نمایش مبدأ برای روضة القضاة و طريق النجاة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR67094J1.jpg
| عنوان = روضة القضاة وطريق النجاة
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[اب‍ن‌ س‍م‍ن‍ان‍ی‌، ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د]] (نويسنده)
[[ن‍اه‍ی‌، ص‍لاح‌ال‍دی‍ن‌]] (محقق)
[[ن‍اه‍ی‌، ص‍لاح‌ال‍دی‍ن‌]] (مقدمه‌نويس)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  /الف۲ر۹ 172 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دار الفرقان ** مؤسسة الرسالة
| مکان نشر = اردن - عمان ** لبنان - بیروت
| سال نشر = 1404ق - 1984م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE67094AUTOMATIONCODE
| چاپ = 2
| شابک = 
| تعداد جلد = 4
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 67094
| کتابخوان همراه نور = 67094
| کد پدیدآور = 53445
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''روضة القضاة و طريق النجاة''' اثر [[اب‍ن‌ س‍م‍ن‍ان‍ی‌، ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د|ابوالقاسم علی بن محمد بن احمد رحبی سمنانی]] (متوفی 499ق) در علم فقه بر اساس مذاهب چهارگانه اهل سنت که مطالعه آن، به یافتن حکم مسائل و موضوعات مختلف، کمک خواهد کرد.

محقق با بررسی شواهد موجود در کتاب، چنین استنباط نموده است که تاریخ تألیف و نگارش آن، سال 478ق بوده است<ref>مقدمه، ص4</ref>. از مقدمه کتاب، چنین برداشت می‌شود که [[اب‍ن‌ س‍م‍ن‍ان‍ی‌، ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د|سمنانی]] آن را بنابر درخواست [[نظام‌الملک، حسن بن علی|نظام الملک ابوعلی حسن بن (حسین) بن علی بن اسحاق]]، یکی از وزرای سلجوقی به رشته تحریر درآورده است<ref>همان، ص5</ref>.

مؤلف کتاب خود را اثری جامع و ساده دانسته که دانشمندان، متعلمان و عموم و خصوص مردم، به مطالب آن نیاز داشته و قضات تمامی مذاهب فقهی، از آن بی‌نیاز نبوده و همواره محتاج دانستن مطالب مطرح شده در آن می‌باشند. در واقع این هدف دوگانه که عبارت است از سودمندی کتاب برای متعلمین و نیز فقهای صاحب‌نظر و بهره‌مندی هر دو قشر از آن، یکی از اهدافی است که وی در کتاب دیگری تحت عنوان «[[کنز العلما والمتعلمين في الشروط]]» که در واقع تکمیل کننده این کتاب است، به دنبال آن بوده است<ref>همان</ref>.

با دقت در مطالب کتاب، می‌توان دریافت که سمنانی، مؤلفی است آگاه و منتقد که نسبت به آنچه پیشینیان او نوشته‌اند، آگاهی و اشراف کامل داشته و به خوبی تمامی آنها را در کتاب خود، پوشش داده و منعکس نموده است و همین احاطه و اشراف کامل او به مطالب و مباحث مورد بحث، باعث شده است تا از نقد آنچه در سایر آثار مشابه پیرامون این موضوع نوشته شده و اشتباهاتی که سایر نویسندگان، مرتکب شده‌اند، ابایی نداشته باشد<ref>همان، ص9</ref>.

کتاب با مقدمه‌ای از محقق آغاز شده، و در چهار جلد، فروع فقهی مورد نیاز مربوط به قضاوت را در 8604 مسئله<ref>متن کتاب، ج4، ص1461</ref>، در ابواب و فصول متعددی تنظیم کرده است که می‌توان موضوعات مطرح شده را به شش قسمت زیر، تقسیم نمود:
# صفات، شروط و احکام مختص به قاضی؛
# دستیاران قضایی؛
# اختیارات قاضی؛
# مقضی له؛
# مقضی علیه؛
# مقضی فیه<ref>همان، ص43- 47</ref>.

از جمله مطالب مفید کتاب، معرفی معروف‌ترین کسانی است که از صدر اسلام تا زمان نویسنده، به امر قضاوت معروف بوده‌اند<ref>متن کتاب، ج4، ص1463</ref>.