نمایش مبدأ برای ذکاءالملک فروغی و شهریور 1320

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR146135J1.jpg
| عنوان = ذکاءالملک فروغی و شهریور 1320
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[عاقلی، باقر]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان = فارسی
| کد کنگره = 2ع46ف / DSR 1486
| موضوع = فروغی، محمدعلی، 1256-1321ش. -- خاطرات؛ ایران -- تاریخ -- پهلوی، 1320-1357ش.
|ناشر 
| ناشر = بدرقه جاویدان
| مکان نشر = تهران
| سال نشر = 1404ش

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE146135AUTOMATIONCODE
| چاپ = اول
| شابک = 978-600-5381-40-5
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}

'''ذکاءالملک فروغی و شهریور 1320''' تألیف [[باقر عاقلی]]. این کتاب پژوهشی تاریخی است که با تمرکز بر نقش محوری [[فروغی، محمدعلی|محمدعلی فروغی]] در یکی از بحرانی‌ترین مقاطع تاریخ معاصر ایران، یعنی اشغال ایران توسط متفقین در شهریور 1320 و انتقال سلطنت از رضاشاه به محمدرضا پهلوی، به تجزیه و تحلیل تصمیمات سیاسی و دیپلماتیک این دولتمدار می‌پردازد.

==ساختار==
کتاب شامل هشت فصل اصلی است.

==گزارش کتاب==
کتاب «ذکاءالملک فروغی و شهریور 1320» نوشته [[عاقلی، باقر|باقر عاقلی]]، بررسی دقیق و مستند نقش [[فروغی، محمدعلی|محمدعلی فروغی]] (ذکاءالملک) در مدیریت بحران ناشی از حملۀ قوای شوروی و انگلیس به ایران در شهریور 1320 و پیامدهای آن است. نویسنده در این اثر، با تکیه بر اسناد و مدارک تاریخی، نشان می‌دهد که چگونه [[فروغی، محمدعلی|فروغی]] در مقام نخست‌وزیری، با به کارگیری لطایف الحیل سیاسی و دیپلماتیک، توانست در شرایطی که شیرازه نظام کشور گسسته شده بود، هم از انقراض سلسله پهلوی و برقراری نظام جمهوری (مورد نظر برخی از متفقین) جلوگیری کند و هم با هدایت انتقال سلطنت به محمدرضا پهلوی، تا حدی از حاکمیت ملی دفاع نماید.

کتاب با یک دیباچه و مقدمه آغاز می‌شود. فصل اول به شرح‌حال مختصر [[فروغی، محمدعلی|فروغی]]، تحصیلات، سوابق ادبی و سیاسی او می‌پردازد. 

فصل دوم با عنوان «یادی از گذشته‌ها»، زمینۀ تاریخی و پیوندهای قبلی فروغی با تحولاتی مانند قرارداد 1919 و کودتای 1299 را مرور می‌کند. 

فصل سوم که هسته اصلی کتاب است، به وقایع شهریور 1320، نخست‌وزیری [[فروغی، محمدعلی|فروغی]] و مقدمات استعفای رضاشاه اختصاص دارد. در این فصل، چگونگی مواجهه [[فروغی، محمدعلی|فروغی]] با فشارهای خارجی و مدیریت بحران اشغال تحلیل می‌شود.

فصل چهارم به بررسی دورۀ پس از استعفای رضاشاه، تثبیت شاه جدید (محمدرضا پهلوی) و تعاملات فروغی با مجلس دوازدهم می‌پردازد. 

فصل پنجم دورۀ پس از افتتاح مجلس سیزدهم تا کناره‌گیری [[فروغی، محمدعلی|فروغی]] از نخست‌وزیری را پوشش می‌دهد. 

فصل ششم با عنوان «خاطرات گوناگون»، شامل نقل قول‌ها و یادداشت‌های مرتبط است. 

فصل هفتم دو بیوگرافی نوشته خود فروغی را ارائه می‌کند و فصل هشتم نیز مقالات دیگران دربارۀ [[فروغی، محمدعلی|فروغی]] را گردآوری کرده است.

عاقلی در این کتاب، با نگاهی تحلیلی-انتقادی، هم به اقدامات [[فروغی، محمدعلی|فروغی]] در نجات کشور از خطر تجزیه و انقراض سلطنت می‌پردازد و هم به نقش او در استحکام بخشیدن به رژیم دیکتاتوری پهلوی اول و تثبیت جانشینی آن اشاره می‌کند. نویسنده با بررسی اسناد دیپلماتیک و نامه‌های تاریخی، تعاملات پیچیده [[فروغی، محمدعلی|فروغی]] با دولت‌های متخاصم شوروی و انگلیس را واکاوی کرده و نشان می‌دهد که او چگونه سعی در یافتن راهکاری عملی برای حفظ تمامیت ارضی و استقلال نسبی ایران داشت. این کتاب منبعی ارزشمند برای درک پیچیدگی‌های سیاسی ایران در آستانۀ جنگ جهانی دوم و نقش یک دولتمدار کهنه‌کار در آن برهه حساس است.<ref>[https://literaturelib.com/books/13633 ر.ک.پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>

==پانويس ==
<references />

==منابع مقاله==
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده: تاریخ]]
[[رده: تاریخ آسیا]]
[[رده: تاریخ ایران]]
[[رده:مقالات(آذر 1404) باقی زاده]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آذر 1404]]