نمایش مبدأ برای كتب العلويين المقدسة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR114575J1.jpg
| عنوان = كتب العلويين المقدسة
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابوموسی]] (نويسنده)
[[شیخ موسی]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =BP ۴/۴/ع۸ 
| موضوع =علویان -- عقاید,علویان -- کتاب ها
|ناشر 
| ناشر = دار لأجل المعرفة
| مکان نشر = لبنان - دیار عقل
| سال نشر = 2008م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE114575AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 114575
| کتابخوان همراه نور = 114575
| کد پدیدآور = 119894
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''كتب العلويين المقدسة'''، مشتمل بر هفت کتاب از میراث مکتوب علویان و از نویسندگانی مختلف است. این مجموعه با تحقیق [[ابوموسی]] و [[شیخ موسی]] منتشر شده است.

لازم به ذکر است که این مجموعه، حاوی تعالیم نصیریه است. این فرقه را «انصاریه» و «علویه» نیز می‌گویند و منسوب به ابن نصیرنامى هستند که در قرن پنجم از شیعه امامیه منشعب شده و در شمال غربى سوریه جاى گرفتند. در حقیقت عقاید این فرقه عبارت است از التقاط عناصر شیعه و مسیحیت و معتقدات ایران پیش از اسلام<ref>ر.ک: مشکور، محمدجواد، ص442</ref>. [[محمد بن على جلّى]] و سپس [[ابوسعید سرور بن قاسم طبرانى]]، ملقب به میمون (متوفای ۴۲۶ق) رهبرى این گروه را به‌عهده داشتند و در لاذقیه و اطراف آن به تبلیغ کیش نصیریه پرداختند<ref>ر.ک: سبحانی تبریزی جعفر، ج8، ص421؛ فرمانیان مهدی، ص216</ref>.

آنچه برخی نویسندگان در مورد نصیریه مطرح کرده‌اند، موضوع باور به الوهیت [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] در میان آنان است<ref>ر.ک: بدوی عبدالرحمن، ص1232</ref>. وجود تعابیری در خصوص الوهیت یا ربوبیت [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] در آثار آنها از جمله در مجموعه حاضر مشهود است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص29 و 35 و 361</ref>.

مجموعه حاضر، حاوی هفت کتاب از فرقه علویان (نصیریه) است. کتاب‌های یادشده شامل: كتاب‌ الدستور، كتاب الفقه، كتاب الأسس، كتاب المشيخة، كتاب اليونان و كتاب الطاعة متی تقوم الساعة است<ref>ر.ک: تقدیم، ص5-7</ref>.

* نخستین کتاب این مجموعه «كتاب الدستور» است که در حقیقت به تعالیم دینی آنان اختصاص دارد و در آن مهم‌ترین اعمال واجب برای افراد بالغ آمده است. این کتاب به مجموع نیز شناخته شده است. کتاب دستور موجود مشتمل بر شانزده سوره است که در آغاز حاوی پنج سوره یا هشت سوره بوده و بعدها سوره‌های دیگری به‌همراه داستان‌های اسطوره‌ای توسط ابوسعید میمون بن قاسم طبرانی بر آن افزوده شده است. این کتاب در میان نصیریه به تمام افراد ذکور بالای هجده سال آموزش داده شده و حفظ آن اجباری بوده است<ref>ر.ک: همان، ص5-6</ref>.

* دومین اثر مجموعه، «كتاب الفقه» و حاوی بالاترین درجات آموزش‌های دینی است. این آموزش‌ها برخلاف کتاب دستور همگانی نبوده و تنها مختص بزرگان علویان است<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>.

* کتاب سوم این مجموعه، «كتاب الأسوس (الأسس)» است. این نوشته به جهت قدمت آن، یکی از مهم‌ترین نوشتارها نزد فرقه علویان بشمار آمده که مورد توجه برخی از عالمان این فرقه بوده و برخی از آنان در آثار خود از آن بهره گرفته‌اند. در حقیقت این کتاب یادگاری برجای‌مانده از کسانی پیش از علویان است که عقایدی همسان با آنان داشته‌اند<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>.
این کتاب گرچه به عصر [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا]] نسبت داده شده است، ولی باورهای مطرح‌شده در آن با مسیحیت اشتراکاتی دارد؛ از جمله آنها اعتقاد به مصلوب شدن مسیح است. کتاب یادشده نخستین کتاب در عقاید علویان شمرده شده است که متقدمان این فرقه متن آن را حفظ کرده و به‌سان کتابی مقدس دانستن آن را ضروری می‌پنداشتند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص45</ref>.

در آغاز این کتاب آمده است که: این کتاب معرفت حکمت سلیمان بن داود(ع) است و به کتاب اسس نام‌گذاری شده است؛ چراکه اساس هر چیز است. بنابراین با معرفت آن خداوند ملکی را به وی ارزانی داشت که پس از وی به هیچ‌کس نداد و همه زبان‌ها را به وی آموخت<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>.

محققان بر این باورند که با توجه به اختلاف نظر موجود درباره نام کتاب و همچنین به دلایلی دیگر، از جمله آنچه در مقدمه آن مبنی بر تلاش برای یافتن آن در میان آثار هندیان و غیر آنان آمده و شواهدی دیگر، این کتاب نوشته‌ای غیر اسلامی است<ref>ر.ک: همان، ص45-46</ref>.

* «كتاب المشيخة»، دیگر کتاب این مجموعه است که به دلیل اشتمال آن بر واجبات دینی، اعم از امور عبادی نظیر نماز و روزه و همچنین سنن و رسوم اجتماعی، از جمله آنچه در عزاداری‌ها و جشن‌های عروسی مرسوم است، از کتاب‌های مهم علویان شمرده شده است<ref>ر.ک: همان، ص141؛ تقدیم، ص6</ref>. کتاب مشیخه به دلیل آغاز شدن با عبارت قيام الصلاة، به کتاب «قيام الصلاة» نیز مشهور شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص141</ref>.
در این کتاب برای نماز، چهار قسم (نماز حلبیه، وسطی، امامیه و نماز قداس) ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص141</ref>.
رساله دخول تلامیذ، یکی از رساله‌هایی است که در کتاب مشیخه گنجانده شده و حاوی آدابی است که شاگردان باید هنگام ورود به مرحله تعلیم عقاید و احکام فرقه علویان، رعایت کنند<ref>ر.ک: همان، ص214-219</ref>.

* «كتاب اليونان»، پنجمین کتاب مجموعه است که شامل دو قسم است. در قسم اول آن، تعریف‌ها و شرح و توضیحات کلی است که پیرامون خداوند و عالم نورانی داده شده و قسم دوم، حاوی صحف موسی است، که در حقیقیت مسائل و مطالب کلی مشترک میان علمای یونان در بیان نظریه خود پیرامون عالم علوی نورانی و چگونگی ظهور خداوند در آن و معنی تجلی او در عالم دنیاست. در این کتاب از کلمات غریب و نامأنوس استفاده شده است. به نظر می‌رسد نام نویسنده این کتاب یونان بوده؛ به همین دلیل کتاب با نام او شناخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص231؛ تقدیم، ص7</ref>.

* «كتاب الطاعة متی تقوم الساعة»، اثری منسوب به [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] است. کتاب یادشده به روایت سلمان فارسی است. مهم‌ترین محتوای کتاب، محرمات علوی است (که گونه‌ای خاص از محرمات است)، به‌همراه عقاید و باورهای موجود میان علویان. بیشتر باورهای مطرح‌شده بر محور افکار غالیانه است که الوهیت بخشیدن به [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] در آن کاملا مشهود است. در حقیقت تمام مطالب کتاب گفتگویی است میان سلمان و [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] به‌عنوان اله و خالق و...<ref>ر.ک: همان، ص361-362؛ همان</ref>.

توجه: در این مجموعه، بعد از «كتاب الفقه» و قبل از «كتاب الأسس»، کتاب دیگری ذکر شده که در «تقدیم» در مورد آن توضیحی داده نشده و آن «كتاب الرقعة المقدسة» است. رقعه‌ای که در کتاب از آن یاد شده، منسوب به [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] است. این رقعه به‌صورت شکل‌هایی است مرموز که در کتاب به رمزگشایی از آنها و شرح هرکدام پرداخته شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص36</ref>.