۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران') |
||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ مبارک غازانى'''، اثر فارسی [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضلالله بن عمادالدوله ابواخير]]، هسته اصلى «[[جامع التواريخ]]» بوده و در بردارنده تاريخ ايلخانان در | '''تاريخ مبارک غازانى'''، اثر فارسی [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين فضلالله بن عمادالدوله ابواخير]]، هسته اصلى «[[جامع التواريخ]]» بوده و در بردارنده تاريخ ايلخانان در ایران، از هولاكو تا غازان خان مىباشد. | ||
ظاهراً كتاب به فرمان غازان و با دريافت مبلغ يك ميليون دينار و در زمان او نوشته شده است. | ظاهراً كتاب به فرمان غازان و با دريافت مبلغ يك ميليون دينار و در زمان او نوشته شده است. | ||
خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
به عقيده وى چون در گذشته پادشاهان حقوق حكام ولايات و سپاهيان را به ماليات آن مناطق به حواله مىدادند، لذا سپاهيان بر مردم وارد شده و موجبات گرفتارى آنها را فراهم مىكردند. به نظر وى بهتر اين بوده كه هيچ گونه حوالهاى از سوى حكومت صادر نشود. | به عقيده وى چون در گذشته پادشاهان حقوق حكام ولايات و سپاهيان را به ماليات آن مناطق به حواله مىدادند، لذا سپاهيان بر مردم وارد شده و موجبات گرفتارى آنها را فراهم مىكردند. به نظر وى بهتر اين بوده كه هيچ گونه حوالهاى از سوى حكومت صادر نشود. | ||
يكى از نكات جالب توجه در نوشته وى، ديدگاه خاص ناسيونالستى او نسبت به جريانات موجود است. او لشكريان مغول را در جنگ با مصريان، «لشكرهاى ما» ناميده و اين نشان مىدهد كه او غازان را پادشاه | يكى از نكات جالب توجه در نوشته وى، ديدگاه خاص ناسيونالستى او نسبت به جريانات موجود است. او لشكريان مغول را در جنگ با مصريان، «لشكرهاى ما» ناميده و اين نشان مىدهد كه او غازان را پادشاه ایران مىداند نه يك خان مغول كه تابع خان بزرگ مغولستان است. وى تلاش زيادى دارد كه نشان دهد، او فردى حكيم بوده و حكيمانه رفتار مىكرده است. | ||
به نوشته او غازان علاوه بر زبان مغولى، با پارسى، عربى، هندى، كشميرى، تبتى، ختايى و فرنگى آشنا بوده و كما بيش از تاريخ و رسوم سلاطين مختلف آگاهى داشته است. همچنين گوشزد مىكند كه غازان صنعتها و حرفههاى مختلف؛ چون زرگرى، آهنگرى، نجارى، نقاشى، ريختهگرى، خراطى و غيره را هم مىدانسته است. | به نوشته او غازان علاوه بر زبان مغولى، با پارسى، عربى، هندى، كشميرى، تبتى، ختايى و فرنگى آشنا بوده و كما بيش از تاريخ و رسوم سلاطين مختلف آگاهى داشته است. همچنين گوشزد مىكند كه غازان صنعتها و حرفههاى مختلف؛ چون زرگرى، آهنگرى، نجارى، نقاشى، ريختهگرى، خراطى و غيره را هم مىدانسته است. | ||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
[[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين]] در نوشتههاى خود، نظر مساعدى نسبت به وزيران قبلى ايلخانان نداشته و بسيارى از مفاسد ادارى و ديوانى را به آنها نسبت مىدهد. | [[رشیدالدین فضلالله|رشيدالدين]] در نوشتههاى خود، نظر مساعدى نسبت به وزيران قبلى ايلخانان نداشته و بسيارى از مفاسد ادارى و ديوانى را به آنها نسبت مىدهد. | ||
با وجود آن كه نويسنده را بايد جزو مورخان دربارى و ديوانى دانست؛ اما توجه او به تاريخ اجتماعى و روابط گروههاى اجتماعى در | با وجود آن كه نويسنده را بايد جزو مورخان دربارى و ديوانى دانست؛ اما توجه او به تاريخ اجتماعى و روابط گروههاى اجتماعى در ایران عصر مغول بسيار چشمگير است و نشان مىدهد كه او به تاريخ فقط از بالا و از منظر نخبگان سياسى نگاه نكرده، بلكه از پايين و از ديد طبقات اجتماعى نيز به تاريخ نگريسته است. | ||
او از قول غازان استدلال مىكند، اگر مغولان به زور و غارت و كشتار رعايا را نابود كنند، بعد از آن چه مىخواهند بكنند، آيا نبايد رعيتى باشد، تا هميشه جريان ماليات و بهرههاى ديگر براى اربابان مغول فراهم باشد. لذا عقل حكم مىكند، در حق رعايا جانب انصاف را رعايت نموده تا هميشه اين جريان كالا و مال برقرار باشد. | او از قول غازان استدلال مىكند، اگر مغولان به زور و غارت و كشتار رعايا را نابود كنند، بعد از آن چه مىخواهند بكنند، آيا نبايد رعيتى باشد، تا هميشه جريان ماليات و بهرههاى ديگر براى اربابان مغول فراهم باشد. لذا عقل حكم مىكند، در حق رعايا جانب انصاف را رعايت نموده تا هميشه اين جريان كالا و مال برقرار باشد. | ||
خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
آن چه از مطالعه كتاب برمىآيد، اين است كه نويسنده يك هدف كلى را دنبال مىكرد و آن پايان دادن به هرج و مرج مغول بود. او سعى داشت از يك سو بر قدرت دولت مركزى و شخص ايلخان مغول به عنوان پادشاه بيفزايد و از سوى ديگر به همان ميزان از قدرت نيروهاى گريز از مركز در ولايات بكاهد. از يك طرف اختيارات حكام را كم نموده و از طرف ديگر آنها را مسئول اعمال خود قرار دهد؛ تمام سفارشات سياسى و اقتصادى او در اين كتاب اين هدف را دنبال مىكنند. | آن چه از مطالعه كتاب برمىآيد، اين است كه نويسنده يك هدف كلى را دنبال مىكرد و آن پايان دادن به هرج و مرج مغول بود. او سعى داشت از يك سو بر قدرت دولت مركزى و شخص ايلخان مغول به عنوان پادشاه بيفزايد و از سوى ديگر به همان ميزان از قدرت نيروهاى گريز از مركز در ولايات بكاهد. از يك طرف اختيارات حكام را كم نموده و از طرف ديگر آنها را مسئول اعمال خود قرار دهد؛ تمام سفارشات سياسى و اقتصادى او در اين كتاب اين هدف را دنبال مىكنند. | ||
در واقع تاريخ مبارک غازانى، از جمله بهترين منابع براى درك اوضاع اجتماعى | در واقع تاريخ مبارک غازانى، از جمله بهترين منابع براى درك اوضاع اجتماعى ایران در عصر ايلخانان مغول، به ويژه مناسبات اجتماعى بين گروههاى مختلف مردم و روابط حكومت و مردم است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == |
ویرایش