نمایش مبدأ برای عشق مجازی در آینه شریعت، حکمت و معرفت

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR177060J1.jpg
| عنوان = عشق مجازی در آینه شریعت، حکمت و معرفت
| عنوان‌های دیگر = رساله‌ای در حکم نظر به اجنبیه
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[فکری، حمزه]] (نويسنده)
[[وکیلی، محمدحسن]] (نویسنده)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  5ع8ف 286/9 BP 
| موضوع =صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، 979 - 1050ق. -- عشق  - عشق - جنبه‌های مذهبی - اسلام  - عشق (عرفان)
|ناشر 
| ناشر = مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام
| مکان نشر = ایران - مشهد مقدس
| سال نشر = 1402ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE177060AUTOMATIONCODE
| چاپ = 2
| شابک = 978-600-6462-00-4
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 177060
| کتابخوان همراه نور = 177060
| کد پدیدآور = 24144
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''عشق مجازی در آئینه شریعت، حکمت و معرفت'''، اثر [[فکری، حمزه|حمزه فکری]] (معاصر) متخصص در الهیات، حکمت، عرفان، فقه و علوم اسلامی، تحریری است از دروس [[وکیلی، محمدحسن|محمدحسن وکیلی]] (متولد 1359ش)، دانش‌آموخته حوزه علمیه مشهد، متبحر در ادبیات عرب و عرفان، مدرس حوزه، به بررسی، تحلیل و دفاع از مفهوم «عشق مجازی» در مکتب حکمت و عرفان اسلامی می‌پردازد و به شبهات فقهی و کلامی تفکر تفکیکی بر آرای صدرالمتألهین در این باره پاسخ می‌دهد.

==ساختار==
کتاب در چهار بخش اصلی تنظیم شده است: بخش اول به تقریر و شرح کلام [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]]، بخش دوم به نظر و عشق نفسانی از منظر شرع مقدس، بخش سوم به نقد عبارات منتقدین [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] و بخش چهارم به عشق مجازی در اشعار عارفان اختصاص دارد و در انتها نیز ضمایم و رساله‌ای فقهی گنجانده شده است.

==سبک نگارش==
شیوه نگارش بر تحلیل دقیق مسائل حکمی و عرفانی و پاسخ‌گویی به شبهات منتقدین باتکیه‌بر استدلال عقلی و نقلی استوار است و نویسنده در تبیین مطالب و دفاع از مواضع، به طور ویژه بر آیات، روایات، و عبارات متون متقن فقهی و حکمی (مانند [[الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة|اسفار]] [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]]) تکیه می‌کند<ref>ر.ک: مقدمه، ص24- 19</ref>.

==گزارش محتوا==
بخش اول (تقریر و شرح کلام مرحوم صدرالمتألهین): این بخش که مهم‌ترین قسمت کتاب محسوب می‌شود، به‌تفصیل به تبیین دیدگاه‌های مرحوم [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] در کتاب اسفار پیرامون عشق می‌پردازد. ابتدا پیشینه بحث عشق مجازی و انواع آن در متون اسلامی، از جمله رساله [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]]، مرور می‌شود. سپس اقسام عشق مجازی شامل عشق نفسانی و عشق شهوانی تعریف شده و ویژگی‌های هرکدام در کلام [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] شرح داده می‌شود. بخش عمده‌ای از بحث نیز به توضیح «قاعده المجاز قنطرة الحقیقة» (مجاز پل حقیقت است) و بررسی فواید عشق نفسانی از منظر حکمای بزرگی چون خواجه طوسی اختصاص دارد. در این بخش به‌وضوح بیان شده که عشق نفسانی تنها در جهت حصول کمال و تعالی روح مؤثر است و باید از شائبه‌های شهوانی و دوری از محبوب غیر خدا خالی باشد<ref>متن کتاب، ص132-35</ref>.

بخش دوم (نظر و عشق نفسانی از منظر شرع مقدس): این بخش به بررسی احکام شرعی و فقهی مرتبط با نظر (نگاه‌کردن) و عشق نفسانی می‌پردازد. فصل اول آن باتکیه‌بر روایات اهل‌بیت(ع) و احادیث، به تبیین و تأکید بر محبت و عشق عفیف، به‌ویژه نسبت به جمال الهی در مخلوقات و نیز محبت و عشق به اطفال، محبت به زنان و برادران دینی و ریشه عشق نفسانی می‌پردازد.

فصل دوم به طور خاص حکم فقهی نظر به اجنبیه (زن نامحرم) و احکام عشق نفسانی را بررسی می‌کند و لذت ناشی از نظر به زن اجنبیه را در صورت قصد تلذذ شهوانی حرام می‌داند. همچنین به تقسیم‌بندی انواع نظر (تلذذ شهوانی و نفسانی) پرداخته و مصادیق مختلف عشق نفسانی نظیر عشق به فرزندان، استاد، و دیگر مؤمنان را اموری ممدوح و مستحب می‌شمارد<ref>همان، ص190-135</ref>.

بخش سوم (نقد عبارات منتقدین صدرالمتألهین): این بخش کاملاً به نقد و بررسی اشکالات وارده از سوی منتقدین بر سخنان صدرالمتألهین در بحث عشق مجازی اختصاص دارد (اشکالات کتاب «عارف و صوفی چه می‌گویند؟» تألیف [[میرزا جواد تهرانی]] (1283-1368ش) و کتاب «یافته‌های وحیانی در تضاد با بافته‌های یونانی» اثر [[سید جعفر سیدان]] (متولد 1313ش). هدف اصلی، تبرئه و دفاع از موضع حکیم شیرازی است؛ با این توضیح که اگرچه اشکالاتی در عبارات او وجود داشته، اما منتقدین نیز در حمل برخی عبارات عرفانی به برداشت‌های نادرست دچار اشتباه شده‌اند<ref>همان، ص250-191</ref>.

بخش چهارم (عشق مجازی در اشعار عارفان): این بخش با هدف نشان‌دادن جایگاه عشق مجازی در ساحت ادبیات و عرفان، به بررسی شواهدی از اشعار عارفانی چون [[حافظ، شمس‌الدین محمد|خواجه حافظ]]، [[شبستری، محمود|شیخ محمود شبستری]] و [[ابن عربی، محمد بن علی|محی‌الدین عربی]] می‌پردازد. ابتدا به گستره استفاده از اصطلاحات عشق عرفانی در اشعار پرداخته شده و سپس به دفاع از خواجه [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] و تبرئه او از اتهام عشق شهوانی می‌پردازد. نویسنده معتقد است که منظور از معشوق و عشق در اشعار این بزرگان، معنایی متعالی دارد که فراتر از شهوات حیوانی است. این بخش تصریح می‌کند که هرچند عشق مجازی در عالم طبیعت پدید می‌آید، اما وسیله‌ای است برای تلطیف نفس و تقرب به حق، و این طریق موردتأیید بسیاری از عرفا و اولیای الهی بوده است<ref>همان، ص360-251</ref>.

==پانویس==
<references />

==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب.


==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:تصوف و عرفان]]
[[رده:مباحث خاص تصوف و عرفان]]
[[رده:عرفان (علم و معرفت، وجود، اطوار و لطائف سبعه، حضرات خمسه، عشق. محبت)]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1404]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مهر 1404 توسط عباس مکرمی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مهر 1404 توسط فریدون سبحانی]]