نمایش مبدأ برای زاد المسير في الفهرست الصغير

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR129343J1.jpg
| عنوان = زاد المسير في الفهرست الصغير
| عنوان‌های دیگر = فهرست‌ مؤلفا‌ت‌ السیوطی‌
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر]] (نويسنده)
[[مرعشلی، یوسف عبدالرحمن]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  9س5الف 7835 Z 
| موضوع =حدیث - علم الرجال - کتاب‌شناسی - سیوطی، عبد الرحمن بن ابی بکر، 849 - 911ق. -- کتاب‌شناسی - محدثان اهل سنت - سرگذشت‌نامه
|ناشر 
| ناشر = دار البشائر الإسلامیة
| مکان نشر = لبنان - بیروت
| سال نشر = 1428ق - 2007م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE129343AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 129343
| کتابخوان همراه نور = 129343
| کد پدیدآور = 615
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''زاد المسير في الفهرست الصغير'''، نوشته [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر سیوطی شافعی]] (849-911ق) است. او در این کتاب، مرویات و اَسانیدش به مهم‌ترین کتاب‌های تراث اهل سنت را از شیوخ خود تا نویسندگان آن‌ها گِرد آورده است. «زاد المسير» در سه بخش «مرويات الكتب»، «مرويات المشيخات» و «المسلسلات» تدوین شده است و فنون گوناگونی از علوم را در بر دارد. [[مرعشلی، یوسف عبدالرحمن|یوسف مرعشلی]]، پژوهش این کتاب را انجام داده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص14</ref>‏.

[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] مباحث گوناگونی را در سه بخش عرضه نموده است؛ در بخش «مرويات الكتب»، بحث‌هایی در حدیث، فقه شافعی، تصوف، تفسیرهای قرآن، قرائت‌ها و رسم و علوم قرآن، لغت و ادب، فقه مالکی و حنفی و حنبلی، اصول دین و فقه، نحو، تاریخ، دیوان‌های شعری و قصیده‌ها ارائه داده است. مباحث بخش «مرويات المشيخات»، شامل کتاب‌هایی از عالمان قرن هشتم و نهم هجری است و بخش «المسلسلات»، مباحثی در سلسله‌هایی از فقه، نحو و اصول و سند خرقه تصوف و تلقین ذکر را در بر دارد.

[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] در این اثر، مرویات خود را به مهم‌ترین کتاب‌های مشهور تراث، که در فنون گوناگون علمی مانند حدیث، فقه، قرائات و... تدوین شده‌اند، اسناد می‌دهد و همچنین، اسانید خود را که از شیوخش تا به اصحاب می‌رسند، با پیروی از روش عالمان پیش از خود گِردآوری می‌کند. در این اثر، مرویات او به دویست کتاب می‌رسند که در کنار آن، روایاتش به نوشتجات اجمالی را که متعلق به هشتادودو عالم بزرگ است و اسانیدش به آنان می‌رسد، ذکر می‌کند. او کار خویش را با ذکر سلسله‌هایی در موضوعات فقه، نحو، اصول دین، اصول فقه و تصوف به پایان می‌برد. او این کتاب را از فهرست بزرگ دیگرش با عنوان «إنشاب الكتب في أنساب الكتب» وام می‌گیرد و در آن، به مهم‌ترین موارد مشهور در هر فن بسنده می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص54</ref>‏.

شیوخ [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] در این کتاب به دویست مرد و زن می‌رسد. بیشتر این شیوخ از اعیان قرن نهم هجری‌اند که در کتاب دیگر او «[[المنجم في المعجم]]» ثبت شده‌اند. [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] نیز شرح حال ایشان را در کتاب «[[الضوء اللامع لأهل القرن التاسع|الضوء اللامع]]» آورده است. این شیوخ به‌حسَب عُلو اسنادشان به طبقات بالا و پایین قسمت می‌شوند. [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] گاهی کتابی را از یکی از شیوخش (و یا بیشتر)، به قرائت یا سماع نزد او روایت می‌کند. سپس، سند آن کتاب را با کسب اجازه و از راه بالادستی دیگر به او می‌رساند. [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] بیشتر اسناد عالی‌اش را با استناد به این سند روایت می‌کند: «عن أبي‌عبدالله محمد بن مُقبِل الحلبي، عن الصلاح محمد بن أبي‌عُمر المقدسی، عن الفخر بن البخاري». او به همین سند، دو و یا سه درجه و گاهی چهار درجه را بالا می‌رود که نمونه آن را درباره کتاب «آداب الصحبة» از سلمی (رقم 37) می‌شود دید. نکته دیگر اینکه، [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] فقط یک کتاب نحوی از ابن هشام به نام «مُغني اللبيب عن كتب الأعاريب» را از طریق ابن حجر (رقم 195) و پس از قرائت دو سند، روایت می‌کند، ولی کتاب‌های دیگر را از طریق فرزند وی (بدرالدین) روایت می‌کند؛ چراکه ابن حجر به او اجازه روایت از مشایخ را داده بوده است<ref>ر.ک: همان، ص55-54</ref>‏.