نمایش مبدأ برای دیوان رفیع‌الدین لنبانی

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR104489J1.jpg
| عنوان = دیوان رفیع الدین لنبانی (قرن ششم هجری) بر اساس نسخه مورخ 619 هجری و با مقابله دو نسخه خطی دیگر
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[رف‍ی‍ع‌ ل‍ن‍ب‍ان‍ی‌، ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز ب‍ن‌ م‍س‍ع‍ود]] (نويسنده)
[[بینش، تقی]] (مصحح)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =PIR۴۹۲۲/د۹     
| موضوع =شعر فارسی - قرن 6ق. - عبدالعزيز بن مسعود، قرن 6‏ق. -‏ سرگذشتنامه
|ناشر 
| ناشر = 
| مکان نشر = 
| سال نشر = 1369ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE104489AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 104489
| کتابخوان همراه نور = 104489
| کد پدیدآور = 76027
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''دیوان رفیع‌الدین لنبانی'''، مجموعه اشعار [[رف‍ی‍ع‌ ل‍ن‍ب‍ان‍ی‌، ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز ب‍ن‌ م‍س‍ع‍ود|عبدالعزیز بن مسعود رفیع (رفیع‌الدین) لنبانی]] (احتمالا 550-630 تا 639ق) است که به اهتمام [[بینش، تقی|تقی بینش]]، منتشر شده است.

دیوان رفیع از‌ لحاظ‌ قالب‌های شعری و تعداد ابیات، مشتمل‌ بر‌ قصیده، قطعه‌ و چند‌ غزل‌ کوتاه و تعدادی رباعی و ترکیب‌بند و در مجموع‌ بالغ‌ بر 1642 بیت است؛ 40 قطعه و قصیده: مشتمل بر 1351 بیت؛ 52‌ غزل‌ یا تغزل: در مجموع 67 بیت‌؛ 50 رباعی: 100 بیت‌؛ 2 ترجیع‌بند‌ و ترکیب‌بند: 135 بیت و ملحقات: 45‌ بیت‌. اما بنا به اقوال برخی از تذکره‌‏نویسان، احتمال می‌رود که تعدادی از اشعار‌ وی‌ بر اثر حوادث ایام از‌ میان‌ رفته‌ باشد<ref>ر.ک: کوپا، فاطمه، ص104</ref>.

از لحاظ‌ کیفیت‌، شعر [[رف‍ی‍ع‌ ل‍ن‍ب‍ان‍ی‌، ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز ب‍ن‌ م‍س‍ع‍ود|لنبانی]] یکی از‌ آخرین‌ نمونه‌های سبک خراسانی و طلیعه سبکی است که به دست سعدی و حافظ به اوج کمال‌ خود‌ رسیده است؛ ازهمین‌رو، آثار‌ حماسه‌ و ناهمواری سبک‌ خراسانی‌ در‌ شعر وی کم‌رنگ‏تر می‌شود‌ و بقایای واژگان خشن و مردانه شعرای خراسانی در تغزلات او جای خود را به لطافتی شاعرانه‌ می‌بخشد و در نهایت به ایجاد شعری منسجم‌، استوار‌، فصیح‌ و منطبق‌ بر‌ موازین رسمی ادب‌ می‌انجامد<ref>ر.ک: همان</ref>.

هنر و مهارت رفیع، بیشتر در سرودن قصیده است و قطعه‌های او عمدتاً متضمن تکرار‌ ساده‏تر‌ همان‌ مضامینی است که در قصاید او آمده‌ است‌. قصاید‌ او‌ غالباً‌ با‌ تغزل یا تشبیب آغاز می‌شود و مقدمه یا تشبیب این قصاید غالباً درباره «آمدن بهار، بیان اوصاف معشوق، توصیف آسمان شب، باد صبا، شکوه و گلایه از ایام فراق و هجران، تقبیح زال عشوه‏گر دهر‌ و...» است‌، اما تعداد محدودی از‌ این‌ قصاید، بدون مقدمه است و از همان ابتدا به مدح و ستایش ممدوح می‌پردازد<ref>ر.ک: همان، ص104-105</ref>.

موضوع اصلی قصاید [[رف‍ی‍ع‌ ل‍ن‍ب‍ان‍ی‌، ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز ب‍ن‌ م‍س‍ع‍ود|لنبانی]] مدیحه است که عمدتاً با اغراق و مبالغه‏ای تعمدی همراه می‌شود:
{{شعر}}
{{ب|''هنوز گوی فلک در‌ عدم‌ همی گردید''|2=''که او به دست جهان‌داری تو چوگان داد''}}
{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''تیغ تو چه برقی است که خورشید فلک را''|2=''در معرکه پوشیده‌تر از جرم سها کرد''<ref>ر.ک: همان، ص105</ref>}}
{{پایان شعر}}
از میان انواع صور خیال، آنچه در شعر‌ رفیع‌ برجستگی‌ بیشتری دارد، تشبیه، استعاره، تشخیص و در نهایت کنایه است. وی در آرایه‏مند‌ کردن‌ کلام خود از هیچ کوششی فروگذار نکرده است<ref>ر.ک: همان، ص106</ref>.