مدينه‌شناسى (ط. قدیم)
| مدینه شناسی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نجفی، محمدباقر (نویسنده) |
| ناشر | خرمایستان ج: 1 |
| مکان نشر | تهران - ایران ج: 1 |
| سال نشر | 1367 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | زیارتگاههای اسلامی - عربستان سعودی - مدینه مدینه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | DS 248 /ن3م4 1300* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مدينه شناسى يا «علم المدينة» تألیف سيد محمدباقرنجفى، در شناخت بافت اصلى شهرى است كه پيامبر(ص) در آن مى‌زيست. از اين‌رو مدينه شناسى از آثار محسوسى سخن مى‌گويد كه در كتب سيره از آن ياد شده و مى‌كوشد تا سيرۀ پيامبر اكرم(ص) را در بافت اصلى شهر مدينه بشناساند و آن بافت قديمى را با تطورات تاريخى تطبيق دهد تا موقعيت امروزى آن را معيّن سازد. بنابراین موضوع كتاب، شناخت آثار نبوى در سيرۀ نبوى است. هر چند مدينه شناسى آرمانى را نمى‌جويد و قصد ارائه تفسير نهايى حيات معنوى را ندارد؛ ولى اين امكان را به اسلام شناسان آرمانى مى‌دهد كه آنان نيز بهتر بتوانند، به زمين و بشرى كه با عالم معنى در ارتباط بوده بنگرند.
ساختار و گزارش محتوا
مدينه شناسى زنده نگهداشتن آثار زندگى بشر گونه پيامبر(ص) را مى‌جويد و بر جنبه‌هاى: «انا بشر مثلكم» پيامبر(ص) تأكيد مى‌كند. در مدينه شناسى، انسان بالمس محيط و آثار زندگى پيامبر(ص)، قرون متمادى را مى‌شكافد تا خود را در همان موقعيت مكانى حيات او بنگرد و ارتباط مستقيم‌ترى با پيامبر(ص) برقرار كند. مدينه شناسى شخص را خيرۀ بناها و بقاياى هنرى اماكن نمى‌كند، بلكه خيرۀ حضور در محضر معنوى شهر مى‌شود كه زمانى مبدأ تحولات روحى و عرفانى بزرگى در تاريخ بشريت گرديد كه تاكنون ادامه دارد.
نظر به اينكه هدف مدينه شناسى آشنايى با بافت اصلى شهر مدينه در سدۀ نخست هجرى است، در اين كتاب مباحث معطوفِ شناخت: خانه‌ها، چاه‌ها، مقابر، مسجدها است. كتاب مشتمل بر 4 بخش (كتاب) كه هر يك دربردارندۀ فصولى است مى‌باشد:
كتاب اول: «مسجدهاى مدينه»، به معرفى مسجد قبا، مسجد جمعه، مسجد النبى، مسجد قبلتين، مسجد سُقيا، مسجد فضيخ، مسجد مصلّى، مسجد ذباب، مسجد اجابه و غيره مى‌پردازد.
كتاب دوم: «خانه‌هاى مدينه»، به معرفى خانه كلثوم بن هدم، سعد بن خيثمه، ابوايوب انصارى، كعب بن اشرف، سقيفۀ بنى ساعده، خانه عثمان بن عفان، خانۀ امام جعفر صادق(ع)، خانه حسن بن زيد و ساير خانه‌ها مى‌پردازد.
كتاب سوم: «چاه‌هاى مدينه»، چاه غرس، چاه حاء، چاه سقيا و... را معرفى مى‌كند.
كتاب چهارم: «مقابر مدينه»، به معرفى بقيع، تاريخچه و آثار آن، مقابر اهل‌بيت پيامبر(ص) و فرزندان و همسران و خاندان و عمّه‌هاى پيامبر(ص) و نيز پدر بزرگوار ايشان و يارانشان اختصاص يافته است.
كتاب در انتها؛ مشتمل بر تصاويرى از آثار مذكور و نيز نقشه‌هاى آنهاست كه موقعيت هر يك از اين آثار را در شهر مدينه نشان مى‌دهد. پانويسى معانى پارسى عبارت‌هاى عربى به كار رفته در كتاب نيز در پايان آن آمده است.
منابع مقاله
متن كتاب.