نحو برای دانشجو
نحو برای دانشجو، اثر سید محمد رادمنش (1306-1399ش)، پژوهشگر، مترجم و استاد زبان و ادبیات فارسی است که به بررسی جامع قواعد نحو زبان عربی، با هدف ارائه راهنمایی و پاسخ به پرسشهای دانشجویان میپردازد.
| نحو برای دانشجو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رادمنش، محمد (نويسنده) |
| ناشر | افغانستان اکادیمی. انجمن تاریخ و ادب |
| مکان نشر | ایران - تهران ** ایران - مشهد مقدس |
| سال نشر | 1392ش |
| چاپ | 8 |
| موضوع | زبان عربی - نحو - زبان عربی - نحو - پرسشها و پاسخها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
انگیزه نگارش
نویسنده، انگیزه اصلی خود از تألیف این اثر را نیاز مبرم به منبعی جامع و دقیق در حوزه نحو عربی برای درک صحیح آیات قرآن و احادیث معصومین بیان میکند. وی بهمنظور رفع ابهامات و خطاهای موجود در کتب قبلی و ترجمهها، با ارائهی دیدگاهی نو و بازنگری کلی، به سادهسازی مباحث پیچیدهی نحوی پرداخته تا دانشپژوهان فارسیزبان بتوانند بهدرستی متون عربی را فهم کنند[۱].
اهمیت کتاب
اهمیت این کتاب در چندین جنبه کلیدی نهفته است:
- سادهسازی و عمقبخشی: این اثر با تکیه بر دیدگاهی تازه و بازنگری کلی، قواعد پیچیدهی نحو عربی را سادهسازی کرده و به درک عمیقتر مفاهیم کمک میکند.
- تکیه بر متون اصلی: از آیات قرآن کریم و احادیث شریف بهعنوان شواهد و مثالهای متعدد استفاده شده که به فهم عمیقتر قواعد در بستر واقعی خود میانجامد.
- بهروزرسانی و دقت: کتاب از سال ۱۳۷۰ش، بهطور مستمر منتشر و بر اساس تجربیات تدریس، بازنگری شده است تا از دقت و جامعیت مطالب اطمینان حاصل شود.
ساختار
کتاب در قالب یک جلد و هشت فصل اصلی و یک بخش پایانی (توضیحات) تدوین شده است که هر فصل به مبحث خاصی از نحو عربی میپردازد.
سبک نگارش
سبک نگارش کتاب دارای ویژگیهای بارزی است که به فهم بهتر مطالب کمک میکند:
- مثالهای کاربردی: نویسنده از جملات، افعال و سایر اجزای کلام بهعنوان مثال استفاده کرده تا دانشجو را در تشخیص و اعراب آنها یاری رساند.
- استناد به منابع اصیل: آیات قرآن و احادیث شریف پیامبر اکرم(ص) بهوفور بهعنوان مثال و شاهد آورده شده و توضیح داده شده است.
- پشتیبانی بصری: صفحات کتاب همراه با راهنماییهای واضح و جداول برای روشنتر شدن مطالب طراحی شده است.
- ترجمهی مثالها: مثالها، بهویژه آیات و اشعار، با ترجمهی فارسی همراه شده تا فهم مطالب برای دانشجویان آسانتر شود.
- جامعیت و بهروزرسانی مداوم: کتاب محصول سالها تحقیق و تدریس است و بهطور مستمر بازنگری و اصلاح شده تا محتوایی دقیق و بهروز را ارائه دهد.
گزارش محتوا
فصل اول (انواع اعراب و بنا (مُعرَب و مبنی)): این فصل، به دو مفهوم بنیادی "مُعرَب" و "مَبنی" در زبان عربی میپردازد. انواع اعراب شامل تغییر حرکات، تغییر حروف و حذف و همچنین اقسام کلمات مبنی از قبیل افعال، اسما و حروف، در این فصل با جزئیات و مثالهای متعدد توضیح داده میشود[۲].
فصل دوم (مرفوعات): این فصل، به بررسی کلماتی اختصاص دارد که در حالت رفع قرار میگیرند. مباحث اصلی شامل فاعل (انجامدهنده کار)، نایب فاعل (جانشین فاعل)، مبتدا (اسم آغازین جمله) و خبر (اطلاعات تکمیلی مبتدا)، اسم افعال ناقصه و خبر حروف مشبهه به فعل و همچنین خبر "لای نفی جنس" میباشد[۳].
فصل سوم (منصوبات): این بخش به کلماتی میپردازد که در حالت نصب قرار میگیرند. مباحثی چون مفعولبه، مفعولله، مفعولفیه، مفعول مطلق و مفعولمعه، مورد بحث قرار میگیرد. همچنین، قواعد مربوط به حال، تمییز، مستثنی و منادی نیز بهتفصیل توضیح داده شده است[۴].
فصل چهارم (مجرورات): این فصل، به کلماتی میپردازد که در حالت جر قرار میگیرند. این کلمات معمولاً یا با حروف جر (مانند "من"، "الی"، "فی" و غیره) همراه هستند و یا بهعنوان مضافالیه در ترکیب اضافی میآیند[۵].
فصل پنجم (کلماتی که مانند فعل عمل میکنند): این فصل، به بررسی کلماتی میپردازد که در جمله مانند فعل، فاعل یا مفعول میگیرند، اما فعل نیستند. این کلمات، شامل مصدر، اسم فاعل، اسم مفعول، صفت مشبهه، اسم تفضیل و اسم فعل میباشند که هریک با مثالهای کاربردی توضیح داده میشوند[۶].
فصل ششم (ملحقات به فعل): این فصل، به مباحث مرتبط با افعال تعجب (نشاندهندهی شگفتی و تعجب) و افعال مدح و ذم (برای ستایش یا نکوهش) میپردازد. قواعد مربوط به ساختار، اعراب و موارد کاربرد این افعال با مثالهای متنوع شرح داده شده است[۷].
فصل هفتم (توابع): در این فصل، کلماتی مورد بحث قرار میگیرند که از نظر اعراب تابع لفظ قبل از خود هستند. این توابع شامل نعت (صفت)، تأکید (لفظی و معنوی)، بدل (جانشین)، و عطف هستند و قوانین مربوط به هریک با جزئیات و مثالهای کافی ارائه شده است[۸].
فصل هشتم (انواع جمله): این فصل، به دستهبندی جملات در زبان عربی اختصاص دارد. انواع جملات اسمیه و فعلیه و همچنین اجزای سازنده و قواعد مربوط به هریک، مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد[۹].
در بخش پایانی کتاب، توضیحاتی پیرامون فصل اول تا سوم، ارائه گردیده است[۱۰].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.