معجم الأمثال العربية

معجم الأمثال العربیة، از آثار پژوهشگر معاصر، خیرالدین شمسی پاشا، فرهنگ‌نامه‌ای یک زبانه (عربی به عربی) است که معانی مثل‌های رایج در این زبان (از جاهلیت تاکنون) را توضیح می‌دهد.

معجم الأمثال العربية
پدیدآوران	شمسی پاشا، خیرالدین (نويسنده)
ناشر	مرکز الملک فيصل للبحوث و الدراسات الإسلامية
مکان نشر	عربستان - ریاض
سال نشر	1432ق - 2011م
چاپ	2
شابک	‎9960-726-09-6
زبان	عربی
تعداد جلد	3
کد کنگره	/ش8م6 2522 PJA
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• خیرالدین شمسی پاشا اثر حاضر را مجمع الأمثال متوسط دانسته و افزوده است: در آن بیشتر مثل‌های عربی قدیم و جدید و برخی از سخنان رایج شبیه مثل را از همه کتابهایی گردآوری کردم که تاکنون در باب امثال عربی منتشر شده است....

منابع نویسنده

• نویسنده از منابع متعددی استفاده کرده است از جمله:

1. امالی ابوعلی قالی
2. جمهرة الأمثال (ابوهلال عسکری)
3. تاج العروس من جواهر القاموس ( سيد مرتضى حسینى زبيدى واسطى).

ساختار و محتوا

• این اثر 3 جلدی نظم الفبایی دارد و شامل بیش از 11 هزار مثل عربی می‌شود:

1. جلد اول: «همزه» تا «ج» (1 تا 4403)
2. جلد دوم: «ح» تا «ک» (4404 تا 7724)
3. جلد سوم: «ل» تا «ی» (7725 تا 11229).

نمونه مباحث

• 6515- «عند النازلة تعرف أخاک.» به مصیبت و شدت، «نازله» گویند. این مثل مانند «عند الشدائد تعرف الإخوان.» و «الصدیق عند الضیق.» است.
• ترجمه: مثل فارسی هم‌معنای مثلهای سه‌گانه عربی مذکور، عبارت است از: «دوست آن باشد كه گيرد دست دوست در پريشان‌حالی و درماندگی».

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.