نمایش مبدأ برای ترجمه تفسير طبری (خالصی)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR20334J1.jpg
| عنوان = ترجمه تفسير طبری
| عنوان‌های دیگر = ترجمه و تفسیر طبری ** جامع البیان فی تفسیر القرآن. فارسی
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[طبری، محمد بن جریر بن یزید]] (نويسنده)
[[خالصی، محمدباقر]] (مترجم)
|زبان
| زبان = فارسی
| کد کنگره =  2041ج 2ط 93/5 BP 
| موضوع =تفاسیر اهل سنت - قرن 4ق. - تفاسیر ماثوره - اهل سنت
|ناشر 
| ناشر = دار العلم
| مکان نشر = ایران - قم
| سال نشر = 1364ش - 1370ش
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE20334AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = -
| تعداد جلد = 2
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 20334
| کتابخوان همراه نور = 20334
| کد پدیدآور = 1837
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''ترجمه تفسیر طبری'''، اثر [[خالصی، محمدباقر|محمدباقر خالصی]] (1321-1388ش)، ترجمه فارسی سلیس و روانی است از کتاب «[[جامع البيان في تفسير القرآن (تفسير الطبري)]]».

[[جامع البيان في تفسير القرآن (تفسير الطبري)|تفسیر طبری]]، امتیازاتی بر سایر تفسیرهای اهل سنت دارد که موجب شده است در قالب اثر حاضر، ترجمه و در اختیار خوانندگان قرار گیرد که مترجم در مقدمه کتاب، به‌صورت مفصل به آنها، اشاره نموده است<ref>ر.ک: پیشگفتار مترجم، ج1، ص24</ref>.

برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های ترجمه حاضر، به شرح زیر می‌باشد:
# [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبری]] در هرجا که از پیامبر(ص) و یا یکی از مفسرین، حدیثی نقل کرده، سلسله سند آن حدیث را از خود تا پیامبر(ص) و یا آن مفسر، ذکر نموده است، ولی مترجم، به دلیل اختصار و نیز به‌خاطر اینکه ذکر سندهای آنها، چندان برای اکثر خوانندگان فارسی، فایده‌ای در بر ندارد، آن سندها را حذف نموده و تنها مصدر اصلی آن حدیث را که پیامبر(ص) و یا یکی از مفسرین است، نقل کرده است؛ به‌عنوان مثال: «از عبدالله بن مسعود نقل شده که وی گفته:...».
# مترجم ضرورتا از ذکر اشعاری که طبری برای معانی آیات به آنها استشهاد کرده، چاره‌ای ندیده وناگزیر عین الفاظ عربی آن را نقل کرده و سپس، معنی و موارد استشهاد آن اشعار را طبق عبارت شعر در اصل کتاب، ترجمه نموده است.
# هرجا که مصنف برطبق مذهب خود و مخالف مذهب شیعه، مطالبی آورده و عقایدی را در رابطه با مسائل حساس مذهبی بیان داشته، مترجم نظریه مذهب شیعه را اگر آن مطلب در میان علمای شیعه اتفاقی باشد و یا نظریه شخصی خود را اگر آن مطلب مورد اختلاف آنان باشد، در پاورقی، به‌صورت اشاره و اجمال، ذکر کرده است.
# گاهی مصنف یک روایت را به چندین طریق نقل کرده که از نظر لفظ و معنی، هیچ فرقی ندارند و همگی با یکدیگر، متحدند و چون مترجم در ذکر تمام نقل‌های مصنف، فایده‌ای برای خوانندگان پارسی‌زبان ندیده، لذا تنها به یک نقل از نقل‌های چنین روایتی، اکتفا کرده است<ref>ر.ک: همان، ص30-31</ref>.

مترجم، سعی نموده است تا ترجمه کتاب، روان، سلیس و مورد پسند خواننده فارسی‌زبان و با ادبیات روز باشد، لذا بیش از حد خود را مقید به عبارت‌پردازی‌های عربی نکرده و تا حدی، ترجمه‌ای آزاد از متن ارائه داده است؛ به‌عنوان مثال، به بخشی از ترجمه اشاره می‌شود:

متن:

«قال أبوجعفر: إن سألنا سائل فقال: إنك ذكرت أنه غير جائز أن يخاطب الله أحدا من خلقه إلا بما يفهمه و أن يرسل إليه رسالة إلا باللسان الذي يفقهه فما أنت قائل في ما حدثكم به محمد بن حميد الرازي... عن أبوموسی: ««يؤتكم كفلين من رحمته»؛ قال: الكفلان، ضعفان من الأجر بلسان الحبشة...»<ref>ر.ک: طبری، ابوجعفر محمد، ج1، ص6</ref>.

ترجمه:

«پرسش: شما قبلا به‌طور مشروح بیان کردید که خداوند نمی‌تواند با کسی سخن بگوید، مگر به زبان خودش و نمی‌تواند پیغمبری برای مردم بفرستد، مگر به زبانی که می‌فهمند و می‌شناسند و اگر این مطلب صحیح و ثابت است، پس احادیثی را که صریحا دلالت بر وجود الفاظ غیر عربی در زبان عربی دارد، چگونه توجیه می‌کنید و اینک آن روایات:
# از ابی‌موسی نقل شده که وی گفت: کلمه «كفلين» در آیه «يؤتكم كفلين من رحمته»؛ «به شما دوچندان اجر و ثواب خواهد داد»، لغت حبشه است...»<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص38</ref>.