دارونامه طوبا
| دارو نامه طوبا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ناظم، اسماعیل (نویسنده) باغبانی، محسن (باز نویس) |
| عنوان‌های دیگر | گزیده داروهای مجرب پزشکی ایرانی |
| ناشر | نشر آبژ |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1389 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-91694-7-4 |
| موضوع | پزشکی سنتی
داروهای گیاهی مفردات پزشکی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | RS 164 /ن2د2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دارونامه طوبا (گزيده داروهاى مجرب پزشکى ايرانى) كه توسط آقاى اسماعيل ناظم، استاد دانشكده طب سنتى، به زبان فارسى نگارش شده، شامل توضيحات كلى در نحوه ساخت داروهاى سنتى، مزاج آنها و قوانين مربوط به توليد، نگهدارى و مصرف و همچنين مواد اوليه، تأثير و نحوه ساخت برخى داروهاى طب سنتى مى‌باشد.
ساختار
كتاب، داراى 3 بخش است: بخش اول، فهرست و شش گفتار كوتاه؛ بخش دوم، متن داروخانه طوبا؛ بخش سوم، نام‌نامه ادويه مفرده پزشکى ايران.
گزارش محتوا
در بخش اول، گفتار نخست، درباره قوانين ساخت و استفاده از داروست. ساخت و استفاده از دارو در پزشکى ايرانى، قواعد و قوانين بسيارى دارد كه در اين گفتار به مهم‌ترين اين قوانين كه در كتب اطباى بزرگ آمده، اشاره شده است.
گفتار دوم، درباره شيوه‌هاى تعيين درجه داروهاى مركب است. يكى ديگر از موضوعات مهم در داروسازى، تعيين درجه يك داروى مركب است. اكثر اطباى بزرگ در كتب قرابادين، به اين مسئله پرداخته‌اند. در اين گفتار، شيوه‌هاى به دست آوردن درجه داروهاى مركب بر اساس نظريات حكيم محمدشريف‌خان دهلوى در كتاب «علاج الامراض» و سيد محمدحسين عقيلى خراسانى در كتاب «قرابادين كبير» است.
گفتار سوم، درباره معرفى 400 داروى مفرد پركاربرد در پزشکى ايرانى و ذكر طبيعت و مقدار شربت آن‌هاست. منبع اصلى اين گفتار، كتاب «مخزن الادويه» مرحوم عقيلى است كه با بهره‌گيرى از ساير كتب قدما، اطلاعات آن كامل شده است. اين گفتار، توسط آقاى دانوش آذرگين گردآورى و تنظيم شده است.
گفتار چهارم، درباره اندازه‌سنج‌هاى متداول در پزشکى ايرانى است.
گفتار پنجم، در زمينه نكات كاربردى درباره زمان مصرف داروست.
گفتار ششم، درباره فهرست مهم‌ترين دارونامه‌هاى پزشکى ايرانى است.
پس از اين شش گفتار، تحرير متن اصلى كتاب كه در بيان انواع داروها، خواص، اجزاى دارو، شيوه ساخت دارو، زمان و مقدار مصرف و ملاحظات مصرف است، آغاز مى‌شود.
داروها بر اساس نوع ساخت و ترتيب الفبايى در اين اثر آورده شده است.
گونه‌هاى دارويى كه در اين اثر، شيوه ساخت آنها معرفى شده، به اين قرار است: آبزن، اطريفل، انفيه، ايارج، پماد، پودر، جوارش، حبوب، ذرور، روغن‌ها، سكنجبين، شربت، شياف، ضماد، كپسول، لبوب، لعوق، محلول، مرهم، معجون.
در پايان، «نام‌نامه ادويه مفرده پزشکى ايرانى» تنظيم شده است. اين نام‌نامه، گزيده‌اى از ادويه مفرده كتاب «مخزن الادويه» مرحوم عقيلى خراسانى است.
كتاب‌هاى بسيارى در حوزه داروسازى طب سنتى و توسط پزشکان مشهور تأليف شده است كه اصطلاحا به آنها «قرابادين» گفته مى‌شود. اين كتاب‌ها، گاه بسيار مختصرند و گاه همانند قرابادين عقيل، مفصل و درازدامن.
در اين ميان، كتاب «دارونامه طوبا» را مى‌توان از نگاشته‌هاى نسبتا مختصر به حساب آورد، البته مؤلف، در نگارش اين اثر، سعى كرده تنها به ذكر نسخه‌هاى مجرب بپردازد كه همين باعث شده بسيارى از داروهاى تركيبى كه خاصیت درمانى آنها تجربه نشده، در اين اثر - برخلاف بسيارى از آثار ديگر كه هر نسخه‌اى در آنها ذكر شده - ذكر نشود.
از سويى در اين كتاب، تنها شيوه ساخت داروهايى بيان مى‌شود كه مفردات آنها در دسترس است.
البته يك نكته را بايد متذكر شد و آن اينكه اين كتاب، تنها براى آشنايى با اصول داروسازى سنتى و برخى داروهاى آن توصيه می‌شود، اما ساخت اصولى اين داروها نياز به دانش و تجربه طولانى دارد و به‌هيچ‌وجه براى عموم توصيه نمى‌شود.
وضعيت كتاب
كتاب، در 302 صفحه، در سال 1389 و توسط نشر آبژ (تهران)، چاپ و منتشر شده است.
فهرست موضوعات كتاب در ابتداى آن آمده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.