نمایش مبدأ برای الصیام (فریابی)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR89734J1.jpg
| عنوان = الصیام
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[فریابی، جعفر بن محمد]] (نويسنده)
[[ندوی، عبدالوکیل]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  /ف4ص9 188 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = الدار السلفیة
| مکان نشر = هند - بمبئی
| سال نشر = 1412ق - 1992م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE89734AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 89734
| کتابخوان همراه نور = 89734
| کد پدیدآور = 14658
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''الصيام''' اثر [[فریابی، جعفر بن محمد|ابوبکر جعفر بن محمد فریابی]] (متوفی 301ق)، رساله‌ای مختصر پیرامون مسائل و فضایل روزه.

کتاب، دربردارنده مطالب و روایاتی است از احادیث نبوی(ص) و اقوال صحابه و تابعین، پیرامون مسائل و فضایل مربوط به روزه<ref>مقدمه، ص5</ref>.

اگر چه اثر حاضر، حجم کمی داشته و صفحات آن اندک است، اما نویسنده آن، به خوبی احادیث و روایات مربوط به روزه را به همراه سلسله سند هر حدیث را گردآوری کرده است. به دلیل اهمیتی که کتاب دارد، علما و محدثان در هر عصر و زمانی، به آن توجه داشته و از آن استفاده کرده‌اند که این امر، از سماعات فراوان موجود در آن، آشکار می‌گردد<ref>همان، ص10</ref>.

کتاب با مقدمه کوتاهی از محقق در اشاره به موضوع کتاب و شرح حال مختصر نویسنده، آغاز شده و روایات، در دو بخش کلی، ارائه شده است. بخش نخست، دربردارنده مجموعا 192 روایت است که مربوط به مجلس املائی است که خرقی آنها را به اسناد خود، از «کتاب الصيام» [[فریابی، جعفر بن محمد|فریابی]] ذکر کرده است. این روایات، در ابواب مختلفی همچون فضیلت روزه ماه شعبان، حکم وصال در روزه، استحباب تعجیل در افطار، مستحبات افطار روزه، حکم روزه در سفر، روایت فضایل و احکام روزه توسط اصحاب و تابعین، کراهت روزه در سفر، فضیلت شب‌زنده‌داری در شب‌های ماه رمضان، تقسیم‌بندی شده است<ref>متن کتاب، ص24- 137</ref>. بخش دوم نیز مجوعه‌ای است از 44 روایت دیگر درباره احکام و فضایل روزه که تحت عنوان «فوائد من حديث [[فریابی، جعفر بن محمد|جعفر بن محمد الفريابی]]» تنظیم شده است<ref>همان، ص139- 163</ref>.

نخستین روایت کتاب، حدیثی است از هشام بن عمار، از یحیی بن همزه، از ثور بن یزید، از خالد بن معدان، از ربیعه بن غاز که از عایشه درباره نحوه روزه گرفتن پیامبر(ع) پرسیده و وی در جواب، چنین گفته است: «کان يصوم شعبان حتی يصله برمضان قالت: وکان یتحری صيام الإثنين والخميس» (آن حضرت شعبان را روزه می‌گرفت تا اینکه آن را به رمضان ملحق می‌کرد و گفت ایشان روزهای دوشنبه و پنجشنبه را روزه می‌گرفت)<ref>همان، ص24- 25</ref>.

فهرستی از نام کسانی که روایات کتاب را مورد استماع قرار داده‌اند نیز در پایان کتاب آمده است که از جمله آنها می‌توان به شیخ تقی ابوبکر محمد بن عبدالباقی بن بزار انصاری اشاره نمود<ref>همان، ص165</ref>.