تمثیل و مثلهای بیرجندی
تمثیل و مثلهای بیرجندی تألیف حسین زنگویی؛ کتابی است که به ریشهشناسی امثال و کنایات رایج در بیرجند میپردازد. در این اثر، مثلهای بیرجندی که در محاورات محلی با عنوان «سَرمَثَل» شناخته میشوند، مورد بررسی قرار گرفتهاند. این مثلها که حاصل تجربیات زندگی فردی و جمعی مردم منطقه است و نشاندهنده خلقیات، آداب، آیینهای اجتماعی و ارزشهای فرهنگی مردمان بیرجند میباشد، به عنوان سندهای روایی مقبول قرنها کار انتقال هنجارها و آموزش نسلها را بر عهده داشتهاند. کتاب با ارائه هر مثل به همراه معنای آن به زبان معیار، کاربرد زمانی و ریشهشناسی آن، منبع ارزشمندی برای شناخت فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی منطقه بیرجند فراهم کرده است.
| تمثیل و مثلهای بیرجندی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زنگویی، حسین (نویسنده) |
| ناشر | فکر بکر |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1393 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-964-2860-26-5 |
| موضوع | دائرةالمعارفها خراسان جنوبی (استان),ضربالمثلهای بیرجندی,تمثیلهای بیرجندی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 2017.R33D261393 |
ساختار
این کتاب به صورت موضوعی و بر اساس مثلهای مختلف سامان یافته است.
گزارش کتاب
کتاب «تمثیل و مثلهای بیرجندی» اثر حسین زنگویی، پژوهشی است در زمینه ریشهشناسی امثال و کنایات رایج در منطقه بیرجند. نویسنده در این اثر به بررسی عمیق مثلهای محلی بیرجند پرداخته که در گفتگوهای روزمره مردم این منطقه با عنوان «سَرمَثَل» شناخته میشوند.
مثلها در این کتاب به عنوان عبارات ساده، روان، خوشتراش و مختصری معرفی شدهاند که بر اثر گذشت زمان و تجارب زندگی بشری و نیاز جوامع به ایجاد ارتباط شکل گرفتهاند. این عبارات پس از مورد قبول عام یافتن و تأمین نیازهای زبانی، به عنوان کلامی آزموده و سخنی متواتر به نسلهای بعد منتقل شدهاند.
نویسنده در مقدمه کتاب تأکید میکند که مثلها حاصل تجربیات زندگی فردی و جمعی انسانهاست که از گذشتههای دور در بیشتر زبانها و میان مردم مناطق مختلف جریان داشته است. بسیاری از این سخنان و باورها در گذر زمان رنگ ادبی به خود گرفته و در آثار نظم و نثر فارسی به کار رفتهاند.
موضوع اصلی کتاب ریشهشناسی مثلهای بیرجندی است که داستانها و افسانههایی را در بر میگیرد که از دل هر کدام مثلی زیبا، شیوا و رسا برآمده است. این تمثیلها و مثلها نشاندهنده خلقیات، آداب، آیینهای اجتماعی پسندیده یا ناپسند، عادات خوب و بد و کنشها و واکنشهای اجتماعی مردمان جامعه بیرجند است.
در ساختار کتاب، برای هر مثل ابتدا خود مثل آورده شده، سپس به زبان معیار و معنای آن ارائه گردیده است. در ادامه کاربرد زمانی استفاده از مثل اشاره شده و در نهایت ریشه و داستان پشت هر مثل بیان شده است. این رویکرد به خواننده امکان میدهد که نه تنها با خود مثلها آشنا شود، بلکه با فرهنگ، تاریخ و باورهای مردم بیرجند نیز ارتباط عمیقتری برقرار کند.
بسیاری از مثلهای بررسی شده در این کتاب بازگوکننده حقایق فرهنگی و روشنگر نقاط کور تاریخ و فرهنگ منطقه هستند؛ حقایقی که در کتب تاریخی معمولاً یافت نمیشوند. این اثر به عنوان بخشی از دانشنامه فرهنگ و تمدن خراسان جنوبی، سهم مهمی در حفظ و انتقال میراث فرهنگی شفاهی این منطقه دارد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات