أضبط المقال في ضبط أسماء الرجال
| اضبط المقال فی ضبط اسماء الرجال | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محمودی، محمدکاظم (مصحح)
عرفان، فاضل (مصحح) مدرسی، محمدکاظم (مصحح) حسن‌زاده آملی، حسن (نویسنده) |
| ناشر | مکتب الإعلام الإسلامی، مرکز النشر |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1376 ش یا 1418 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-424-273-4 |
| موضوع | حدیث - علم الرجال محدثان شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 115 /ح5الف6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
أضبط المقال في ضبط أسماء الرجال، به زبان عربى، نوشته آيت‌الله حسن حسن‌زاده آملى است كه در آن، چگونگى نگارش و تلفظ صحيح اسامى رجال را به ترتيب حروف الفبا تعيين كرده و گاه اطلاعاتى كم يا زياد در مورد آنان آورده است.
هرچند این اثر، مستند نيست و منابع اطلاعات ارائه‌شده نيز به‌صورت دقيق و جزئى مشخص نشده است، ولى با توجه به آنكه استاد حسن‌زاده از نظر ادبيات فارسی و عربى جزو استادان درجه یک بشمار مى‌روند و همچنين ترديدى در تسلط و تخصص ايشان در زمینه علوم اسلامى نيست، توضيحات، نظر و تلفظ ايشان مى‌تواند مورد توجه و تأمل فراوان قرار گیرد و راهگشاى پژوهش‌هاى بهتر و كامل‌تر شود. این اثر به زبان عربى قديم نوشته شده است.
ساختار
اثر حاضر از مقدمه ناشر (مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى)، مقدمه تحقيق و مقدمه نویسنده و متن اصلى کتاب تشكيل شده است. زبان و ادبيات این اثر، عربى قديمى است. نویسنده، منابع خودش را برای تولید اثر حاضر مشخص نكرده است. شيوه نویسنده در این اثر، تنظيم مباحث بر طبق حروف الفبا و دقت‌هاى ادبى و تأكيد بسيار بر خواندن و تلفظ صحيح واژه‌ها و اسامى شخصيت‌ها و رجال است.
گزارش محتوا
درباره محتواى این اثر چند نكته گفتنى است:
- در مقدمه فارسی ناشر (مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى) آمده است كه رساله حاضر كارى است از فقيهى نامور و از نسل فرزانگان این مرز و بوم؛ مردى كه یک‌سره خود را وقف علوم اسلامى، به‌ویژه آنها كه در حال فراموش شدن است، كرده و جان و تن در این راه فرسوده است. مؤلف، این اثر را برای تحقيق و نشر در اختيار مركز قرار داد و حجج اسلام آقايان مدرسی، عرفان و محمودی زحمت بسط و تفصيل و تحقيق آن را به عهده گرفتند و با حفظ اصل اثر، كارى تازه عرضه داشتند.[۱]
- در مقدمه تحقيق نوشته حجت‌الاسلام سيد محمدكاظم مدرسى يزدى به زبان عربى، بر این مطلب تأكيد شده است كه علمى كه وظيفه خطیر رفع اشتباه در اسامى راویان را بر عهده گرفته، عبارت است از علم «المؤتلف و المختلف و ضبط أسماء الرجال». در عصر حاضر استاد علامه حسن‌زاده رساله ارزنده‌اى در این زمینه نوشته به نام «أضبط المقال في ضبط أسماء الرجال» كه قدمى ارزنده در این مسير بشمار مى‌رود. در چاپ حاضر كه چاپ دوم است، خطاهاى چاپ اول را برطرف ساختيم و از جمله ترتيب ابجدى را با دقت مراعات كرديم و.[۲]
- همچنين جناب آقاى مدرسى يزدى در این مقدمه، برخى از منابع تحقيق (17 کتاب) را با ذكر نام کتاب و نویسنده و تاريخ وفات مؤلف آورده كه يا در زمان تأليف اثر حاضر چاپ نشده و يا به‌صورت تحقيقى و منقح چاپ نشده و يا نویسنده فرصت استفاده از آن را نيافته و يا به آن دست نيافته است.[۳]
- نویسنده در مقدمه مختصرش كه آن را در تاريخ 1347/4/27ش، نوشته، تأكيد كرده است كه در زمانى كه مشغول اعراب‌گذارى اصول كافى بودم، به شناخت چگونگى ضبط اسامى راویان نيازمند شدم و آن را در منابع يافتم و... آن يافته‌ها را در اثر حاضر به ترتيب الفبا، جمع كردم و.[۴]
- نویسنده، مطالب کتاب را بر اساس حروف الفبا و از كلمه «آبُر» آغاز كرده و چنين نوشته است كه آبُر از روستاهاى سجستان است و «الآبُري» عبارت است از ابوالحسن محمد بن حسین بن ابراهیم حافظ.[۵]وى کتابش را با كلمه «يَيثِع» و این توضيح كه او پسر مُليح بن هُون بن خُزَيمَة بن مُدرِكه است، به پایان رسانده است.[۶]
- توضيحات نویسنده در مورد راویان و رجال اندك است و بيشتر تأكيد و توجه نویسنده همان‌طوركه در نام کتاب نيز آمده، معطوف به ضبط و ثبت دقيق چگونگى تلفظ و نگارش اسامى شخصيت‌ها و جلوگیرى از اشتباه است.
وضعيت کتاب
برای کتاب حاضر، فقط فهرست اجمالى مطالب.[۷]تنظيم شده و متأسفانه ساير فهرست‌هاى فنى (مانند آيات، روايات، اعلام و امكنه و...) و حتى فهرست منابع نيز فراهم نشده است. همچنين با تأسف بايد گفت كه کتاب حاضر مستند نيست و نویسنده، برای مقدمه و متن کتابش هيچ پاورقى، استناد و ارجاعى نياورده است. تنها در مقدمه تحقيق، نوشته حجت‌الاسلام سيد محمدكاظم مدرسى يزدى، چند پاورقى استنادى آمده و در آن با ذكر نام نویسنده، کتاب و شماره جلد و صفحه ارجاع داده شده است.[۸]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.