نمایش مبدأ برای التذييل و التکميل في شرح کتاب التسهيل

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR33090J1.jpg
| عنوان = التذييل و التکميل في شرح کتاب التسهيل
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[ابوحیان، محمد بن یوسف]] (نويسنده)
[[هنداوی، حسن]] (محقق)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره = /الف2ت4 82/7 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = دار القلم ** دار کنوز اشبیلیا
| مکان نشر = سوریه - دمشق ** عربستان - ریاض
| سال نشر = 1418ق - 1419ق - 1420ق - 1421ق - 1422ق - 1426ق - 1429ق - 1997م - 1998م - 2000م - 2002م - 2005م - 2008م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE33090AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = -
| تعداد جلد = 7
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 33090
| کتابخوان همراه نور = 33090
| کد پدیدآور = 2807
| پس از = 
| پیش از = 
}}

'''التذييل و التكميل في شرح كتاب التسهيل'''، اثری از [[ابوحیان، محمد بن یوسف|ابوحیان محمد بن یوسف اندلسی]] (654-‌745ق)، ملقب به اثیرالدین، مفسر، ادیب، نحوى، لغوى و شاعر است. ‏ این اثر به موضوع ادبیات (نحو) اختصاص دارد و توسط [[هنداوی، حسن|حسن هنداوی]] تحقیق شده است.

نوشتار حاضر، شرح کتاب «[[تسهيل الفوائد و تكميل المقاصد في النحو|تسهيل الفوائد و تكميل المقاصد]]» نوشته [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|جمال‌الدین محمد بن مالک]] (متوفای 672ق) است که ملخصی از اثر وی به نام «الفوائد» و مشتمل بر تمام مسائل نحو و صرف است. به جهت اهمیت این کتاب، بسیاری از علما و از جمله نویسنده کتاب به شرح آن پرداخته‌اند<ref>ر.ک: حاجى خلیفه، مصطفى بن عبدالله، ج‏4، ص‌405؛ مقدمه محقق، ص‌9</ref>.

شارح ابتدا به تکمیل شرحی که نویسنده بر کتاب خود نوشته و تا مصادر غیر ثلاثی را شامل شده، پرداخته، سپس بار دیگر به درخواست برخی از علاقه‌مندان به نحو کتاب یادشده را از آغاز تا پایان شرح کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص9</ref>.

این اثر که در فاصله سال‌های 711 تا 727ق تألیف شده، از ارزشمندترین آثار تألیف‌شده در حوزه ادبیات عرب بشمار آمده است که شارحان بعدی در تدوین آثارشان بر آن تکیه کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص‌11</ref>.

شارح در این کتاب از آثار و مصادر متقدم، استادان و هم‌عصران خود بهره برده است. از جمله‌ مصادری که شارح به شکل گسترده از آن استفاده کرده «[[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الكتاب]]» [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]]، «البسيط» [[ضیاءالدین بن علج]] و «[[الإفصاح]]» [[ابن برذعی، محمد بن یحیی|ابن هشام خضراوی]] است<ref>ر.ک: همان، ص‌12</ref>.

روش شارح در این اثر، نخست ذکر کلام ابن مالک در یک مسئله و توجه دادن به شرح وی و فرزندش بدرالدین در ابوابی که شرح داده‌اند و به دنبال آن تعلیق بر سخن نویسنده و تفسیر و توضیح آن به‌اضافه ذکر آراء و مذاهب نحویان، استشهاد، تحلیل، استدلال و ترجیح در تعارض آراء است<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>.

محقق در پاورقی، آدرس آیات، روایات، شواهد شعری، امثال، آراء و... را ذکر کرده و به توضیح و بیان واژگان دشوار نامأنوس و ترجمه شخصیت‌های نحوی و لغوی غیر مشهور پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص‌12-‌13</ref>.