كشف النقاب عن وجوه رواة الأصحاب
| كشف النقاب عن وجوه رواة الأصحاب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شبیری، سید محمدجواد (نويسنده) مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). گروه رجال (محققین) |
| عنوان‌های دیگر | رسائل و مقالات في تمييز المشترکات و توحيد المختلفات |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كشف النقاب عن وجوه رواة الأصحاب یا «المقالات الرجالية» تألیف سید محمدجواد شبیری، از جمله آثار معاصر در موضوع علم رجال است. این اثر مجموعه مقالاتی در معرفی روات شیعه است.
ساختار
کتاب مشتمل بر 24 مقاله رجالی در بررسی و رفع ابهام از عناوین روات احادیث است. در هر مقاله عنوان یک راوی با استناد به منابع مختلف رجالی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
گزارش محتوا
خلاصه مطالب برخی مقالات عبارت است از: مقاله اول در مشخص کردن منظور از «مثنی حنّاط» و «مثنی» است که در دو باب مطرح شده است. عنوان مثنی حنّاط در نظر اول بین سه راوی مثنی بن ولید، مثنی بن عبدالسلام و مثنی بن راشد مردد است. البته عنوان چهارمی هم وجود دارد که مثنی بن قاسم حضرمی است و دلیلی بر حنّاط بودنش نداریم[۱]. دومین مقاله با نام «بيت الأخيار» در شرح حال آل میثم تمار است که در راه حب امام علی(ع) به شهادت رسید. در اسناد روایات عنوان «الميثمي» فراوان ذکر شده است و رجالیون در سلسله سندها او را آل میثم تمار معنا کرده‌اند. نویسنده این مقاله را به گردآوری اسامی این بیت مبارک و تبیین مراد از میثمی در موارد مختلف اختصاص داده است[۲].
در صفحه 37 کتاب نمودار درختی خاندان میثم تمار به نقل از غیبت نعمانی ارائه شده است. گاهی الميثمي یا ابن میثم در عنوان برخی روایات ذکر شده است. این شخص قطعاً از این خاندان نیست یا لااقل ارتباط این خاندان با او اثبات نشده است. این شخص احمد بن میثم بن ابی‌نعیم طلحی است[۳].
مقاله سوم در رابطه با حسین بن عثمان است. ظاهراً منظور از حسین بن عثمان به‌صورت مطلق، در فهرست شیخ، عامری است که از دیدگاه شیخ و عده‌ای از رجالیون با رواسی یکی است[۴]. نویسنده سپس مستنداتی را ذکر می‌کند که مراد از حسین بن عثمان در مشایخ ابن ابیعمیر و علی بن حکم، همان حسین بن عثمان احمسی است که با رواسی کلابی یکی است[۵].
در مقاله پنجم مراد از حلبی به‌طور مطلق در اسناد بررسی شده است. بنا بر آنچه در معجم رجال حدیث آمده، وی در کتب اربعه در 1570 مورد آمده است. این شخص مردد بین جماعت زیادی از آل ابی‌شعبه است[۶].
از دیگر مقالات کتاب، حاشیه‌ای بر مقاله ابوبصیر نوشته سید مهدی موسوی خوانساری است. خوانساری مقاله‌ای در احوال ابوبصیر با نام «عديمة النظير» نوشته که در دقت و اتقان و جمع بین کمال تتبع و تمام تحقیق بی‌نظیر است و نویسنده در ضمن سه امر، مطالبی را پیرامون این مقاله مطرح می‌کند[۷].
اسماعیل جعفی دیگر شخصیت مورد بحث در مقاله یازدهم است. نام اسماعیل جعفی در اسناد فراوانی ذکر شده و از قدیم‌الایام در تعیین منظور از آن اختلاف بوده است. کشی و نجاشی مراد از او را اسماعیل بن جعفر جعفی دانسته‌اند. صدوق نیز او را اسماعیل بن عبدالرحمان جعفی دانسته و ادعا کرده که جعفی مصحف خثعمی است[۸]. اسماعیل جعفی بر چهار نفر اطلاق شده که مشهورترین آنها اسماعیل بن عبدالرحمان و اسماعیل بن جابر است[۹].
العرزمي یا ابن العرزمي عنوانی است که در بعضی اسناد وارد شده است. این لقب گاه در اسناد و کتب رجال به عزرمی تصحیف شده است. در رجال ابن داود، عبدالرحمان بن محمد بن عبیدالله عرزمی فزاری ذکر شده است. در دو کتاب رجال و الفهرست شیخ طوسی نیز به همین صورت آمده است[۱۰].
آخرین مقاله کتاب «أحسن الفوائد في أحوال المساعد» نام دارد. این مقاله در رابطه با مسعده و کسانی است که در اسناد به این نام نامیده شده‌اند. در کتب رجال، چهار نفر به مسعده معروف هستند: مسعدة بن صدقه، مسعدة بن زیاد، مسعدة بن یسع و مسعدة بن فرج. برقی در کتاب رجالش او را از اصحاب امام صادق(ع) دانسته است[۱۱].
وضعیت کتاب
این نسخه از کتاب اولین نسخه مطبوع اثر است که توسط نویسنده اصلاح شده و دارای حذف و اضافات فراوانی است. نویسنده در صفحه عنوان کتاب، تذکرات کلی داده است. از جمله اینکه حواشی صرفاً آدرس مصادر نیست، بلکه بحثهای رجالی هم دارد.
فهرست مطالب در انتهای کتاب ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.