نمایش مبدأ برای شرح الفصيح في اللغة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR98082J1.jpg
| عنوان = شرح الفصيح في اللغة
| عنوان‌های دیگر = الفصيح في اللغة. شرح
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[قزاز، عبد الجبار جعفر وهیب]] (نويسنده)
[[ابن جبان، محمد بن علی]] (نویسنده)
[[وائلی، ابراهیم]] (مقدمه‌نويس)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =PJA/الف۲ف۶ ۱۳۷۰  
| موضوع =زبان عربی - اصطلاحها و تعبیرها - زبان عربی - واژه نامه‎‌‌ها - زبان عربی - آوا شناسی - زبان عربی - صرف و نحو
|ناشر 
| ناشر = دار الشؤون الثقافیة العامة
| مکان نشر = عراق - بغداد
| سال نشر = 1991م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE98082AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 98082
| کتابخوان همراه نور = 98082
| کد پدیدآور = 64280
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''شرح الفصيح في اللغة'''، اثر [[ابومنصور بن جبان]] (متوفی بعد 416ق)، شرحی است بر کتاب «الفصيح» [[ثعلب، احمد بن یحیی|احمد بن یحیی ثعلب]] (200-291ق) و توضیح و تبیین معنای واژگان، عبارات و مفهوم جملات آن.

بسیاری از شارحان، در شرح متون اصلی، از روش «قال... أقول» پیروی می‌کنند. این روش، تضمین می‌نماید که شارح، از سیر موجود در مطالب و مباحث کتاب اصلی، پیروی نماید. اکثر شارحان کتاب «الفصيح» نیز چاره‌ای جز پیروی از این روش، نداشته، ولذا رویکرد آنان، مطابق با چینش و ترتیب فصول و ابواب کتاب «الفصيح» و مطالب آن بوده و در تمام شرح خود، ملزم به رعایت آن بودند. اما آنچه در شرح حاضر رخ داده، آن است که شارح، در برخی از موارد، متن عبارت «الفصيح» را کلمه‌به‌کلمه نقل نموده و به تشریح و تبیین آن‌ها، پرداخته است. گاهی نیز، آن مطلب را به‌اختصار ذکر کرده و یا آن را مقدم یا مؤخر نموده است و گاهی نیز عبارات متن اصلی را بدون ذکر الفاظ، نقل به معنا کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص54-55</ref>.

می‌توان مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب و مؤلفه‌های روشی شارح را در امور زیر، تبیین نمود:
# شرح الفاظ:
#:[[ابن جبان، محمد بن علی|ابن جبان]] کتاب خود را با شرح مقدمه «الفصيح» آغاز نموده و سپس، به شرح الفاظ آن پرداخته است. مهم‌ترین ویژگی روشی وی در شرح الفاظ، عبارت است از اینکه:
#:در بیشتر موارد، روش شرح وی، به‌صورت «قوله:... تقول:...» است.
#:شارح در شرح الفاظ، به روش خاصی پایبند نبوده است. وی گاهی به شرح معنوی الفاظ بعد از تصریف آنها پرداخته و گاهی نیز، قبل از تصریف آنها، اقدام به شرح و تبیین معنای واژگان نموده است.
# شواهد:
#:کتاب، حاوی نمونه‌ها و شواهد فراوانی از قرآن، احادیث شریف، امثال، اقوال و سخنان علما و ابیات شعری است که هدف [[ابن جبان، محمد بن علی|ابن جبان]] از آوردن این شواهد، نشان دادن سلامت لغوی و یکپارچگی مطالب کتاب «الفصيح» می‌باشد.
#ذکر مسائل نحوی و صرفی:
#:شارح در کتاب خود، بخشی از مسائل مربوط به نحو و صرف را مورد بحث قرار داده است، از جمله مباحث مربوط به معانی حروف، «نعم و بئس»، «مذ و منذ»، اضافه موصوف به وصف و قلب، ابدال و ادغام.
# ذکر برخی از تعریفات و اصطلاحات بلاغی و عروضی<ref>ر.ک: همان، ص55-64</ref>.