الصیام (فریابی)

الصيام اثر ابوبکر جعفر بن محمد فریابی (متوفی 301ق)، رساله‌ای مختصر پیرامون مسائل و فضایل روزه.

الصیام
پدیدآوران	فریابی، جعفر بن محمد (نويسنده) ندوی، عبدالوکیل (محقق)
ناشر	الدار السلفیة
مکان نشر	هند - بمبئی
سال نشر	1412ق - 1992م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ف4ص9 188 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

کتاب، دربردارنده مطالب و روایاتی است از احادیث نبوی(ص) و اقوال صحابه و تابعین، پیرامون مسائل و فضایل مربوط به روزه.

اگر چه اثر حاضر، حجم کمی داشته و صفحات آن اندک است، اما نویسنده آن، به خوبی احادیث و روایات مربوط به روزه را به همراه سلسله سند هر حدیث را گردآوری کرده است. به دلیل اهمیتی که کتاب دارد، علما و محدثان در هر عصر و زمانی، به آن توجه داشته و از آن استفاده کرده‌اند که این امر، از سماعات فراوان موجود در آن، آشکار می‌گردد.

کتاب با مقدمه کوتاهی از محقق در اشاره به موضوع کتاب و شرح حال مختصر نویسنده، آغاز شده و روایات، در دو بخش کلی، ارائه شده است. بخش نخست، دربردارنده مجموعا 192 روایت است که مربوط به مجلس املائی است که خرقی آنها را به اسناد خود، از «کتاب الصيام» فریابی ذکر کرده است. این روایات، در ابواب مختلفی همچون فضیلت روزه ماه شعبان، حکم وصال در روزه، استحباب تعجیل در افطار، مستحبات افطار روزه، حکم روزه در سفر، روایت فضایل و احکام روزه توسط اصحاب و تابعین، کراهت روزه در سفر، فضیلت شب‌زنده‌داری در شب‌های ماه رمضان، تقسیم‌بندی شده است. بخش دوم نیز مجوعه‌ای است از 44 روایت دیگر درباره احکام و فضایل روزه که تحت عنوان «فوائد من حديث جعفر بن محمد الفريابی» تنظیم شده است.

نخستین روایت کتاب، حدیثی است از هشام بن عمار، از یحیی بن همزه، از ثور بن یزید، از خالد بن معدان، از ربیعه بن غاز که از عایشه درباره نحوه روزه گرفتن پیامبر(ع) پرسیده و وی در جواب، چنین گفته است: «کان يصوم شعبان حتی يصله برمضان قالت: وکان یتحری صيام الإثنين والخميس» (آن حضرت شعبان را روزه می‌گرفت تا اینکه آن را به رمضان ملحق می‌کرد و گفت ایشان روزهای دوشنبه و پنجشنبه را روزه می‌گرفت).

فهرستی از نام کسانی که روایات کتاب را مورد استماع قرار داده‌اند نیز در پایان کتاب آمده است که از جمله آنها می‌توان به شیخ تقی ابوبکر محمد بن عبدالباقی بن بزار انصاری اشاره نمود.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.