جریر بن عطیه
| جریر بن عطیه | |
|---|---|
 | |
| نام پدر | عطیه |
| ولادت | سال‌های 30 و 33ق |
| محل تولد | یمامه و به نقلی یمامه |
| رحلت | میان سال‌های 110 تا 116ق |
| مدفن | یمامه |
| پیشه | شاعر هجوگوی عهد اموی |
| منصب | مدح امویان |
| اطلاعات علمی | |
| برخی آثار | |
جریر بن عطیه تمیمی (حدود 30-110ق)، شاعر هجوگوی عهد اموی است که به مدح امویان پرداخت.
نسب و ولادت
- تولد «ابوحَزْرَه جریر بن عطیة بن حذیفه تمیمی خَطَفَی کلبی یربوعی» را در سال‌های 30 و 33 و حتی زمان خلافت علی بن ابی‌طالب(ع)، در یمامه و به نقلی عراق ذکر کرده‌اند.
وجه تسمیه
- جریر یعنی ریسمان. گفته‌اند مادر جریر خواب دید که ریسمانی از موی سیاه به دنیا آورده و آن را به گردن مردان بسیاری می‌پیچد و آنان را خفه می‌کند. این خواب را برای او چنین تعبیر کردند که پسری شاعر و شرور به دنیا خواهد آورد؛ ازاین‌رو وی فرزند خود را جریر نامید.
هجو و مدح
- جریر شعر را در ابتدای زندگی‌اش با رجز شروع کرد. در کودکی پدرش را به علت بخلش هجو نمود. در زمان درگیری بنی‌امیه و عبداللّه بن زبیر، در کنار زبیریان به هجو بنی‌امیه پرداخت. زمانی که شعرا به هجو خود ادامه دادند و خصومت بین او و فرزدق شدت گرفت، برای به دست آوردن مال و شهرت، یمامه را به قصد بصره ترک کرد و به درباریان پیوست. آنگاه، به‌منظور مدح خلفا، به حجاز، عراق، بحرین، دمشق و رصّافه سفر نمود.
- بِشْر بن مروان، حَکَم بن ایوب (متوفی 97) و حَجّاج بن یوسف (متوفی 95) از ممدوحان جریر بودند.
- او نزد ولید بن عبدالملک (حکومت: 86-96) بسیار محترم و محبوب بود و با مرگ حجاج در پایان حکومت ولید، جریر تکیه‌گاه خود را در عراق از دست داد.
- زمانی که خلافت به یزید بن عبدالملک (حکومت: 101 105) رسید، جریر او و برادرش، هشام بن عبدالملک (حکومت: 105125) را نیز مدح کرد.
- به هنگام هجوِ دشمنان، جریر از به‌کارگیری کلمات زشت و درشت و ناسزا ابا نداشت.
- جدّی‌ترین معارض جریر، فرزدق بود. هجویات این دو در جاهلیت و اسلام بی‌نظیر است.... هجوسرایی جریر و اَخطل برضد یکدیگر نیز مورد توجه بوده است.
وفات
- جریر بیش از هشتاد سال زندگی کرد و در یمامه درگذشت و همان جا به خاک سپرده شد. مورخان، تاریخ وفاتش را، به اختلاف، میان سال‌های 110 تا 116 ذکر کرده‌اند[۱].
آثار
پانویس
- ↑ ر.ک: نهاوندی، ج10، ص224-226
منابع مقاله
نهاوندی، زهرا، «دانشنامه جهان اسلام» («جریر بن عطیه»)، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، تهران، 1385ش.