حلوانی، حسین بن محمد
| نام | حلوانی، حسین بن محمد |
|---|---|
| نامهای دیگر | حلوانی، ابوعبدالله حسين بن محمد |
| نام پدر | محمد |
| متولد | قرن پنجم |
| محل تولد | |
| رحلت | |
| اساتید | الشريف محمد بن الحسن بن حمزة ابويعلى جعفرى |
| برخی آثار | نزهة الناظر و تنبیه الخاطر
نزهة الناظر و تنبيه الخاطر (ويرايش جديد) چشم تماشا (ترجمه نزهة الناظر و تنبیه الخاطر) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE06123AUTHORCODE |
ابوعبداللّه حسین بن محمد بن حسن حُلوانی از علمای قرن پنجم، ادیب، متکلم بغدادی، مؤلف نزهة الناظر و تنبيه الخاطر،
معرفی اجمالی
مؤلف نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، نام خود را حسین بن محمد بن الحسن الحلوانی می‌نامد و با مراجعه به اسامی واقع شده در اسناد احادیث، مانند آنچه در بشارة المصطفی نوشته، محمد بن ابوالقاسم طبری (قرن ۶) و نیز ذیل تاریخ بغداد از ابن نجار بغدادی (متوفی ۶۴۳ ق) آمده است، می‌توانیم او را کامل‌تر و به این گونه بشناسیم: ابوعبدالله الحسین بن محمد بن الحسن بن نصر الحلوانی.
بر اساس علم طبقات رجال و با توجه به سال وفات مشایخ حلوانی می‌توان وی را از محدثان قرن پنجم قمری دانست، زیرا شاگردان شیخ مفید (م ۴۱۳)؛ مانند سید مرتضی (م ۴۳۶) و شیخ ابوالقاسم علی بن محمد فرزند شیخ مفید و ابویعلی جعفری (م ۴۶۳) داماد و جانشین شیخ مفید از استادان حلوانی‌اند و تاریخ ذکر شده شاگردی او نزد برخی از ایشان و نیز تاریخ استفاده او از علامه بندینجینی در سال ۴۲۵ ق تردیدی باقی نمی‌گذارد که او در دهه‌های میانی قرن پنجم می‌زیسته است.
اساتید
او نزد الشريف محمد بن الحسن بن حمزة ابويعلى جعفرى - كه از مراجع شيعه پس از شيخ مفيد و داماد و جانشين او بوده - درس خوانده و چون محل سكونتش محله كرخ بغداد بوده است، از محضر عالمانى، چون شيخ طوسى، سيد مرتضى و سيد رضى بهره برده است.
طريق روايى واقع در كتاب بشارة المصطفى اثر عمادالدين طبرى، شاگردى او را از محضر سيد مرتضى در سال 429ق به روشنى نشان مى‌دهد و سند واقع در كتاب ذيل تاريخ بغداد اثر ابن النجار البغدادى، استفاده او را از ابوالحسن على بن المظفر بن بدر (علامه بندینجى) در سال 425ق اثبات مى‌كند.
ابوعبدالله حسين بن محمد حلوانى خود نيز در آخرين روايت كتابش كه آن را مسنداً ذكر مى‌كند به استاد ديگرش كه به احتمال از استادان اصلى وى بوده است، اشاره مى‌كند. حلوانى طريق خود را چنين آغاز مى‌كند: (أخبرنى الشيخ ابوالقاسم على بن محمد بن محمد المفيد رحمه‌الله) كه حاكى از شاگردى او نزد فرزند شيخ مفيد است. بنابر آنچه ابن طاووس مى‌گويد، حلوانى از او در كتاب ديگرش نهج النجاة نيز حديث نقل كرده است.
شاگردان حلوانى
(على بن الحسين بن على الرازى) و (ابوزكريا يحيى بن على الخطیب التبريزى) از شاگردان حلوانى هستند. افزون بر اين، بهره‌گيرى دانشمندان و نويسندگان از كتاب به ويژه عمادالدين طبرى مؤلف بشارة المصطفى و ابن بطريق از بزرگان قرن ششم نشان از استقبال عالمان از كتاب او دارد.