ترجمه مناهل العرفان في علوم القرآن
| ترجمه مناهل العرفان فی علوم القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زرقانی، محمد عبدالعظیم (نویسنده) آرمین، محسن (مترجم) |
| ناشر | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1385 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-426-250-6 |
| موضوع | قرآن - تحقیق قرآن - علوم قرآنی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 69/5 /ز4 م8041 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ترجمه مناهل العرفان في علوم القرآن ترجمه فارسی «مناهل العرفان» محمد عبدالعظیم زرقانی است كه توسط آقاى محسن آرمين تهيه شده است.
«مناهل العرفان»جزو اولين و معتبرترين آثار جامع در علوم قرآنى است كه در قرن گذشته به رشتۀ تحرير درآمده است.نویسنده در اين كتاب كوشيده است ضمن پايبندى به آراء و نظريات عالمان سلف، همچون زركشى، ابن جزرى و به‌ويژه سيوطى، نيازها و مقتضيات جديد را نيز در زمينۀ علوم قرآنى مدنظر قرار دهد.ازاين‌رو مسائل مختلف علوم قرآنى را با سبک و اسلوبى جديد و درعين‌حال عالمانه مطرح ساخته است و در نهایت تأليفى جامع و گسترده از آراء عالمان و نظريات نقادانۀ خود به دست مى‌دهد.زرقانى در هرمبحث شبهات و طعن‌ها و خرده‌گيرى‌هاى مخالفان را به تفصيل مطرح مى‌سازد و بدان پاسخ مى‌گويد.هرچند وى نامى از صاحبان آراء مخالف به ميان نمى‌آورد اما به خوبى روشن است كه مطالب مذكور عمدتاً از سوى متشرقان و اسلام‌شناسان غربى در قرن اخير مطرح شده است.هرچند مؤلف در كتاب به حفظ محدودۀ بحث كه همان علوم قرآنى است ملتزم بوده اما ضرورت پاسخگويى به شبهات در برخى موارد وى را ناگزير ساخته چه در تمهيد بحث و چه در پاسخ به شبهات در پايان هرمبحث مسائلى از علوم مختلف اسلامى همچون علم الحديث، علم الرجال، كلام، اصول و حتى فقه را مطرح سازد.مناهل العرفان گوياى احاطه و اشراف مؤلف در حوزه‌هاى مختلف و نيز ابتكار وى در تنظيم و تبويب مباحث است.
ويژگى‌ها و نقايص
ويژگى‌ها
از جمله ويژگى‌هاى اين كتاب مى‌توان به احاطۀ و اشراف علمى مؤلف نسبت به حوزه‌هاى مختلف علوم اسلامى از جمله علم الحديث، علم رجال، كلام و...اشاره كرد.
گذشته از اين مناهل العرفان نتيجۀ تلاش غيرتمندانه و دفاع متعصبانۀ عالمى مسلمان، متعهد و آگاه در برابر هجوم افكار و مكاتب الحادى و غربى است كه اساس فرهنگ و انديشۀ اسلامى را هدف گرفته‌اند و مى‌كوشد با دفاع از كيان قرآن، حريم وحى را از طعن و تعرض محافظت كند.اين كتاب عليرغم اينكه كتابى درسى است اما شيوۀ بحث و نحوۀ بيان مطالب به گونه‌اى است كه براى عموم علاقمندان به مباحث علوم قرآنى سودمند و قابل استفاده است.
نقايص
- مناهل كتابى بسيار پرمأخذ است اما دقت در مطالب كتاب ثابت مى‌كند كه مؤلف خود مستقيما به بسيارى از آنها مراجعه نداشته است و تا حد زيادى در اين زمينه به منابع واسطه متكى بوده است.همين امر از اعتبار كتاب به عنوان تحقيقى علمى مى‌كاهد.
- اعتماد به منابع واسطه موجب نقص ديگرى در مناهل شده است و آن تكرار اشتباهات ديگران است.گاه در ضبط اسامى اشخاص اشتباه شده و از طرف ديگر احاديث در اين كتاب غالباً نقل به مضمون و يا گاهى با تغيير در لفظ و عبارت نقل شده‌اند.
ساختار
كتاب مشتمل بر پيشگفتارى از مترجم فارسى اثر.پيشگفتار نویسنده و مباحث هفده‌گانۀ ذيل و نيز فهرست آيات، روايات و احاديث، كتاب‌ها، اعلام و كتابنامه مى‌باشد:
مبحث اول: «در معناى علوم قرآن» که به بررسى موضوعاتى چون:علم در عرف تدوين عام، مفهوم اصطلاحى قرآن، قرآن از ديدگاه اصوليان، فقها و عالمان زبان، اعجاز علمى قرآن، مفهوم، موضوع و فايدۀ علوم قرآن به عنوان دانشى مدون اختصاص يافته است.
مبحث دوم: «تاريخ علوم قرآن و پيدايش اصطلاح آن». مبحث سوم: «دربارۀ نزول قرآن».مبحث چهارم: «دربارۀ نخستين و واپسين آيات نازل شده».مبحث پنجم: «اسباب نزول».مبحث ششم: «دربارۀ نزول قرآن به هفت حرف».مبحث هفتم: «سوره‌هاى مكّى و مدنى».مبحث هشتم: «تاريخ جمع قرآن».مبحث نهم: «دربارۀ نظم آيات و سور قرآن».مبحث دهم: «دربارۀ كتابت، رسم الخط و مصاحف قرآن و مباحث متعلق به آن».مبحث يازدهم: «دربارۀ قرائات، قاريان و شبهه‌هایى كه در اين زمينه طرح شده است.» مبحث دوازدهم: «تفسير و مفسران».مبحث سيزدهم: «دربارۀ ترجمۀ قرآن و تفصيل حكم آن».مبحث چهاردهم: «دربارۀ نسخ».مبحث پانزدهم: «محكم و متشابه قرآن».مبحث شانزدهم: «دربارۀ اسلوب قرآن كريم».و مبحث هفدهم: «دربارۀ اعجاز قرآن و مسائل مربوط به آن».
نسخه شناسى
كتاب حاضر ترجمه فارسى مناهل العرفان في علوم القرآن است كه توسط آقاى محسن آرمين تهيه شده و در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 1192 صفحه نخستين بار در سال 1385ش از سوی «پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى» تهران منتشر شده است.
منابع مقاله
مقدمۀ مترجم كتاب