نمایش مبدأ برای الجدل (على طريقة الفقهاء)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR69676J1.jpg
| عنوان = الجدل على طريقة الفقهاء
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن عقیل، علی بن عقیل]] (نويسنده)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =  الف27 ج4 155/6 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = مکتبة الثقافة الدينية
| مکان نشر = [بی جا] - [بی جا]
| سال نشر = 13سده
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE69676AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 69676
| کتابخوان همراه نور = 69676
| کد پدیدآور = 45314
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''الجدل علی طریقه الفقهاء''' اثر [[ابن عقیل، علی بن عقیل|ابوالوفاء علی بن عقیل بن محمد بغدادی حنبلی]] (430-513ق) در اصول فقه است.

کتاب فاقد تحقیق و مقدمه است و صرفاً متن مؤلف آمده است.گرچه عنوان کتاب، الجدل، ذکر شده؛ ولی تنها دو صفحه از کتاب به بحث جدل و مفهوم و شرایط و آداب جدل و تفاوت آن با تعلیم اشاره کرده است و بقیه کتاب را، مباحث اصولی تشکیل می‌دهند. ازاین‌رو ممکن است از دیدگاه مؤلف، علم اصول، علم جدل به شیوه فقها، باشد.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص 1و 2 </ref>

از جمله مباحث اصولی موجود در کتاب، بیان اقسام ادله شرع یعنی قرآن، سنت، اجماع، قیاس، استصحاب حال و قول واحد صحابی است.

مؤلف در ضمن بحث از دلیل شرعی کتاب، اقسام دلالت آن را از حیث نص و ظاهر و عموم، موردبحث قرار داده است.<ref> همان، ص 3-4</ref>

دلیل سنت نیز از سه جهت فوق مورد بررسی قرار گرفته است با این تفاوت که فعل و اقرار هم اضافه شده است. <ref> همان، ص 4 و 5</ref>

در بحث اجماع نیز، مؤلف ضمن تعریف اجماع، به شرایط اجماع و تفاوت اجماع مدنظر فقها با متکلمین اشاره می‌کند.<ref>همان، ص 7-8 </ref>

قول صحابی و استصحاب، در قالب دو فصل به طور مختصر بیان شده است.<ref>همان، ص 8-9 </ref>

اما در بحث قیاس، مؤلف به‌تفصیل به تعریف قیاس و بیان اقسام آن از جهات مختلف؛ جلی و خفی و واضح، قیاس علت و دلالت، <ref> همان، ص 11- 13</ref>و همچنین به توضیح مسائل مختلف قیاس می‌پردازد. <ref>همان، ص 13-20 </ref>

مؤلف در باب بعدی، ترجیحات بین ادله و شقوق مختلف تراجیح را در ادله مختلف، بررسی <ref>همان، ص 20-25 </ref> و در ادامه، انواع مختلفی از تعارض را در ادله کتابی، سنت، اجماع، قول صحابی و قیاس بر اساس موارد خلاف بین مذاهب مختلف فقهی، بیان می‌کند.<ref>همان، ص 26-46</ref>

مؤلف در آخر، در چند باب، حالات مختلفی را از وقوع تعارض مانند ممانعت و تصحیح علت و عدم تأثیر و نقض و قلب و...آورده است. <ref>همان، ص 47-73 </ref> و در باب آخر، تحت عنوان فصول شتّی، به مباحث تکمیلی درباره تعارض اشاره می‌کند. <ref>همان، ص 73-75 </ref>