نمایش مبدأ برای از بین النهرین تا ماوراءالنهر

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR103779J1.jpg
| عنوان = از بين النهرين تا ماوراء النهر: پژوهشي در سفر نامه ابن بطوطه (رجال، مزارات، مراکز علمي و مذهبی)
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = 
[[رودگر، قنبرعلی]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان =
| کد کنگره =‏ DS75/53/الف2274س
| موضوع = زیارتگاه‌های اسلامی
|ناشر 
| ناشر = انتشارات بنیاد دایرةالمعارف اسلامی
| مکان نشر = تهران
| سال نشر = 1376
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE103779AUTOMATIONCODE
| چاپ = اول
| شابک =
| تعداد جلد =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''از بین النهرین تا ماوراءالنهر''' نوشته [[رودگر، قنبرعلی|قنبرعلی رودگر]]، پژوهشى در سفرنامه [[ابن بطوطه، محمد بن عبدالله|ابن بطوطه]] است. 

[[ابن بطوطه، محمد بن عبدالله|ابن بطوطه]]، سياح نامدار مغربى در قرن هشتم هجرى، بخش پهناورى از دنيا را به مدت سى سال در نورديد و حاصل ديده‌ها و شنيده‌هاى خود را در سفرنامه خود به رشته تحرير در آورد كه امروزه به عنوان گنجينه‌اى از اطلاعات ذى قيمت محسوب مى‌شود. پژوهش حاضر، تنها بخشى از خط سير او را از بين النهرين در عراق كنونى تا ماوراءالنهر در آسياى ميانه در بر مى‌گيرد كه در آن سيماى رجال و مزارات و مراكز علمى و مذهبى ايران كهن به دقت ترسيم شده است:

گزارش‌هاى [[ابن بطوطه، محمد بن عبدالله|ابن بطوطه]] از مشاهدات و مسموعاتش در ايران سده هشتم از چنان اهميت و حلاوت و جذابيتى برخوردار است كه هيچ ايرانى علاقمند به تاريخ و تمدن ايران از مطالعه آن بى‌نياز نيست...

آنچه كه اكنون پيش روى خواننده نهاده شده كوششى است در بررسى و توضيح و تبيين ديده‌ها و شنيده‌هاى اين جهانگرد مسلمان... خاصه در زمينه گزارش‌هايى كه به نحوى به مراكز علمى و فرهنگى و نيز رجال و بزرگان دين و دانش مربوط است. 

در اين كتاب، تاريخ نهادهاى آموزش، علمى و دينى و تاريخچه مساجد و مزارات داير در محدودۀ ميان بين النهرين تا ماوراء النهر به خوبى تبيين شده است.

به عنوان نمونه بخش‌هايى از توضيحات [[ابن بطوطه، محمد بن عبدالله|ابن بطوطه]] از مزار [[امام علی علیه‌السلام|حضرت على(ع)]] را مى‌خوانيم:

در شب بيست و هفتم رجب كه ليلة المحيا ناميده مى‌شود، بيماران زمينگير را از عراق عرب و عراق عجم و خراسان و فارس و روم به آنجا مى‌آورند و سى تا چهل بيمار آنجا جمع مى‌شوند. پس از نماز عشاء بيماران را روى ضريح مقدس مى‌گذارند.

مردم به انتظار شفاى بيماران به نماز و ذكر و تلاوت قرآن و زيارت مشغول مى‌شوند. چون نيمى يا دو پاره از شب گذشته همه بيماران سالم و تندرست در حالى كه «لااله الا الله، محمد رسول‌الله، على ولى الله» مى‌گويند، برمى‌خيزند. 

فهرست مندرجات این کتاب عبارت است از:

فصل اول / [[ابن بطوطه، محمد بن عبدالله|ابن بطوطه]] و سفرنامه او.

فصل دوم / بررسى اوضاع سياسى و اجتماعى ايران و عراق در قرن هشتم هجرى.

فصل سوم / مراكز علمى و مذهبى: مرقد [[امام علی علیه‌السلام|اميرالمؤمنين على(ع)]] پيشينه مدارس علمى نجف اشرف، حوزه علميه نجف اشرف، مزار مسلم ابن عقيل، آرامگاه عاتكه و سكينه دختران امام حسين(ع)، آرامگاه مختار، مقبره‌هاى گروهى از صحابه و تابعين در بصره، مزار احمدبن موسى شاه چراغ در شيراز، آرامگاه سعدى شيرازى، آرامگاه ابواسحاق كازرونى و...

فصل چهارم / رجال دين و دانش: نظام الدين حسين آوى، قوام الدين بن طاووس، شيخ احمد جام، شيخ حسن جورى، نورالدين كرمانى، ابوالفاخر يحيى باخرزى و...

فصل پنجم / تحليل و ارزيابى. <ref> ر.ک: باقریان موحد، رضا، ص41-42</ref>