التنبية على شرح مشكلات الحماسة
| التنبية على شرح مشكلات الحماسة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن جنی، عثمان بن جنی (نويسنده) هنداوی، حسن محمود (مصحح) |
| ناشر | دولة الکویت. وزارة الأوقاف و الشؤون الاسلامیة |
| مکان نشر | کویت |
| سال نشر | 1430ق - 2009م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
التنبیه علی شرح مشکلات الحماسة نوشته ابوالفتح عثمان بن جنی(متوفای 392ق) عالم به صرف و نحو، لغت و ادب عرب در موضوع ادبیات.
کتاب، شرحی بر کتاب «دیوان الحماسه» نوشته ابوتمام حبیب بن اوس طائی(متوفای 231ق) است که در آن به مسائل نحوی، صرفی، عروض، قافیه و....پرداخته شده است.[۱] در برخی مصادر عناوینی همچون «التنبیه فی شرح مشکل ابیات الحماسه» یا «شرح دیوان الحماسه» بر کتاب اطلاق شده است.[۲]
گفته شده است نویسنده به دلیل فقدان اثری در خصوص تحلیل نحوی، ریشه‌شناسی، اشتقاق (وجه اشتقاق کلمات)، عروض (وزن شعر) یا قافیه دیوان حماسه، این شرح را تدوین کرده و در آن به تفسیر مسائل دشوار مرتبط با علوم یاد شده در دیوان همت گماشته است.[۳]
او این کار را به درخواست فردی ناشناس که به نظر می‌رسد از اهل علم بوده انجام داد؛ زیرا در مقدمه تصریح کرده است که این کتاب را برای مبتدیان یا متوسطان ننوشته، بلکه مخاطب او کسی است که فکرش و دیدگاهش ورزیده و مستحکم شده است.[۴] از آنجایی که کتاب در دسته تطبیق نحوی جای گرفته است، مطالعه آن شایسته کسانی دانسته شده که علوم عربی را به‌خوبی آموخته و در قواعد آن مهارت یافته‌اند. در حقیقت، به‌مثابه کتاب تمرین عملی برای دانشجویان زبان عربی و آزمونی برای میزان درک آنها از مطالبی است که در کلاس‌ها فراگرفته، قلمداد شده است.[۵]
ساختار مطالب در قالب چهارصد و هشت حماسیه تنظیم شده است.[۶]
نویسنده نخست بیت یا ابیاتی از دیوان حماسه را به ترتیبی که در آن دیوان آمده ذکر کرده و پیش از آن به نام سراینده اشاره کرده است سپس به شرح و توضیح معنای برخی از عبارات ابیات، بیان مسائل صرفی و نحوی آنها به همراه استشهاد به آیات قرآن، شعر، امثال و استفاده از اقوال ادبا می‌پردازد. [۷]
محقق علاوه بر تحقیق کتاب و اشاره به اختلاف عبارات متن در نسخه‌های مختلف در پاورقی [۸] مقدمه‌ای در شرح‌حال نویسنده و معرفی کتاب آورده است. آدرس‌دهی آیات، استخراج و مستندسازی احادیث، شواهد شعری، امثال، سخنان عرب، رویکردهای نحویان، شرح و توضیح برخی از عبارت‌های دشوار و نامأنوس در شواهد شعری و مثال‌ها و معرفی برخی از شخصیت‌های غیرمشهور در پاورقی به همراه تنظیم فهرست‌های فنی در پایان کتاب از جمله کارهای محقق بر روی این اثر است. [۹]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.