منتهي المدارک في شرح تائية ابن الفارض

منتهي المدارک في شرح تائية ابن الفارض
پدیدآوران	فرغانی، محمد بن احمد (نویسنده) کیالی، عاصم ابراهیم (مصحح)
ناشر	دار الکتب العلمیة
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1428ق.
چاپ	چاپ یکم
موضوع	شعر عربی - قرن 7ق. - تاریخ و نقد شعر عرفانی - قرن 7ق. - تاریخ و نقد ابن فارض، عمر بن علی، 576 - 632ق. تائيه - نقد و تفسیر
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	‏‎‏/‎‏ت‎‏2‎‏ف‎‏4‎‏ ‎‏1386 / 4244 ‏PJA‎‏

منتهي المدارک في شرح تائية ابن الفارض عنوان شرحی است 2 جلدی به زبان عربی بر تائیه ابن فارض که توسط سعدالدین محمد بن احمد فرغانی نوشته شده است. تائیه ابن فارض از قصاید عرفانی است که به زبان عربی سروده شده. نام اصلى و مشهور قصيده تائيه كبراى ابن فارض، «نظم السلوك» است که مراحل مختلف سلوک عرفانی را در آن به نظم درآورده است.

به علت اهمیت قصدیه تائیه ابن فارض، شرح‌های مختلفی به فارسی و عربی بر آن نوشته شده است.؛ سراج هندی، شمس بساطی، جلال قزوینی، حسن بورینی، عبدالغنی نابلسی، قاشانی، فرغانی، و قیصری از جمله این شارحان هستند. شرح نظم الدر صائن‌الدین ابن ترکه و مشارق الدراری سعیدالدین فرغانی از جمله شروح فارسی آن هستند و شرح حاضر از جمله شروح عربی آن است که با تحقیق دکتر عاصم ابراهیم کیالی به چاپ رسیده است.

این کتاب یکی از نفیس‌ترین کتاب‌ها در معرفت حقایق وجودی ذات خداوند، عالم مثال، ارواح و انشای انسان، است و با نام کامل «منتهی المدارک و مشتهی لب کامل و سالک فی شرح تائیة ابن الفارض» معروف است. نویسنده آن سعدالدین فرغانی معروف به سعید، از بزرگان صوفیه قرن هفتم هجری و تابع مکتب ابن عربی در وحدت وجود است. این کتاب، مقدمه‌ای است به مثابه یک دیباچه در شرح تائیه کبرای سلطان العاشقین عمر بن فارض که در چهار فصل مرتب شده است؛ فصل اول در رتبه ذات، فصل دوم در مرتبه ارواح، فصل سوم در عالم مثال و فصل چهارم در نشأة انسان. در مقدمه نویسنده در صفحه 16 جلد اول کتاب درباره این چهار فصل توضیح مختصری آمده است. نویسنده پس از این موارد به شرح ابیات تائیه می‌پردازد و در جلد دوم نیز به شرح ادامه این ابیات ادامه می‌دهد.

منابع مقاله

1. تقدیمیه محقق و مقدمه نویسنده کتاب.
2. قیصری، محمد بن داود، شرح تائیه ابن فارض، با تحقیق و تعلیقات احمد فرید مزیدی، دارالکتب العلمیة، بیروت، 2004 م. / 1425 ه‍.