اصمعی، عبدالملک بن قریب

ابوسعید عبدالملک بن قریب اصمعی (ح123-‌216ق)، راوی، ادیب، لغوی، قاری، نحوی و از ندیمان خاص هارون‌الرشید عباسی.

اصمعی، عبدالملک بن قریب
NUR12718.jpg
نام کاملابوسعید عبدالملک بن قریب اصمعی
لقبابن هشام
نام پدرقریب
ولادت122ق یا 123ق
محل تولدبصره، عراق
رحلتصفر سال 214 یا ۲۱۵ یا ۲۱۶ق و یا 217ق
طول عمرحدود 90 سال
پیشهراوی، ادیب، لغوی، قاری، نحوی و از ندیمان خاص هارون‌الرشید عباسی
اطلاعات علمی
شاگردان
برخی آثارالإبل
ما اختلفت ألفاظه و اتفقت معانیه

ولادت

ابوسعید عبدالملک بن قریب بن عبدالملک بن علی اصمعی باهلی بصری، معروف به ابن هشام، در سال 122ق یا 123ق در بصره به دنیا آمد[۱].

تحصیلات

او از همان آغاز نوجوانی در مجالس درس اندیشمندان بزرگی چون خلیل بن احمد فراهیدی عروضیِ لغوی، ابوعمرو بن علای نحوی و خلف احمر راوی، شرکت جست و شعر، لغت و نحو را به‌خوبی فراگرفت. همچنین قرائت قرآن را نزد قرای معروفی چون نافع آموخت و نزد محدثان برجسته‌ای چون سفیان ثوری و عبدالله بن عون به استماع حدیث پرداخت[۲].

از شاگردان ایشان ابن سلام جمحی، ابوحاتم سجستانی، ابوالعیناء، ابوعمرو جرمی، ابوعبید قاسم بن سلام، ابوالفضل ریاشی، اسحاق ریاشی، اسحاق موصلی و مالک بن انس را می‌توان نام برد.

دانشمندان اهل‌سنت او را به دلیل تسلط بر علوم ادبی و بحث و مناظره و داشتن حافظه قوی و اینکه او شانزده هزار قصیده را از حفظ داشت، ستوده‌اند[۳].

اصمعی را باید از پیش‌گامان گردآوری و تدوین اشعار و اخبار کهن بشمار آورد[۴].

وفات

اصمعی بنا بر مشهور در حدود نودسالگی در صفر سال 214 یا ۲۱۵ یا ۲۱۶ق و یا 217ق در بصره یا مرو درگذشت[۵].

آثار

الإبل، اشتقاق الأسماء، اصمعیات، الأضداد، تاريخ العرب قبل الإسلام یا تاريخ ملوك العرب الأولية من بني‌هود و غيرهم، خلق الانسان، الخيل، الدارات، سيرة عنترة بن شداد، فحولة الشعراء، الفرق، ما اختلفت ألفاظه و اتفقت معانيه، النبات و الشجر، النخل و الكرم و...[۶].

پانویس

  1. ر.ک: ابن خلکان، احمد بن محمد، ج3، ص175
  2. ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ج9، ص267
  3. ر.ک: حافظ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، ج18، ص387
  4. ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ج9، ص268
  5. ر.ک: ابن خلکان، احمد بن محمد، ج3، ص175
  6. ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ج9، ص269

منابع مقاله

  1. فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، «دایرة‎المعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج9، تهران، مرکز دایرة‎المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.
  2. حافظ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، «تهذيب الكمال في أسماء الرجال»، لبنان، بیروت، مؤسسة الرسالة، الطبعة الأولی، 1413ق/‌1992م.
  3. ابن خلکان، احمد بن محمد، «وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان»، ج3، قم، الشريف الرضي، 1364ش.



وابسته‌ها