نمایش مبدأ برای ص‍در ش‍ه‍ی‍د، ع‍م‍ر ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز

{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
| عنوان = ص‍در ش‍ه‍ی‍د، ع‍م‍ر ب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز
| تصویر = NUR80333.jpg
| اندازه تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام کامل =عمر بن عبدالعزیز صدر شهید
| نام‌های دیگر =
| لقب =حسام‌الدین، برهان الائمه
| تخلص =
| نسب =
| نام پدر =ع‍ب‍دال‍ع‍زی‍ز بن عمرو بن مازّه بخاری
| ولادت =ماه صفر سال 483ق
| محل تولد =احتمالا بخارا
| کشور تولد =
| محل زندگی =
| رحلت =ماه صفر سال 536ق
| شهادت =
| مدفن =
| طول عمر =
| نام همسر =
| فرزندان =
| خویشاوندان =
| دین =
| مذهب = سنی حنفی
| پیشه =
| منصب =
| پس از =
| پیش از =
| اساتید ={{فهرست جعبه عمودی | [[ابوسعد احمد بن طیوری]] | [[ابوطالب بن یوسف]]}}  
| مشایخ =
| معاصرین =
| شاگردان ={{فهرست جعبه عمودی | [[شرف‌الدین عمر بن محمد بن عمر]] | [[ابوعلی حسن بن مسعود بن علی بن وزیر خوارزمی]] | [[ابوسعد عبدالکریم بن محمد سمعانی تمیمی]]}}  
| اجازه اجتهاد از =
| درجه علمی =
| دانشگاه =
| حوزه =
| علایق پژوهشی =
| سبک نوشتاری =
| آثار ={{فهرست جعبه عمودی | [[الحيطان]] | [[الفتاوی الصغری]]}}
| وبگاه =
| امضا =
| کد مؤلف = AUTHORCODE80333AUTHORCODE
}}
'''عمر بن عبدالعزیز صدر شهید''' (483-536ق)، از فقهای حنفی اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم، صاحب کتاب «الحيطان».

==نام و نسب==
وی امام حسام‌الدین عمر بن عبدالعزیز بن عمر بن مازه بخاری، ابومحمد، معروف به صدر شهید و بنا به گفته ابوالوفا قرشی، ملقب به «برهان‌الائمه» است<ref>ر.ک: عبدالله نذیر احمد، ص15</ref>.

==ولادت==
وی در ماه صفر سال 483ق، در خانواده‌ای معروف به علم، سخاوت، کرامت و ریاست، متولد گردید<ref>ر.ک: همان</ref>.

==تحصیلات و شیوخ==
وی تعلیم را از دامان پدر خویش، عبدالعزیز آغاز نمود و نزد علما و بزرگان بسیاری، کسب علم و دانش کرد که از جمله آنها، می‌توان از افراد زیر نام برد:
# [[ابوسعد احمد بن طیوری]]؛
# ابوطالب بن یوسف<ref>ر.ک: همان، ص16-17</ref>.

==شاگردان==
افراد زیادی نزد وی به تحصیل علم پرداخته و از دانش او، بهره برده‌اند که از جمله آنها، عبارتند از:
# شرف‌الدین عمر بن محمد بن عمر (ابوحفص عقیلی) (متوفی 576ق)؛
# ابوعلی حسن بن مسعود بن علی بن وزیر خوارزمی (متوفی 543ق)؛
# ابوسعد عبدالکریم بن محمد سمعانی تمیمی (متوفی 562ق)، صاحب «الأنساب»؛
# محمد بن محمد بن محمد، ملقب به رضی‌الدین سرخسی (متوفی 544ق)، صاحب «المحيط الرضوي» یا «المحيط السرخسي»؛
# ابوالحسن علی بن ابی‌بکر بن عبدالجلیل رشدانی مرغینانی (متوفی 593ق)، صاحب «الهداية»<ref>ر.ک: همان، ص17-18</ref>.

==وفات==
وی در واقعه قطوان (جنگی که میان سپاهیان سلجوقی در قطوان، در نزدیکی سمرقند به وقوع پیوست)، در ماه صفر سال 536ق، به شهادت رسید<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>.

==آثار==
وی آثار و تألیفات فراوانی را از خود به یادگار گذاشته است که برخی از آنها عبارتند از:
# الأجناس؛ که حاجی خلیفه آن را «واقعات الحسامي» نام نهاده است.
# أصول الفقه؛ که صاحب «الكشف» آن را «أصول حسام‌الدين» نامیده است.
# الجامع الصغير في الفروع؛ که به «جامع الصدر الشهيد» معروف است.
# شرح أدب القاضي لأبي‌يوسف.
# شرح أدب القاضي للخصاف.
# شرح الجامع الصغير؛ که از بهترین شروح «الجامع الصغير» امام محمد بن حسن شیبانی است.
# شرح الجامع الكبير؛
# عمدة المفتي و المستفتي؛
# الفتاوی الصغری؛
# الفتاوی الكبری؛
# كتاب التراويح؛
# كتاب التزكية؛
# كتاب شرح النفقات للخصاف؛
# كتاب الشيوع؛
# كتاب طبخ العصير؛
# كتاب المبسوط في الخلافيات<ref>ر.ک: همان، ص19-22</ref>.

==پانویس ==
<references />

==منابع مقاله==
عبدالله نذیر احمد، مقدمه کتاب «الحیطان»، اثر عمر بن عبدالعزیز صدر شهید، الريان، مکه مکرمه، چاپ اول، 1435ق/2014م.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
[[الحيطان]]

[[الفتاوی الصغری]]


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1403 توسط عباس مکرمی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1403 توسط محسن عزیزی]]