مولانا و چند داستان مثنوی

مولانا و چند داستان مثنوی تألیف سیروس شمیسا، این کتاب، شامل دو بخش (درهشت فصل) است. در بخش اول افکار مولانا با استناد به گفته‌های خود او و با نگاهی امروزی تبیین شده است.

مولانا و چند داستان مثنوی
پدیدآوران	مولانا و چند داستان مثنوی (نویسنده) شمیسا، سیروس (نویسنده)
ناشر	نشر قطره
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۹
چاپ	پنجم
کد کنگره	‏PIR۵۳۰۵/ش۸م۸ ۱۳۹۱

در بخش دوم برخی از داستان‌های معروف مثنوی بر مبنای نظام‌های امروزی علوم انسانی و عمدتاً روان‌کاوی یونگی مورد تحلیل قرار گرفته است.

بخش اول، فصل‌های اول تا پنجم را در بر دارد که عناوین و درون مایۀ آن‌ها عبارت است از: اصول و روش مولانا در کار مثنوی؛ افکار مولانا(نگارنده، می‌گوید در این فصل بیشتر به آن دسته از افکار مولانا پرداخته که بر فهم تمثیلات او ضرورت دارند)؛ سبک مولانا، چند نکته در زندگانی مولانا(در این فصل علاوه بر زندگی مولانا به زندگانی شمس تبریزی، محقق ترمذی، صلاح‌الدّین زرکوب، حسام‌الدّین و سلطان ولد نیز اشاره شده است)؛ تشابه عرفان ایرانی با عرفان هندی.

در بخش دوم، فصل‌های ششم تا هشتم جای دارد و عناوین آنها چنین است: تفسیر چند تمثیل مثنوی؛ تفسیر چند غزل؛ سبب تأخیر مثنوی. در ذیل عنوان «تفسیر چند تمثیل مثنوی» داستان‌های زیر تفسیر شده است: حکایت عاشق شدن پادشاهی برکنیزکی و خریدن پادشاه کنیزک را؛ پادشاه جهود که نصرانیان را می‌کشت؛ داستان طوطی و بازرگان؛ پیر چنگی؛ داستان اعرابی و زن؛ التماس کردن همراه عیسی زنده کردن استخوان‌ها را؛ خری که لا حول خورد؛ خر برفت و خر برفت آغاز کرد؛ باز و کمپیرزن؛ داستان موسی و شبان؛ قصۀ خورندگان پیل بچه؛ فریفتن روستایی شهری را؛ قصه دقوقی و کراماتش؛ داستان سبا و پیامبران؛ قصۀ وکیل و صدر جهان.

نگارنده که از استادان ممتاز علوم و صناعات ادبی و شعری است، یادآور شده که مبنای تفسیرهای او بیشتر ربط دادن داستان به زندگی اندیشه‌های مولانا و یاران او است.روش او بدین گونه است که در هر مورد ابتدا داستان را به اختصار روایت می‌کند و گاه به سابقۀ داستان هم اشاره دارد. بعد به تفسیر آن می‌پردازد. در این تفسیرها با استفاده از شروح مثنوی، نکته‌های برجستۀ داستان، پیام‌ها و مقاصد مولانا و جنبه‌های تمثیلی و هنری داستان را شرح می‌دهد. فهرست منابع و مآخذ دیگر فهرست‌های مورد نیاز پایان بخش کتاب است.

منابع مقاله

عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.