله... مطالب ارزنده‎ای ارائه می‎دهد<ref>جلالی، نادره، ص165-166</ref>.


اما [[واله اصفهانی، محمدیوسف|واله]] در روضه هفتم، سلاطین تراکمه، ملوک قراقویونلو (بارانی) را بیان می‌کند. پس به‎ ذکر‎ قرایوسف‎ بن قرامحمد و جنگ وی‎ با‎ میرزا‎ ابابکر بن میرزا میران شاه، جلوس پیر بوداق، دستگیری علاءالدوله پسر سلطان احمد جلایر، استیلای قرایوسف ترکمان بر آذربایجان و جنگ‎ او‎ با‎ شیخ ابراهیم والی‎ شیروان و شکست شیروانیان، سلطنت میرزا‎ اسکندر‎ بن قرایوسف، میرزا جهان‎شاه‎ بن قرایوسف، سلطنت حسنعلی میرزا جهان‎شاه بن قرایوسف، سلطنت آق‎قوینلوها (بایندریه)، شرح ‎حال مؤسس این‎ سلسله‎ حسن‎ بیگ، حکومت سلطان خلیل و سرانجام وی، سلطنت سلطان یعقوب، بایسنقر‎ بن یعقوب‎میرزا، سلطنت رستم‎ بیگ بن مقصود بیگ، سلطنت احمد بیگ بن اغورلو محمد، الوندمیرزا بن‎ یوسف‎‎ بیگ‎، ذکر سلطنت محمدی‎میرزا، سلطنت سلطان مراد و توجه وی به آذربایجان‎‎ و مصالحه او با الوندمیرزا می‎پردازد و سرانجام سلاطین ازبکی را که بعد از سال 900ق، به‎ ماوراءالنهر‎ و خراسان آمده و باعث تخریب این نواحی شدند، ذکر کرده و برمی‎شمرد<ref>همان، ص166</ref>.
اما [[واله اصفهانی، محمدیوسف|واله]] در روضه هفتم، سلاطین تراکمه، ملوک قراقویونلو (بارانی) را بیان می‌کند. پس به‎ ذکر‎ قرایوسف‎ بن قرامحمد و جنگ وی‎ با‎ میرزا‎ ابابکر بن میرزا میران شاه، جلوس پیر بوداق، دستگیری علاءالدوله پسر سلطان احمد جلایر، استیلای قرایوسف ترکمان بر آذربایجان و جنگ‎ او‎ با‎ شیخ ابراهیم والی‎ شیروان و شکست شیروانیان، سلطنت میرزا‎ اسکندر‎ بن قرایوسف، میرزا جهان‎شاه‎ بن قرایوسف، سلطنت حسنعلی میرزا جهان‎شاه بن قرایوسف، سلطنت آق‎قوینلوها (بایندریه)، شرح ‎حال مؤسس این‎ سلسله‎ حسن‎ بیگ، حکومت سلطان خلیل و سرانجام وی، سلطنت سلطان یعقوب، بایسنقر‎ بن یعقوب‎میرزا، سلطنت رستم‎ بیگ بن مقصود بیگ، سلطنت احمد بیگ بن اغورلو محمد، الوندمیرزا بن‎ یوسف‎‎ بیگ‎، ذکر سلطنت محمدی‎میرزا، سلطنت سلطان مراد و توجه وی به آذربایجان‎‎ و مصالحه او با الوندمیرزا می‌پردازد و سرانجام سلاطین ازبکی را که بعد از سال 900ق، به‎ ماوراءالنهر‎ و خراسان آمده و باعث تخریب این نواحی شدند، ذکر کرده و برمی‎شمرد<ref>همان، ص166</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش