الحاشية علی أصول الكافي (استرآبادی)

الحاشیة علی أصول الکافي
پدیدآوران	کلینی، محمد بن یعقوب (نویسنده) استرآبادی، محمدامین بن محمدشریف (نویسنده) قزوینی، خلیل بن غازی (مصحح) فاضلی، علی (محقق)
عنوان‌های دیگر	الکافی. اصول. حاشیه
ناشر	مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1388 ش یا 1430 ‌‎ق
چاپ	1
شابک	‎978-964-493-365-3
موضوع	احادیث شیعه - قرن 4ق. کلینی، محمد بن یعقوب، - 329ق. الکافی. اصول - نقد و تفسیر
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏129‎‏ ‎‏/‎‏ک‎‏8‎‏ ‎‏ک‎‏22032
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الحاشية على اصول الكافى، حاوى حواشى ملاّ محمد امين استرآبادى (متوفى 1036ق)، به زبان عربى، بر كتاب شريف اصول كافى كلينى(ره) است. نویسنده، علاوه بر حاشيه مزبور، شرحى نيز بر اصول كافى دارد كه از آن با نام «تعليقات» ياد شده است.

ساختار

حاشيه استرآبادى با خطبه شيخ كلينى آغاز و به «باب الدعابة و الضحك» از كتاب العشرة خاتمه يافته است. در هر قسمت، پس از لفظ«قوله»، بخشى از عبارت كافى ذكر شده و در مورد آن توضيح داده شده است.

از مطلبى كه در پایان كتاب، به‌عنوان شرح جمله «عن واضحة» نقل شده، استفاده مى‌شود كه اين حاشيه، تا نيمى از كتاب ايمان و كفرِ اصول كافى است، زيرا اين جمله، در حديث شماره 5 و 21 باب الذنوب كتاب ايمان و كفر آمده است.

گزارش محتوا

مولى محمد امين استرآبادى، از علماى بزرگ اخبارى است كه افكارش همواره مورد بحث بوده و برخى او را تأييد و برخى نقد كرده‌اند. غالب علما به طريقه او راضى نبوده‌اند؛ چرا كه او سبب تقسيم شيعه به دو دسته اخبارى و اصولى بوده است و اولین كسى است كه باب طعن بر مجتهدين را باز نموده است.

وى به صحت جميع احاديث كتب اربعه و اصولاً صحّت غالب احاديث امامى قائل است. او معتقد است كه منابع كتب اربعه، اصولى است كه اصحاب ائمه(ع) آنها را مدون ساخته و به مضامين آنها عمل می‌كردند. وى هم‌چنين تقيسم حديث را به اقسام چهارگانه صحيح، حسن، موثق و ضعيف باطل دانسته و با تكيه بر اينكه اين روش، نزد متقدمان اماميه معمول نبوده، آن را به شدت رد كرده است.

كتاب، با مقدمه تحقيقى ارزش‌مندى به قلم على فاضلى آغاز شده است. در ابتداى آن مطالب بزرگانى چون صاحب مدارك، مجلسى اول، فاضل تونى و بسيارى ديگر در حق نویسنده آمده است، سپس مشايخ، شاگردان و راويان از او، از منابعى همچون رياض العلماء، اعيان الشيعة، طبقات أعلام الشيعة و امل الآمل ذكر شده است. تأليفات اين شخصيت به همراه توضيحات و گاه نسخ موجود از آنها و حواشى و رديه‌هایى كه بر آثار استرآبادى نوشته شده و نيز استرآبادى و تأثيرات فكرى او، خانواده و فرزندانش، محل وفات و دفن او، از ديگر مطالب اين تحقيق است.

بخش ديگرى از اين مقدمه تحقيقى، به «جامع الحواشى» مولى خليل بن غازى قزوينى و مشايخ و تلاميذ و ديدگاه‌هاى او اختصاص دارد. دليل ذكر اين بخش به آن جهت است كه مولى خليل قزوينى، حاشيه استرآبادى را در سال 1057ق، از حاشيه نسخه مؤلف گردآورى كرده است. آخرين بخش مقدمه، ذكر نسخه‌هاى مورد استفاده كتاب است.

متن اثر، مشتمل بر تعليقاتى است كه گاه در حدّ توضيح كوتاه لفظى و عبارتى و گاه نيز نسبتاً مفصّل است.

وضعيت كتاب

چهار نسخه از كتاب، موجود است كه محقق، بيشتر بر دو نسخه كتاب‌خانه آیت‌الله مرعشى نجفى اعتماد كرده است. اختلاف نسخ و برخى توضيحات در پاورقى كتاب آمده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب.
2. دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، جلد دهم، ص280 - 281.