معاد در نگاه عقل و دين
| معاد در نگاه عقل و دين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شریعتی سبزواری، محمدباقر (نويسنده) |
| ناشر | مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم) |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1382ش |
| چاپ | 4 |
| شابک | 964-371-427-6 |
| موضوع | رستاخیز - معاد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ش4م6 222 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
معاد در نگاه عقل و دین، اثر محمدباقر شریعتی سبزواری (متولد 1319ش- اسفراین) کتابی است که به طور سازمانیافته، ضرورت اعتقاد به معاد را اثبات کرده و با تکیه بر دلایل عقلی، علمی و نقلی، به شبهات منکران و مادیگرایان پاسخ میدهد.
ساختار
کتاب شامل یک درآمد و پیشگفتار، مقدمهای از استاد محمدتقی جعفری و هفت بخش اصلی است.
سبک نگارش
نویسنده برای اثبات معاد، از هر دو بعد عقلی (فلسفی و علمی) و بعد دینی (کلامی) استفاده میکند و مسئله را بهصورت ریشهای موردبررسی قرار میدهد[۱]. یکی از اهداف اصلی نویسنده، ارائه پاسخی مستدل و تحلیلگرانه به شبهات مادیگرایان و منکران روح و معاد در طول تاریخ بوده است[۲].
گزارش محتوا
بخش اول، نقش معاد در زندگی انسان: این بخش با طرح این پرسش آغاز میشود که چرا باید به زندگی بازپسین اندیشید و به بررسی اثرات ایمان به معاد بر جنبههای گوناگون زندگی انسان، از جمله تفکر، اخلاق و ساختار اجتماعی، میپردازد. همچنین، نقش معاد در اعطای امنیت فکری و روانی به انسان و تضمین کرامت او در برابر ظلم و ستم مورد تحلیل قرار میگیرد. این بخش با تحلیل مرگ که آخرین مرحله زندگی دنیوی است، به پایان میرسد[۳].
بخش دوم، پژوهشی در معاد: در این قسمت، تحقیقات عمیقتری پیرامون معاد مطرح میشود. مباحثی مانند وجود روح (آیا روح وجود دارد؟)، عدم امکان اندازهگیری فرایندهای روحی با معیارهای علمی، پیوندهای جسم و جان، بحثهایی در خصوص متابولیسم و تفکر و امکان بقا و جاودانگی روح مطرح شده است. همچنین، این بخش به مباحثی نظیر خوابها و رؤیاها، الهامات، و بحثهای مربوط به تجرد و بقای روح و ثبات شخصیت میپردازد[۴].
بخش سوم، دیدگاههای مختلف درباره معاد: این بخش به دیدگاههای متعدد در خصوص معاد میپردازد، از جمله انکار معاد توسط منکران، بحث اعاده بعد از فنا و خلق جدید. همچنین، دیدگاههایی مانند بازگشت انسانها و ارواح بهسوی خدا، معاد از دیدگاه فیلسوفان (مانند اعتقاد به معاد روحانی) و باور به بازگشت ارواح باکیفیت جسمانی مورد بررسی قرار میگیرد. بخش مهمی از این قسمت به نقد و بررسی نظریههای تناسخ میپردازد[۵].
بخش چهارم، قیامت از دیدگاهی گسترده: این بخش به بررسی لزوم و ضرورت وقوع قیامت از منظر عقل و دین میپردازد و آن را از دیدگاهی گسترده مطرح میکند. به ارتباط متقابل رستاخیز و جهان هستی، هدفدار بودن خلقت و حکمت الهی در پس پدیدههای جهان، شگفتیهای عالم، لزوم رستاخیز از منظر قرآن و اثبات معاد از منظر فلسفه آفرینش اشاره میکند. نویسنده تأکید میکند که هدف نهایی آفرینش، تکمیل تکامل عمومی است[۶].
بخش پنجم، معاد جسمانی از نگاه ادیان: تمرکز این بخش بر اثبات معاد جسمانی است و به دیدگاه ادیان دراینخصوص اشاره دارد. مباحثی همچون علاقه انسان به کالبد، اعتقاد ادیان مختلف (مانند زرتشتیان) به قیامت و معاد جسمانی و دیدگاه مردمان جاهلیت درباره رستاخیز مطرح شده است. نویسنده به مشکل معاد جسمانی و اینکه چگونه میتوان پیوستگی جسم را حفظ کرد، پرداخته و امکان وقوع رستاخیز از دیدگاه علوم مختلف را بررسی میکند[۷].
بخش ششم، جهان پس از مرگ: این بخش به شرح رویدادهای پس از مرگ و عالم برزخ اختصاص دارد. به پدیدههایی چون حوادث شب اول قبر حیات برزخی، کیفیت حیات در برزخ، و جایگاه ارواح نیکوکاران و بدکاران اشاره میکند. همچنین، موضوعاتی نظیر ارتباط ارواح با خویشان و دوستان و مفهوم برزخ از دیدگاههای مختلف فلاسفه و حکما بررسی میشود[۸].
بخش هفتم، چگونگی تجسم و بقای اعمال: این بخش مفهوم تجسم اعمال و بقای آنها را شرح میدهد. توضیح میدهد که چگونه اعمال نیک و بد در آخرت بهصورت مناسب مجسم میشوند و به پاداش یا عذاب منجر میگردند. در این بخش به فلسفه کیفرها، رابطه اعمال و مکافات آنها و لزوم تجسم و بقای اعمال در چارچوب عدل الهی تأکید میشود. این امر نشان میدهد که پاداش و کیفر صرفاً قراردادی نیستند[۹].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.