نمایش مبدأ برای ذم المسكر و معه ذم البغي

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR64488J1.jpg
| عنوان = ذم المسكر و معه ذم البغي
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد]] (نويسنده)
[[سعدنی، مسعد عبدالحمید]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =BP ۲۴۸/‮الف‬۲ذ۸‬
| موضوع =آشامیدنی‌های الکلی,آشامیدنی‌های الکلی,ظلم,احادیث اخلاقی,اخلاق اسلامی ,احادیث اهل سنت,-- احادیث,‏‫-- تحریم (فقه)‬,-- تحریم, -- احادیث, --‏‫ قرن ۳ ق.‏‬‬
|ناشر 
| ناشر = مکتبة القرآن
| مکان نشر = مصر - قاهره
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE64488AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 64488
| کتابخوان همراه نور = 64488
| کد پدیدآور = 608
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''ذم المسکر و معه ذم البغی'''، تألیف محدث بزرگ [[ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد|ابن ابی‌الدنیا]] (متوفی 208-281ق)، مشتمل بر دو رساله‌ حدیثی در مذمت خمر و مسکر و نیز مذمت بغی و تجاوز به حقوق دیگران است. کتاب با دو مقدمه و تحقیق [[سعدنی، مسعد عبدالحمید|مسعود عبدالحمید سعدنی]] منتشر شده است.

خمر آن‌گونه که در احادیث و آثار آمده دارای مفاسد بزرگی است و به حق ام‌الخبائث نامیده شده و کسی که آن را بنوشد همه محارم الهی را انجام داده است. به همین جهت نویسنده با نگارش این اثر تلاش کرده است که امت اسلامی را از ارتکاب به این کار بیم دارد.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5-6</ref>‏

در ابتدای اثر، شرح‌حال مختصری از مؤلف با ذکر آثار و تاریخ وفاتش مشاهده می‌شود.<ref>ر.ک: همان، ص10-7</ref>‏

از این اثر، [[ذهبی، محمد بن احمد|شمس‌الدين، محمد بن احمد ذهبى]] (673-748ق) در «[[سير أعلام النبلاء|سیر أعلام النبلاء]]»، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن کثیر]] (701-774ق) در «[[تفسير القرآن العظيم (ابن كثير)|تفسیر القرآن العظیم]]» و [[اشبیلی، محمد بن خیر|اشبیلی]] در «[[فهرسة ابن خیر الإشبيلي|فهرسه ابن خیر الإشبیلی]]» یاد کرده‌اند؛ لذا انتساب آن به [[ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد|ابن ابی‌الدنیا]]، قطعی است.<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>‏ پیش از  ورود به متن اثر، سند روایی کتاب نیز مشاهده می‌شود.<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>‏

متن رساله «ذم المسکر» مشتمل بر 74 حدیث و اثر است که با ذکر سند ارائه شده و البته توسط محقق کتاب شماره‌گذاری و موضوع‌بندی شده است.

در یکی از روایات این کتاب از رسول‌الله(ص) نقل شده که «کسی که خمر بنوشد خداوند تا چهل روز از او راضی نخواهد شد پس اگر بمیرد کافر مرده است و اگر توبه کند خداوند توبه او را می‌پذیرد و اگر دوباره مرتکب شرب خمر شود بر خداوند واجب است که به او «طینه الخبال» بنوشاند. عرض شد یا رسول‌الله: طینه الخبال چیست؟ فرمود: چرک و خونابه‌ اهل آتش».<ref>ر.ک: متن کتاب، ص29</ref>

در نیمه دوم کتاب، رساله «ذم البغی» ارائه شده است. ‏ در ابتدای این رساله نیز محقق در مقام تبیین مقام لغوی بغی برآمده و آن را تجاوز از حد یا تسلط و ظلم به دیگران و سعی به فساد بین مردم و تجاوز از حلال به حرام معنا کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص69-70</ref>

آنچه سبب شده که [[ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد|ابن ابی‌الدنیا]]، رساله مستقلی در این موضوع بنویسد، آگاهی او به عواقب ناگوار بغی بر فرد و اجتماع بوده است و لذا در این رساله مردم را به مذمت و ترک آن توجه داده است.<ref>ر.ک: همان، ص70</ref>

اشاره به نام این رساله در کتاب «[[سير أعلام النبلاء|سیر أعلام النبلاء]]»  [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] (673-748ق) و نیز «[[الإصابة في تمييز الصحابة|الإصابة فی تمییز الصحابة]]» [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]] (773-852ق) حکایت از صحت انتساب این رساله به [[ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد|ابن ابی‌الدنیا]] دارد.<ref>همان، ص71</ref>

این رساله نیز حاوی 41 حدیث و اثر با ذکر سند است که همانند رساله پیشین عناوین و شماره‌های آن توسط محقق کتاب به انجام رسیده است. در حدیث پنجم از رسول الله(ص) روایت شده است: «ای مردم از بغی پرهیز کنید که عقوبتی از عقوبت بغی نزدیکتر نیست».<ref>متن رساله، ص79</ref>