نمایش مبدأ برای تاريخ داريا

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR68201J1.jpg
| عنوان = تاريخ داريّا
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[خولانی، عبد الجبار]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =DS 99.D24X91950     
| موضوع =تا‌ریخ‌ داریا‌ (سوریه‌),سرگذشتنا‌مه‌ها‌ داریا‌ (سوریه‌),داریا‌ (سوریه‌) صحا‌به‌,داریا‌ (سوریه‌) تا‌بعین‌ و اتبا‌ع تا‌بعین‌
|ناشر 
| ناشر = المجمع العلمي العربي
| مکان نشر = سوریه - دمشق
| سال نشر = 1369ق - 1950م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE68201AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 68201
| کتابخوان همراه نور = 68201
| کد پدیدآور = 54156
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''تاريخ داريا'''، تألیف [[خولانی، عبد الجبار|قاضی عبدالجبار بن عبدالله خولانی]]، معروف به [[خولانی، عبد الجبار|ابن مهنّا خولانی]] (حدود 370ق)، کتابی مختصر، مشتمل بر شرح حال تعدادی از محدثین داریاست. کتاب به همت سعید افغانی و با تعلیقات و توضیحات وی منتشر شده است.

داریا در اکثر قرون، مرکز علم و ادب در غوطه دمشق بوده است و کتب ویژه و ارزشمندی در آنجا تألیف شده است؛ از آن جمله است: «الروضة الريا في من دفن بداريا» نوشته [[عبدالرحمن عمادی]] (متوفای 1051ق). کتابی که اکنون در دست شماست (تاريخ داريا) نوشته [[خولانی، عبد الجبار|قاضی عبدالجبار خولانی]]، مشتمل بر شرح حال 47 تن از محدثین داریاست. این اثر در مقایسه با کتاب [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] - که از رجال قرن ششم است و در رابطه با محدثین ساکن داریا کتابی در شش جزء تألیف کرده است - جزء کوچکی است<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، ص8-9</ref>‏.

مباحث کتاب در ضمن چند عنوان ذکر شده است. ابتدا از اصحاب رسول‌الله(ص) که به داریا سفر یا رحلت کرده، سخن رفته است. اولین شخصیت «بلال حبشی» است که اگرچه نقل شده که قبر بلال در دمشق است، اما قول دیگری مرگ بلال را در داریا دانسته، اما بعد از مرگ حمل شده و در باب الصغیر دمشق دفن شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص29</ref>‏.

پس از آن بخشی به ذکر اصحاب [[ابوسلیمان دارانی]] که از اهل داریاست اختصاص یافته است. [[حمید بن هشام عنسی]]، [[سلیمان بن ابی‌سلیمان]] و [[عبدالرحیم بن صالح]]، شخصیت‌هایی هستند که از ابوسلیمان حدیث شنیده و روایت کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص118-121</ref>‏.

«الزيادة علی تاريخ داريا»، عنوان بخشی از کتاب است که بر نسخه‌ای از «تاريخ داريا» به خط ابوجعفر احمد بن فریانی افزوده شده است. در این زیادت، به اسامی محدثین دیگری از داریا که ظاهراً بعد از مؤلف کتاب در داریا رحلت کرده‌اند اشاره شده است؛ از جمله این افراد عبدالوهاب بن عبدالله بن حریش دارانی است که در سال 413ق، محمد بن ابراهیم بن حذلم اسدی از او روایت کرده است<ref>ر.ک: همان، ص124</ref>.‏ [[خلف بن محمد بن قاسم عنسی]]، از دیگر محدثینی است که در سال 414ق، در داریا وفات یافته است<ref>ر.ک: همان، ص126</ref>‏.