نمایش مبدأ برای دیوان طبیب اصفهانی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR50851J1.jpg
| عنوان = دیوان طبیب اصفهانی
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[طبیب اصفهانی، عبدالباقی بن عبدالرحیم]] (نویسنده)

|زبان 
| زبان = فارسی
| کد کنگره =‏ د9 / 6742 PIR 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مؤسسه انتشارات نگاه
| مکان نشر = تهران
| سال نشر = 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE50851AUTOMATIONCODE
| چاپ = یکم
| شابک =
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =50851
| کتابخوان همراه نور =50851
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}

 
{{کاربردهای دیگر|دیوان اشعار (ابهام‌زدایی)}}
'''دیوان طبیب اصفهانی''' مجموعه اشعار [[طبیب اصفهانی، عبدالباقی بن عبدالرحیم|عبدالباقی بن محمد رحیم]]، معروف به [[طبیب اصفهانی، عبدالباقی بن عبدالرحیم|طبیب اصفهانی]] (متوفی 1171ق)، شامل غزل‌ها، قصیده‌ها، رباعیات و مفرداتی است که برخی از آنها، زبان‌زد اهالی خاص و عام است.

آن‌طور که در تذکره‌ها آمده است، [[طبیب اصفهانی، عبدالباقی بن عبدالرحیم|طبیب]] در ایام حیات کوتاهش، دیوان اشعارش را خود ترتیب داده و چنین می‌نماید که این کار به تشویق میرسید علی مشتاق، انجام پذیرفته است<ref>ر.ک: سمیعی، غلامرضا، ص18</ref>.

تعداد ابیات کتاب، حدود دو هزار بیت است که در تمام نسخه‌های موجود، با اندک تفاوتی آمده و هدایت در «مجم الفصحا» تعداد ابیات او را «دو سه هزار» بیت ذکر کرده است<ref>همان</ref>.

[[طبیب اصفهانی، عبدالباقی بن عبدالرحیم|طبیب]] چندین قصیده مهم دارد که همه آنها در مدح پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) است. در این قصاید، طبیب بیشتر به «غم» پرداخته است، در صورتی که یکی از مشخصات و خصوصیات شعر فارسی، شادی آفرین بودن و نشاط آور بودن شعر است، ولیکن طبیب شاید به دلیل ضربه‌ای که به روح حساس و آرام وی در حمله افغان وارد شده باشد، این‌گونه شده است؛ زیرا می‌دانیم که وی در حدود ده سالگی، شاهد حمله افاغنه بوده است و خونریزی و کشت‌وکشتار و قتل پدر و اقوام، روح حساس شاعر را آنچنان رنجانده است که طالب غم بوده و اینها غیر از اشعار عارفانه اوست:

{{شعر}}
{{ب|''ای عشرتیان این همه انکار ز غم چیست''|2=''رفتم بچشانم به شما لذت غم را''}}
و نیز می‌گوید:
{{شعر}}
{{ب|''غم نیست اگر برشکند محفل عشرت''|2=''یارت که شکستی نرسد مجلس غم را''<ref>همان، ص12</ref>}}
{{پایان شعر}}

وقتی که طبیب، مدح حضرت علی(ع) را می‌نماید، می‌گوید:
{{شعر}}
{{ب|''سینه پرخون، طبع محزون، کام خشک و دیده‌تر''|2='' بخت تار و تن نزار و جان فکار و دل کباب''}}
{{پایان شعر}}

در جایی که وصف بهار می‌کند، می‌گوید:
{{شعر}}
{{ب|''مزده بلبل را که آمد گل به باغ شاخسار''|2=''شد دگر صحن چمن چون محفل از رخسار یار''}}
{{پایان شعر}}

که چه شعر فاخری است<ref>همان، ص12- 13</ref>.

وقتی طبیب به اشعار عربی می‌پردازد، آنچنان فصیح سخن می‌گوید که در حد اعجاز است:
{{شعر}}
{{ب|''انت غیث الندی لدی الاحسان''|2=''انت بحر السخا لدی الافضال''<ref>همان، ص13</ref>}}
{{پایان شعر}}

از ویژگی‌های مهم شعر طبیب، استفاده از کلمات سالم و صحیح و دوری از کلمات مهجور است:
چند در خوابی این مبارک پی/ چند در خوابی‌ای همایون فال<ref>همان</ref>.

طبيب غزل‌هاى عرفانى فراوان دارد و مي‌توان گفت با اين شيوه تحولى در شعر پديد آورده‌است.<ref>همان، ص14</ref>}}