نمایش مبدأ برای نساء الخلفاء المسمی جهات الأئمة الخلفاء من الحرائر والإماء

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR14317J1.jpg
| عنوان =نساء الخلفاء المسمی جهات الأئمة الخلفاء من الحرائر والإماء
| عنوان‌های دیگر =جهات الأئمة الخلفاء من الحرائر و الأماء 
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران =[[جواد، مصطفی]] (محقق)
 
[[ابن ساعی، علی بن انجب]] (نویسنده)
|زبان 
| زبان =عربی  
| کد کنگره =‏‎‏/‎‏آ‎‏2‎‏ ‎‏الف‎‏22 / 38/4 ‏DS‎‏ 
| موضوع = زنان مسلمان - سرگذشت نامه

کشورهاي اسلامي - شاهان و فرمان روايان

|ناشر 
| ناشر =دار المعارف  
| مکان نشر =مصر - قاهره 
| سال نشر =1993م.   

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE14317AUTOMATIONCODE
| چاپ =چاپ دوم
| شابک =977-02-4213-6
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =14317
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =00541
| پس از =
| پیش از =
}}

 
{{کاربردهای دیگر| نساء (ابهام زدایی)}}   


'''نساء الخلفاء المسمی جهات الأئمة الخلفاء من الحرائر والإماء'''، اثر [[ابن ساعی، علی بن انجب|تاج‌الدین ابوطالب علی بن انجب]]، معروف به [[ابن ساعی، علی بن انجب|ابن ساعی خازن بغدادی]] (متوفی 674ق)، کتابی است در معرفی زنان و کنیزان خلفای عباسی که با تحقیق مصطفی جواد به چاپ رسیده است.

==ساختار==
کتاب با مقدمه محقق آغاز گردیده و مطالب، معرفی مجموعا 39 زن از زنان و کنیزان خلفای عباسی می‌باشد.

==گزارش محتوا==
در مقدمه، ابتدا به معرفی مؤلف و تشریح مراحل زندگی وی پرداخته شده<ref>ر.ک: مقدمه، ص11</ref> و سپس، ضمن تشریح سیره وی<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>، آثار و تألیفات او، معرفی گردیده است<ref>همان، ص23</ref>. در ادامه، به تعریف «[[ماسینیون، لویی|لویس ماسنیون]]»، (مستشرق مشهور) و استاد خلیل (استاد تاریخ دانشگاه استانبول) از کتاب، اشاره شده<ref>ر.ک: همان، ص33</ref> و به توصیف نسخ خطی کتاب، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص39</ref>.

نخستین بانویی که مؤلف، به ذکر نام وی پرداخته است، «حماده بنت عیسی»، همسر ابوجعفر عبدالله منصور می‌باشد. در شرح حال وی، فقط به نحوه تشییع جنازه او، اشاره شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص43-‌44</ref>.
 
دومین بانوی معرفی‌شده، «غادر» کنیز هادی عباسی می‌باشد. در این قسمت، ابتدا به نقل از جعفر بن قدامه، به توصیف ظاهری این بانو پرداخته شده و سپس، به علاقه خلیفه به او، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص45</ref>.

سومین بانو، عنان بنت عبدالله، جاریه ناطفی می‌باشد که زنی شاعر و ظریف، معرفی شده است و به نقل از [[ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین|ابوالفرج اصفهانی]] در کتاب «[[الأغاني]]»، ماجرای خریداری او توسط هارون‌الرشید، ذکر شده و در ادامه، به برخی از اشعار وی، اشاره گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>.

چهارمین زن، غضیض جاریه هارون‌الرشید می‌باشد که محمد بن جریر طبری در تاریخ خود، از او، با نام «مصفی» یاد کرده که از «مظلومه»، کنیز عباسه بنت مهدی عباسی، روایت نقل کرده است<ref>ر.ک: همان، ص53</ref>.

هیلانه، جاریه هارون‌الرشید، پنجمین زن معرفی‌شده می‌باشد. این زن، که کنیزی زیباروی و باکمال بود را هارون‌الرشید، از یحیی بن خالد برمکی گرفته بود. مؤلف به رثای عباس بن احنف در چهل بیت در وصف این زن و چهل هزار درهم جایزه از طرف هارون‌الرشید برای او اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص54</ref>.

از دیگر زنان معرفی‌شده در کتاب، می‌توان از عریب المأمونیه دختر جعفر بن یحیی بن خالد برمکی<ref>ر.ک: همان، ص55</ref>، خدیجه معروف به بوران (پوران)، دختر حسن بن سهل، وزیر مأمون<ref>ر.ک: همان، ص67</ref>، مونسه مأمونیه کنیز رومی مأمون<ref>همان، ص79</ref>، قرة‌العین کنیز معتصم<ref>ر.ک: همان، ص80</ref>، فریده امینیه<ref>ر.ک: همان، ص81</ref>، بنان کنیز متوکل عباسی<ref>ر.ک: همان، ص91</ref>، محبوبه کنیز متوکل<ref>ر.ک: همان، ص92</ref>، فاطمه دختر فتح بن خاقان، همسر المعتزبالله محمود بن متوکل عباسی<ref>ر.ک: همان، ص100</ref>، نبت کنیز المعتمدبالله<ref>ر.ک: همان، ص101</ref>، ضرار مادر المعتضدبالله که کنیز الموفق طلحة بن متوکل عباسی بوده و قبل از تولد المعتضدبالله، نامش «خفیر» بود<ref>ر.ک: همان، ص104</ref>، ماه‌ملک بنت سلطان ملک‌شاه<ref>ر.ک: همان، ص109</ref>، بنفشا بنت عبدالله رومی، کنیز المستضی‌بامرالله<ref>ر.ک: همان، ص111</ref> و سلجوقی‌خاتون بنت سلطان قلج ارسلان بن مسعود، همسر الناصرلدین‌الله<ref>ر.ک: همان، ص115</ref> نام برد.

==وضعیت کتاب==
کتاب، فاقد فهرست بوده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص49</ref> و معرفی برخی از اعلام مذکور در متن<ref>ر.ک: همان، ص50</ref>، به توضیح و تشریح برخی از کلمات مشکل و دیریاب متن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

==پانویس ==
<references />

==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب.
 

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده: تاریخ (عمومی)]]
[[رده: تاریخ آسیا]]
[[رده: تاریخ کشورهای عربی]]
[[رده:آذر(1400)]]