مسند الشاميين
| مسند الشاميين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طبرانی، سلیمان بن احمد (نویسنده) سلفی، حمدی عبدالمجید (مصحح) |
| ناشر | مؤسسة الرسالة |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 1989م , 1409ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | محدثان اهل سنت حديث - علم الرجال |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | /ط2م6 122 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مسند الشاميين، اثر حافظ ابوالقاسم سلیمان بن احمد بن ایوب لخمی طبرانی (260-360ق)، کتابی است چهار جلدی با موضوع روایات و احادیث اسلامی.
تحقیق و تخریج احادیث این کتاب، توسط حمدی عبدالمجید سلفی انجام گرفته است.
ساختار
کتاب، چهار جلد دارد. در جلد اول، مقدمه‌ای کوتاه از محقق ذکر شده، سپس متن کتاب در ذیل عناوین متعدد با شماره‌گذاری روایات آمده و این روش در بقیه مجلدات نیز دنبال شده است.
گزارش محتوا
چنان‌که از عنوان کتاب پیداست؛ این کتاب در قالب مسانید ارائه شده است؛ در اصطلاح اهل حدیث، به کتابى که در آن احادیث به‌ترتیب صحابه (یعنى: نخستین مرجع در اسناد حدیث پس از پیامبر) گرد آمده باشد، یا به مجموعه‌ای از احادیث نبوی که یک راوی آن‌ها را از آن حضرت(ص) نقل کرده باشد، کتاب مسند گفته می‌شود[۱].
مسانید مذکور در این کتاب، هرکدام حاوی احادیثی هستند. در پایان جلد اول نوشته شده: جزء اول از مسند الشاميين طبرانی، پایان یافت و به دنبال آن در جزء دوم، آنچه از مسند محمد بن زیاد الهانی به ما رسیده (با شماره 16) خواهد آمد[۲].
در پایان جلد دوم، نوشته شده: جزء دوم از مسند الشاميين پایان یافت و جزء سوم که آغاز آن عبارت است از: «آنچه از مسند محمد بن ولید زبیدی به ما رسیده (با شماره 60)»، به دنبال آن خواهد آمد[۳].
در پایان جلد سوم، نوشته شده: جزء سوم از مسند الشاميين به سرانجام رسید و به دنبال آن جزء چهارم می‌آید که آغاز آن عبارت است از: «آنچه از مسند سعید بن بشیر به ما رسیده (با شماره 81)»[۴].
این چهار جلد کتاب، روی‌هم‌رفته، مشتمل بر بیش از هشتاد مسند (همچون: مسند ابراهیم بن ابی‌عبله، مسند عبدالرحمن بن ثابت بن ثوبان، مسند سعید بن عبدالعزیز تنوخی، مسند برد بن سنان، مسند ثور بن یزید، مسند عروة بن رویم لخمی، مسند شرحبیل بن مسلم، مسند عبدالرحمن بن یزید، مسند یزید بن یزید بن جابر، مسند ابراهیم بن مره، مسند وضین بن عطاء، مسند ارطاة بن منذر، مسند عتبة بن ابی‌حکیم، مسند عبدالله بن علاء، مسند بشر بن علاء و...) و 3637 روایت است.
با توجه به اهمیت راویان و نوع روایت در کتاب‌های مسند، نام راویان هر جلد از مجلدات کتاب، ذیلا ذکر می‌شود:
راویان شامی در جلد اول کتاب که مصنف از قول آنان نقل می‌کند، عبارتند از: ابراهیم بن شمر ابی‌عبله، ابراهیم بن مره، ارطاة بن منذر، برد بن سنان ابوالعلاء دمشقی، بشر بن علاء بن زبر، ثور بن یزید، سعید بن عبدالعزیز تنوخی، شرحبیل بن مسلم بن حامد خولانی، عبدالرحمن بن ثابت بن ثوبان، عبدالرحمن بن یزید بن جابر، عبدالله بن علاء بن زبر، عروة بن رویم لخمی، عتبة بن ابی‌حکیم همدانی، وضین بن عطاء و یزید بن یزید بن جابر[۵].
در جلد دوم کتاب، ابی بن کعب، تمیم داری، اسامة بن زید، ثوبان، اسود بن اصرم، انس بن مالک، اوس بن اوس ثقفی، جابر بن عبدالله، براء بن عازب، بسر بن جحّاش قرشی، بشیر بن عقربه، بلال بن رباح، جبیر بن مطعم، جد ابوالاسود مالکی، سعد بن ابی‌وقاص، سلمة بن نفیل، سلمان فارسی، حابس بن سعد طائی، حارث بن بلال، سمرة بن جندب، حارث بن حارث، سهل بن حنظلیه، حبیب بن مسلمه، شداد بن اوس، حذیفة بن یمان، حکیم بن حزام، شداد بن شرحبیل انصاری، حکیم بن معاویه، شرحبیل بن اوس، خالد بن عبید سلمی، صعب بن جثامه، خالد بن ولید، صفوان بن معطل، خالد بن یزید، ضمرة بن ثعلبه، خرشه محاربی، عبادة بن صامت، خزیمة بن ثابت، ذومخبر، راشد بن سعد، مردی که پیامبر(ص) را درک کرد، رکب مصری، عبدالله بن بسر، زبیر بن عوام، زرارة بن جزی، زید بن ثابت، سائب بن ضباب، عبدالله بن حواله، عبدالله بن زبیر، عبدالله بن سعد، عبدالله بن عمرو بن عاص، عبدالله بن سعدی، عبدالله بن سفیان ازدی، عبدالله بن عباس، عبدالله بن عبدالثمالی، عبدالله بن عمر، عبدالله بن مسعود، عبدالله بن نفیل کنانی، عبدالرحمن بن ابزی، عبدالرحمن بن جبیر بن نفیر، عبدالرحمن بن سمره، عبدالرحمن بن شبل، عبدالرحمن بن ابوعمیره، عمران بن حصین، عبدالرحمن بن عوف، عمر بن اسود، عتبة بن عبد، عمر بن حمق، عمرو بن عاص، عمرو بن عبسه، عتبة بن ندر، عمرو بن غیلان ثقفی، عثمان بن عفان، عمرو بن قیس بن ثور بن مازن، عرباض بن ساریه، عوف بن مالک، عقبة بن عامر، عیاض بن غنم، علی بن ابی‌طالب، فضالة بن عبید، فیروز دیلمی، عمر بن خطاب، کثیر بن مره، کردم بن قیس، کعب بن مالک، مقداد بن اسود، لجلاج، مقدام بن معدی‌کرب، مالک بن یسار، محمد بن سلمه، مخمر بن معاویه، مریح بن مسروق هوزنی، معاذ بن جبل، نعمان بن بشیر، نعیم بن همام، نفیر، معاویة بن ابوسفیان، نواس بن سمعان، هانی بن مالک، هشام بن حکیم، واثلة بن اسقع، مغیرة بن شعبه، یزید بن اخنس، ابوامامه، ابوایوب انصاری و... از راویان شامی این جلد از کتاب هستند[۶].
راویان شامی جلد سوم، ابراهیم بن عبدالحمید بن ذی‌حمایه، ثابت بن عجلان، رجاء بن حیوه کندی، ابوشیبه یحیی بن عبدالرحمن کندی، عبادة بن نسی کندی اردنی، عباس بن عتبه، عبدالله بن محیریز جمحی، عطاء بن میسره ابومسلم خراسانی، علاء بن عتبه یحصبی، عمر بن رؤبه تغلبی، عمر بن یزید نصری، عمرو بن شراحیل عنسی، عمرو بن قیس کندی، قبیصة بن ذویب، محمد بن ولید زبیدی ابوالهذیل، ابوالمعطل، معاویة بن صالح ابوعمرو، نصر بن علقمه، یزید بن سعید، یعلی بن شداد و یونس بن میسرة بن حبس هستند[۷].
راویان شامی کتاب در جلد چهارم نیز عبارتند از اشخاص ذیل: امیة بن یزید قرشی، سعید بن بشیر، شعیب بن ابوحمزه دینار، عبدالرحمن بن نمر یحصبی دمشقی، مرزوق بن ابوالهذیل، معاویة بن سلام، مکحول شامی مولی هذیل، نمیر بن یزید قینی و ولید بن کامل[۸].
وضعیت کتاب
صفحات 13، 15، 17، 21 و 23 کتاب، حاوی رونوشت تصاویر نسخ خطی آن است. شیوه نگارشی این کتاب در آخر جلد چهارم آن در میان ذکر فهارس فنی، آمده است. مجموع احادیث هر چهار جلد کتاب، در یک فهرست، در پایان جلد چهارم ذکر شده، ولی فهارس آیات قرآنی و اخبار و اسماء رجال و کنیه‌های آنان و اسامی و کنیه‌های زنان، در هر جلدی از جلدهای کتاب، به‌صورت مستقل در انتهای همان جلد آمده است.
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب.
- مقاله مسند در پایگاه اینترنتی دانشنامه اسلامی.