نمایش مبدأ برای کافی، حسن بن طورخان

<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR21638.jpg|بندانگشتی|حسن بن طورخان کافی بوسنوی]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
! نام!! data-type="authorName" |حسن بن طورخان کافی بوسنوی
|-
|نام‌های دیگر 
| data-type="authorOtherNames" |حس‍ن‌ ال‍ک‍اف‍ي‌ ح‍س‍ن‌ ب‍ن‌ طورخ‍ان‌ب‍ن‌ داود ب‍ن‌ ي‍ع‍ق‍وب‌ الاق‍ح‍ص‍اري‌ س‍ن‍ب‍وي‌ م‍ش‍ه‍ور ب‍ه‌ ک‍اف‍ي‌

اقح‍ص‍اري‌، ح‍س‍ن‌ب‍ن‌ طورخ‍ان‌

بوس‍ن‍وي‌، ح‍س‍ن‌ب‍ن‌ طورخ‍ان‌ 

|-
|نام پدر 
| data-type="authorfatherName" |طورخان
|-
|متولد 
| data-type="authorbirthDate" |951ق / 1544م 
|-
|محل تولد
| data-type="authorBirthPlace" |آقحصار بوسنی
|-
|رحلت 
| data-type="authorDeathDate" |1025ق / 1615م 
|-
|اساتید
| data-type="authorTeachers" |ملا احمد انصاری

شیخ بالی بن یوسف

شیخ انور میر غضنفر بن جعفر حسینی
|-
|برخی آثار
| data-type="authorWritings" |أصول الحکم في نظام العالم 

|- class="articleCode"
|کد مؤلف
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE21638AUTHORCODE
|}
</div>

'''حسن بن طورخان کافی بوسنوی''' (951-1025ق)، فقیه، اصولی، متکلم و شاعر بوسنیایی است که سال‎ها عهده‌دار قضاوت آقحصار بوده است.

==تولد==
حسن بن طورخان بن داود بن یعقوب آقحصاری، مشهور به کافی، در 951ق، در آقحصار بوسنی متولد شد<ref>ر.ک: ضیائی، علی‌اکبر، صفحه پانزده - شانزده</ref>.

==تحصیلات و فعالیت‎های علمی==
دوازده ساله بود که به فراگیری علوم روی آورد و پس از فراگیری علوم مقدماتی به قسطنطنیه مهاجرت نمود و در درس علما و مشایخ آن سرزمین حاضر گشت. بیش از همه به خدمت معید کمال پاشا که در شهر چتالجه به تدریس می‌پرداخت حضور یافت. سپس به درس اساتید بزرگ و مشایخی چون ملا احمد انصاری که استاد کاملی در علوم معقول و منقول بود و در تفسیر و اصول تبحر بسیاری داشت و به امر قضاوت در لشکریان عثمانی در روم می‌پرداخت حاضر گشت. از دیگر اساتید ایشان می‌توان به شیخ بالی بن یوسف مشهور به معلم وزیر کبیر و شیخ انور میر غضنفر بن جعفر حسینی که استاد حرمین شریفین بود، اشاره کرد<ref>ر.ک: همان، صفحه شانزده</ref>.

ایشان در سال 983ق، به زادگاهش بازگشت و به تدریس مشغول گشت.

نخستین اثر ایشان «رسالة في تحقيق لفظ چلپي» است، سپس کتاب «مختصر الكافي من المنطق» را در سال 988ق، نوشت و سپس در سال 991ق، به امر قضاوت مبادرت ورزید و در سال 996ق، کتاب «حديقة الصلوة» را که درباره نماز و عمود دین و شرحی بر کتاب «مختصر الصلوة» نوشته کمال پاشازاده است، به رشته تحریر درآورد. سپس به قسطنطنیه رفت و قضاوت ولایت «سره م» را پذیرفت و در خلال تدریس و امور قضاوت به تألیف کتاب «سمت الوصول إلی علم الأصول» همت گماشت<ref>ر.ک: همان، صفحه هفده</ref>.

در سال 1000ق، به حج مشرف گشت و کتاب سمت الوصول را به علما و اساتید آن دیار تقدیم نمود و سپس به قسطنطنیه بازگشت. ایشان در سال 1001ق، به مقام قضاوت برخی از مناطق در نزدیکی آقحصار گماشته شد و در زمانی که فتنه اردل و قرال‎ها اتفاق افتاد، امر قضاوت را کنار گذاشت و تنها به تدریس روی آورد.

ایشان در سال 1004ق، کتاب «سمت الوصول» را شرح کرد و در همین سال کتاب «أصول الحكم في نظام العالم» را به رشته تحریر درآورد<ref>ر.ک: همان</ref>.

در سال 1005ق، به‍‌همراه سلطان محمدخان بن مرادخان برای جنگی به نام اکرای و جنگ تابور حاضر گشت و آنان موفق شدند در جنگی با لشکریان هفت پادشاه به پیروزی چشمگیری دست پیدا کنند. اندکی نگذشت که سلطان، امر قضاوت دائمی آقحصار را به ایشان واگذار نمود و شرط نمود که پس از بازنشستگی به امر تدریس برای طلاب آن منطقه بپردازد<ref>ر.ک: همان، صفحه هجده</ref>.

در اواخر سال 1008ق، رساله «نظام العلماء» را به پایان برد و سپس به تصحیح و پاک‎نویس کردن برخی دست‎نوشته‌های خویش همچون کتاب «تمحيص التلخيص» در علم بلاغت و کتاب «روضات الجنات في أصول الاعتقادات» در علم کلام پرداخت<ref>ر.ک: همان، صفحه هجده - نوزده</ref>.

==خدمات اجتماعی==
حسن کافی در نزدیکی آقحصار در حومه تراونیک شهرکی بنا نمود که آن را نوآباد نامید و در آن منطقه مسجد، مدرسه، تکیه‌ای برای اهل ذکر، مکتبی برای تحصیل کودکان، خانی برای مسافران و حمامی برای همه مردم آن منطقه بنا نمود و آب شرب را نیز مهیا کرد و مجالس درس را در آن به راه انداخت و طلاب بسیاری از مناطق مختلف بوسنی به دور وی گرد آمدند و از علم وی بهره‌مند گشتند. این شهرک در حال حاضر از بین رفته و تنها قبرش نزدیک مسجد و برخی ویرانه‌های دیگر باقی مانده است<ref>ر.ک: همان، صفحه بیست‎وسه</ref>.

==مهارت در شعر و شاعری==
ایشان در شعر نیز مهارت داشت و علاوه بر زبان عربی به زبان‌های ترکی و فارسی نیز شعر می‌سرود<ref>ر.ک: همان</ref>.

==وفات==
حسن بن طورخان کافی، در سال 1025ق، در مسجدی که خود در آقحصار بنا کرده بود وفات یافت و در آن روستا دفن گردید<ref>ر.ک: همان، صفحه نوزده</ref>.

==آثار==
{{ستون-شروع|2}}
# رسالة في تحقيق لفظ چلبي؛
# کافی یا مختصر الكافي في علم المنطق؛
# شرح کافی في المنطق؛
# حديقة الصلة في شرح مختصر الصلوة از کمال پاشازاده؛
# سمت الوصول إلی علم الأصول؛
# شرح سمت الوصول؛
# أصول الحكم في نظام العالم؛
# شرح أصول الحكم في نظام العالم (به زبان ترکی)؛
# نظام العلماء إلی خاتم الأنبياء؛
# تمحيص التلخيص؛
# روضات الجنات في أصول الاعتقادات؛
# أزهار الروضات في شرح روضات الجنات؛
# نور اليقين في أصول الدين؛
# شرح تمحيص التلخيص؛
# شرح مختصر القدوري؛
# رسالة في حاشية كتاب الدعوی لصدر الشريعة من كتابه شرح الوقاية؛
# سيف القضاة في التعزير؛
# شرح كافية ابن الحاجب؛
# شرح علی تفسير التنقيح في أصول الفقه؛
و...<ref>ر.ک: همان، صفحه بیست‎ - بیست‎ویک</ref>.
{{پایان}}

==پانویس==
<references />

==منابع مقاله==
ضیائی، علی‌اکبر (محقق)، «أصول الحكم في نظام العالم»، تألیف حسن کافی آقحصاری، میراث مکتوب، تهران، چاپ اول، 1390ش.

==وابسته‌ها==

[[أصول الحکم في نظام العالم]]

[[نور الیقین في أصول الدین فی شرح عقائد الطحاوي]]

[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:شهریور(98)]]
[[رده:25 خرداد الی 24 تیر(98)]]