نمایش مبدأ برای التنبية على شرح مشكلات الحماسة

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR64645J1.jpg
| عنوان = التنبية على شرح مشكلات الحماسة
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابن جنی، عثمان بن جنی]] (نويسنده)
[[هنداوی، حسن محمود]] (مصحح)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره =
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دولة الکویت. وزارة الأوقاف و الشؤون الاسلامیة
| مکان نشر = کویت
| سال نشر = 1430ق - 2009م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE64645AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 64645
| کتابخوان همراه نور = 64645
| کد پدیدآور = 3664
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''التنبیه علی شرح مشکلات الحماسة''' نوشته [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابوالفتح عثمان بن جنی]](متوفای 392ق) عالم به صرف و نحو، لغت و ادب عرب در موضوع ادبیات.

کتاب، شرحی بر کتاب «دیوان الحماسه» نوشته [[ابوتمام، حبیب بن اوس|ابوتمام حبیب بن اوس طائی]](متوفای 231ق) است که در آن به مسائل نحوی، صرفی، عروض، قافیه و....پرداخته شده است.<ref>مقدمه، صفحه، الف</ref> در برخی مصادر عناوینی همچون «التنبیه فی شرح مشکل ابیات الحماسه» یا «شرح دیوان الحماسه» بر کتاب اطلاق شده است.<ref> مقدمه، صفحه، ک</ref>

گفته شده است نویسنده به دلیل فقدان اثری در خصوص تحلیل نحوی، ریشه‌شناسی، اشتقاق (وجه اشتقاق کلمات)، عروض (وزن شعر) یا قافیه دیوان حماسه، این شرح را تدوین کرده و در آن به تفسیر مسائل دشوار مرتبط با علوم یاد شده در دیوان همت گماشته است.<ref>مقدمه، صفحه الف</ref>

او این کار را به درخواست فردی ناشناس که به نظر می‌رسد از اهل علم بوده انجام داد؛ زیرا در مقدمه تصریح کرده است که این کتاب را برای مبتدیان یا متوسطان ننوشته، بلکه مخاطب او کسی است که فکرش و دیدگاهش ورزیده و مستحکم شده است.<ref>مقدمه، صفحه الف، متن، ص 7</ref> از آنجایی که کتاب در دسته تطبیق نحوی جای گرفته است، مطالعه آن شایسته کسانی دانسته شده که علوم عربی را به‌خوبی آموخته و در قواعد آن مهارت یافته‌اند. در حقیقت، به‌مثابه کتاب تمرین عملی برای دانشجویان زبان عربی و آزمونی برای میزان درک آنها از مطالبی است که در کلاس‌ها فراگرفته، قلمداد شده است.<ref>مقدمه، صفحه الف</ref>

ساختار مطالب در قالب چهارصد و هشت حماسیه تنظیم شده است.<ref>متن، ص 585</ref>

نویسنده نخست بیت یا ابیاتی از دیوان حماسه را به ترتیبی که در آن دیوان آمده ذکر کرده و پیش از آن به نام سراینده اشاره کرده است سپس به شرح و توضیح معنای برخی از عبارات ابیات، بیان مسائل صرفی و نحوی آنها به همراه استشهاد به آیات قرآن، شعر، امثال و استفاده از اقوال ادبا می‌پردازد. <ref> متن، ص 20- 23</ref>

محقق علاوه بر تحقیق کتاب و اشاره به اختلاف عبارات متن در نسخه‌های مختلف در پاورقی <ref>متن، ص 14</ref> مقدمه‌ای در شرح‌حال نویسنده و معرفی کتاب آورده است. آدرس‌دهی آیات، استخراج و مستندسازی احادیث، شواهد شعری، امثال، سخنان عرب، رویکردهای نحویان، شرح و توضیح برخی از عبارت‌های دشوار و نامأنوس در شواهد شعری و مثال‌ها و معرفی برخی از شخصیت‌های غیرمشهور در پاورقی به همراه تنظیم فهرست‌های فنی در پایان کتاب از جمله کارهای محقق بر روی این اثر است. <ref>مقدمه، صفحه ن- س</ref>