نمایش مبدأ برای آیین قلندری

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR77170J1.jpg
| عنوان =آیین قلندری
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران =[[میرعابدینی، ابوطالب]] (محقق)
[[افشاری، مهران]] (محقق)
|زبان 
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏م?آ? / 286 BP
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر =فراروان
| مکان نشر =ایران - تهران
| سال نشر =1374ش.
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE77170AUTOMATIONCODE
| چاپ =چاپ یکم
| شابک =964-90011-3-1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =03384-10146
| پس از =
| پیش از =
}}
'''آیین قلندری'''، گردآوری و تحقیق [[میرعابدینی، ابوطالب|ابوطالب میرعابدینی]] و [[افشاری، مهران|مهران افشار]] (معاصر)، در موضوع تصوف و عرفان است.
این اثر در دو بخش ترتیب یافته است. نخست پیشگفتار است که شامل سه قسمت ادیان ایران باستان و آیین قلندری، از عیاری تا قلندری و آیین قلندری است<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص26</ref>.
بخش دوم، شامل چهار رساله خطی است. نخست، رساله‌ای یا قلندرنامه‌ای است که در سال 1079ق به نگارش درآمده است. دوم، رساله‌ای در آداب قلندری است. سوم، رساله متعلق به میرزا [[محمدعلی شریف یزدی شاهرودی]] در عقاید خاک‌ساریه است که در سال‌های 1315 و 1314ق نگاشته شده است. چهارم، رساله‌ی اشعار درویشان سخنور است<ref>ر.ک: همان، ص9-10</ref>.
نویسنده اثر، ابتدا قلندرنامه‌ای از عهد صوفی را که مشتمل بر چند رساله از چند درویش شوریده‌حال، مانند: درویش بابا شوریده ابدال و درویش یاری قلندر است آورده است. رساله اول آن متضمن سخنانی است که در جمع قلندرها مطرح شده و با مقدمه‌ای مسجع به نگارش درآمده است. در جای‌جای کلام به‌مناسبت‌هایی از اشعار شعرای گمنام یا خود مؤلف بهره گرفته شده است. هر رساله‌ از این قلندرنامه مقدمه شیوایی دارد که بیانگر چیرگی گوینده در سخنوری است. در این مجموعه با توجه به وجود دو گروه حیدری و نعمتی دوره‌‌ی صفوی، از شاه تعمت‌الله ولی و سید جلال‌الدین میرحیدر یاد شده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص74</ref>.
رساله دوم، متضمن آداب و رسوم قلندری و متعرض مطالبی مانند کسوت، منازل [[نعمت‌الله ولی|شاه نعمت‌الله ولی]]، زنگ حیدری، زنجیر، جریده و... در قالب شعر است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص212-242</ref>.
در رساله سوم، به شریعت، طریقت، حقیقت و معرفت پرداخته شده<ref>رک: همان، ص247</ref> و در ضمن آن مباحثی در حوزه اصول دین، تقلید و تکلیف، تزکیه نفس و باورها، آداب، رسوم و مقام‌های فرقه خاک‌ساریه مورد بحث قرار گرفته است. اما رساله چهارم، شامل اشعار سخنوران یا اهل سخن از اعقاب قلندران حیدری و از درویشان خاک‌ساریه است که طریقتشان عجم نام داشته است. این اشعار که تحت عنوان چامه سخنوان در اثر مطرح شده، بیانگر بخشی ادبیات عامیانه است<ref>ر.ک: مقدمه محقق342 و 345</ref>.