نمایش مبدأ برای معالم أصول الفقه عند أهل السنة و الجماعة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR56932J1.jpg
| عنوان =معالم أصول الفقه عند أهل السنة و الجماعة
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[جیزانی، محمد بن حسین]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان =عربی  
| کد کنگره =‏6م9ج / 155 BP 
| موضوع = اصول فقه اهل سنت
|ناشر 
| ناشر =دار ابن الجوزي  
| مکان نشر =عربستان - رياض 
| سال نشر =1429ق. 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE56932AUTOMATIONCODE
| چاپ =چاپ هفتم  
| شابک =
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =56932
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =45333
| پس از =
| پیش از =
}}

'''معالم أصول الفقه عند أهل السنة و الجماعة'''، عنوان کتابی است یک جلدی، به زبان عربی، از [[جیزانی، محمد بن حسین|محمد بن حسین جیزانی]] با موضوع اصول فقه. نویسنده در این اثر به‌صورت مختصر به بیان شیوه اهل سنت و جماعت در تحریر اصول فقه پرداخته است. 

این اثر، رساله دکتری [[جیزانی، محمد بن حسین|جیزانی]] بوده است که در دانشگاه اسلامی مدینه منوره (الجامعة الإسلامية في المدينة المنورة) دفاع شده و پس از برخی ویرایش‌ها و اضافات، توسط انتشارات دار ابن الجوزی، در قالب این کتاب، به چاپ رسیده است.

==ساختار==
کتاب، حاوی مقدمه مؤلف، محتوای مطالب ضمن دو باب اصلی که هرکدام دارای فصل‌هایی است و یک خاتمه است. برای اطلاع از منابع کتاب می‌‎توانید به صفحات 570 تا 582 آن نگاهی بیندازید.

==گزارش محتوا==
نویسنده در مقدمه متذکر می‌شود: پس از طلب خیر از خدا و مشورت با اساتیدم، نظرم بر این قرار گرفت که موضوع رساله دکترایم، شیوه اهل سنت و جماعت در تحریر اصول فقه باشد. امید است این کتاب مقاصد ذیل را محقق کند:
# معرفی تلاش‌های اهل سنت و جماعت در اصول فقه و جمع کردن مباحث اصولی و ترتیبش برای تسهیل دستیابی به آن؛
# تحریر قواعد اصولی مورد اتفاق نزد اهل سنت و جماعت و بیان قواعد اصولی اختلافی؛
# حمایت از رکن عقیده با تنبیه بر قواعدی اصولی که بر اصول عقدیدتی باطل، بنا شده است<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص8-9</ref>.

در مقدمه سه مبحث مطرح شده است؛ ابتدا به معرفی اهل سنت و جماعت پرداخته شده، سپس اصول فقه و موضوع و مصادر و فایده این علم، تعریف شده است و در مبحث سوم تاریخ علم اصول فقه نزد اهل سنت و جماعت ذکر شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

[[جیزانی، محمد بن حسین|جیزانی]]، در باب اول کتاب، ادله شرعیه نزد اهل سنت و جماعت را ضمن 4 فصل، مطرح می‌نماید. فصل اول، حاوی 3 مبحث است و در آن از ادله شرعی از حیث اصل و مصدرش، ادله شرعی از حیث قطع و ظن و ادله شرعی از حیث نقل و عقل، صحبت می‌شود. دومین فصل درباره ادله متفق‌علیه صحبت می‌نماید. این فصل حاوی 4 مبحث است و در این مباحث، کتاب و سنت و اجماع و قیاس هرکدام به‌صورت جداگانه مطرح می‌شود. فصل سوم این باب، حاوی 5 مبحث است و بحث از هرکدام از استصحاب، قول صحابی، شریعت پیشینیان، استحسان و مصالح مرسله را به‌صورت مجزا مطرح می‌کند. چهارمین و در آخرین فصل باب اول، هریک از نسخ و تعارض و ترجیح و ترتیب ادله در 4 مبحث مطرح می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص9-10</ref>.

عنوان دومین باب کتاب، قواعد اصولی نزد اهل سنت و جماعت است که در 3 فصل، بیان شده است؛ در فصل اول، حکم شرعی، ضمن 3 مبحث توضیح می‌یابد؛ مبحث اول درباره تعریف حکم شرعی و اقسام آن است که حاوی 3 مطلب تعریف حکم شرعی، حکم تکلیفی و حکم وضعی است. مطلب دوم، لوازم حکم شرعی را ضمن 2 مطلب بیان می‌دارد که عبارت است از: مطلبی درباره حاکم که حاوی 1 مسئله است و حسن و قبح عقلی را بررسی می‌کند و دومین مطلب آن درباره تکلیف است.

سومین مبحث از فصل اول باب دوم کتاب، به بیان قواعد در حکم شرعی می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص10-11</ref>. 

فصل دوم باب دوم، درباره دلالات الفاظ و طرق استنباط، صحبت می‌کند. این فصل حاوی 3 مبحث است: در مبحث اولش از مبادی لغویه صحبت می‌شود، در مبحث دوم از نص و ظاهر و مؤول و مجمل و بیان و در مبحث سوم از امر و نهی و عام و خاص و مطلق و مقید و منطوق و مفهوم<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>.

مباحث سومین فصل از باب دوم، به اجتهاد و تقلید و فتوی مرتبط می‌شود. این فصل، حاوی 3 مبحث است و به‌ترتیب از اجتهاد، تقلید و فتوی سخن به میان می‌آید<ref>ر.ک: همان</ref>.

پس از بیان دو بخش اصلی کتاب، نویسنده در خاتمه آن، اهم نتایج و توصیه‌ها را بیان می‌کند<ref>ر.ک: همان</ref>.

شیوه نویسنده در ارائه مطالب این کتاب، عبارت است از:
# اختصار و عدم تطویل: این به دلیل وسعت موضوع کتاب و تشعب مباحث و فراوانی مسائلش است. بنابراین از باب «ما لا يدرك كله لا يترك كله»، کلیاتی از این مباحث در این کتاب، مطرح شده است؛
# ریشه‌یابی و بیان مسائل اصلی با دلیل: نویسنده در این اثر به بیان مذهب اهل سنت و جماعت و به ذکر ادله آنان اکتفا کرده و متعرض مذاهب مخالف آنان نشده است؛
# اقتصار بر کتاب‌های اهل سنت و جماعت: تمام مباحثی که در این کتاب تقریر و تحریر شده به‌صورت مستقیم از کلام اهل سنت و جماعت در کتاب‌های اصول فقهی که نگاشته‌اند، نقل شده است؛
# استفاده از عین متن و کلام اهل علم تا حد امکان: این امر به جهت توثیق بیشتر انجام گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص11-12</ref>.

==وضعیت کتاب==
نویسنده، به جهت تکمیل فایده تحقیقش، ملحقاتی در ذیل کتاب به مطالبش افزوده که ضمن 3 جدول مطرح شده است؛ جدولی درباره تلاش‌های ابن تیمیه در اصول فقه، جدولی درباره تلاش‌های ابن قیم در این علم، و جدولی درباره مباحث اصولی نزد اهل سنت و جماعت<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>.

فهرست مطالب و فهارس فنی کتاب به‌ترتیب شامل فهرست آیات قرآن کریم، احادیث نبوی شریف، اعلام ترجمه‌شده، کتاب‌های معرفی‌شده، مصطلحات اصولی شرح‌داده‌شده، فهرست تفصیلی مسائل اصولی، در انتهای کتاب، ارائه شده است<ref>ر.ک: فهارس کتاب، ص583-640</ref>.

گاه در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر ارجاعات، توضیحات مفیدی درباره محتوای مطالب داده شده است.

==پانویس==
<references />

==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[نفائس الأصول في شرح المحصول]]

[[أصول السرخسي]]

[[شرح تنقيح الفصول في اختصار المحصول من الأصول]]

[[اصول فقه مقارن]]

[[التمهيد في أصول الفقه]]

[[نهاية السول شرح منهاج الوصول في علم الأصول]]

[[التبصرة في أصول الفقه]]

[[اصول فقه نوین]]

[[مصادر التشريع عند الإمامية و السنة]]

[[مصادر اجتهاد از منظر فقیهان]]

[[المنخول من تعليقات الأصول]]

[[الكافية في الجدل]]

[[درآمدی بر علم اصول، رجال و درایه]]

[[المعالم في علم أصول الفقه]]

[[الکاشف عن أصول الدلائل و فصول العلل]]

[[تحفة المسؤول في شرح مختصر منتهی السول]]

[[أصول الشاشي]]

[[الإحكام في أصول الأحكام (آمدی)]]

[[الإشارة في أصول الفقه]]

[[نهاية الوصول إلى علم الأصول (ابن ساعاتی)]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده: فقه و اصول]]
[[رده:اصول فقه (آثارکلی)]]
[[رده:اصول فقه اهل سنت]]
[[رده:بهمن (1400)]]