معالم القربة في أحكام الحسبة

معالم القربة في أحکام الحسبة
معالم القربة في أحکام الحسبة
پدیدآوران	شعبان، محمد محمود (محقق) مطیعی، صدیق احمد عیسی (محقق) ابن اخوه، محمد بن محمد (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	کتاب معالم القربه فی احکام الحسبه
ناشر	مکتب الإعلام الإسلامي، مرکز النشر
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1408 ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

معالم القربة فی أحکام الحسبة تألیف محمد بن محمد بن احمد قرشى (729-648ق) به زبان عربى است که توسط محمد محمد محمود شعبان و صدیق احمد عیسى مطیعى تحقیق و تصحیح شده است. این اثر مشتمل بر بیان شرایط، وظایف و امور مختلف پیرامون محتسب است.

ساختار

کتاب مشتمل بر مقدمه تحقیق^[۱]، مقدمه تألیف^[۲] و متن کتاب در هفتاد باب است. هر یک از ابواب نیز مشتمل بر یک یا چند فصل است.

گزارش محتوا

در مقدمه تحقیقى کتاب^[۳] به اهمیت و ارزش منصب محتسب، وظایف او و تاریخ احتساب در زمانهاى گوناگون و خصوصاً در صدر اسلام^[۴] پرداخته شده است. اهمیت نسخ خطى کتاب^[۵]، روش و شیوه تحقیق^[۶]، امور حسبه در صدر اسلام^[۷]، بیان و شرح علم احتساب^[۸]، حسبه^[۹] و ارکان آن، اعمال و صفات محتسب^[۱۰]، محتسبون اولیه در بلاد عربى^[۱۱] و مصر^[۱۲] از دیگر مطالب ذکر شده در مقدمه است.

مؤلف نیز در مقدمه^[۱۳] پیرامون موضوع کتاب و ابواب آن سخن مى‌گوید و عناوین ابواب کتاب را ذکر مى‌نماید.

محتسب به معناى داروغه و کسى که مسئولیت حفظ نظم شهر را برعهده دارد مى‌گویند. انجام این امر مهم، ابعاد گوناگونى دارد که در این زمینه احکام و مسائل گوناگونى بیان نموده‌اند. به مجموع این امور و احکام پیرامون منصب حسبه، علم احتساب گفته مى‌شود.

متن کتاب همانگونه که بیان شد پیرامون منصب محتسب در هفتاد باب تألیف و تدوین گردیده است. مؤلف، عنوان هر باب را در ابتدا ذکر مى‌نماید، وظایف محتسب را در امور گوناگون بیان مى‌کند و سپس در فصول متعدد به شرح و توضیح آن امر مى‌پردازد.

آن چه مؤلف در ابواب کتاب بیان مى‌کند را مى‌توان مختصر در این امور دانست: شرایط حسبه و وظیفه محتسب^[۱۴]، حسبه و آلات قمار^[۱۵]، حسبه و اهل ذمه^[۱۶]، برخورد حسبه با امور فاسد^[۱۷]، حسبه و امور روزمره مردمان، برخورد محتسب با شغلهاى مختلف، حسبه و معاملات، حسبه و بازار^[۱۸].

وضعیت کتاب

فهارس آیات^[۱۹]، اصطلاحات فقهى^[۲۰]، اعلام^[۲۱]، اماکن، بلاد^[۲۲]، کتب و محتویات در انتهاى اثر آمده است. اختلاف نسخ و توضیح برخى الفاظ و اصطلاحات نیز در پاورقى ذکر شده است.

پانويس

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها

آیین شهرداری در قرن هفتم

[1] ر.ک: مقدمه تحقیق، ص3

[2] ر.ک: همان، ص45

[3] ر.ک: مقدمه تحقیق، ص3

[4] ر.ک: همان، ص11

[5] ر.ک: همان، ص7

[6] ر.ک: همان، ص10

[7] ر.ک: همان، ص11

[8] ر.ک: همان، ص22

[9] ر.ک: همان، ص23

[10] ر.ک: همان، ص25

[11] ر.ک: همان، ص36

[12] ر.ک: همان، ص38

[13] ر.ک: مقدمه کتاب، ص45

[14] ر.ک: متن کتاب، ص51

[15] ر.ک: همان، ص84

[16] ر.ک: همان، ص92

[17] ر.ک: همان، ص108

[18] ر.ک: همان، ص135

[19] ر.ک: همان، ص361

[20] ر.ک: همان، ص364

[21] ر.ک: همان، ص394

[22] ر.ک: همان، ص408

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]