تمام فصيح الكلام

تمام فصيح الكلام، اثر ابوالحسین احمد بن فارس بن زکریا بن حبیب قزوینی رازی (۳۲۹-۳۹۵ق)، رساله‌ای است کوچک و مختصر در لغت عربی.

تمام فصيح الكلام
پدیدآوران	ابن فارس، احمد بن فارس (نويسنده) ابراهیم، زیان احمد (محقق)
ناشر	شرکة ام بی جی
مکان نشر	کویت
سال نشر	1416ق - 1995م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

کتاب حاضر، از جمله آثار معروف ابن فارس در علم لغت بوده که علی‌رغم اندازه کوچک و حجم اندک آن، دارای فواید و ارزش و اهمیت بسیاری است؛ زیرا اطلاعات مفیدی به فرهنگ لغت خوانندگان، می‌افزاید که این امر، از ارزش کمی برخوردار نیست.

برخی معتقدند که مى‌توان‌ این کتاب‌ را ذیلى‌ بر کتاب‌ فصیح‌ ثعلب‌ دانست؛ زیرا مؤلف‌ به‌ گفته خود، آنچه‌ را ثعلب‌ گفته‌، بسط و گسترش‌ داده‌ است‌.

کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز شده که در آن، ضمن معرفی ابن فارس و اشاره به برخی از مهم‌ترین آرا و نظریات لغوی وی، اطلاعاتی پیرامون نسخ کتاب و نحوه تصحیح آن، در اختیار خواننده قرار گرفته است.

نویسنده در این کتاب، به بیان وجه صحیح و فصیح تلفظ پاره‌ای از الفاظ عربی همراه با ذکر وزن صرفی آنها پرداخته است.

این الفاظ که مجموعا 453 واژه‌اند، در قالب 29 باب، مورد بحث قرار گرفته‌اند.

برخی از این ابواب، همراه با پاره‌ای از الفاظ آنها عبارتند از:

• باب «فَعَلت» (به فتح عین)»:

1. عتب؛
2. شحَّ (شحح)؛
3. وثب؛

و....

• باب «فَعِلت» (به کسر عین):

1. ركن؛
2. لحس؛
3. رشف؛

و.... .

• باب «فُعِل» (به ضم فا):

1. لُزَّ (لُزِز)؛
2. محق؛
3. حُقَّ (حُقِق)؛

و... .

در انتهای کتاب، فهرستی از ابواب و لغات مذکور در هر باب، به‌همراه تعداد آنها، آورده شده است.

از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که تمام لغات آن، حرکت‌گذاری شده که این امر، موجب سهولت خواندن و فهم معنای واژگان آن، خواهد شد.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. سیدی، محمد، «دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1370.