مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل
| نام | مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل |
|---|---|
| نام‌های دیگر | اب‍و علی، محمد بن اسماعیل
اب‍ی علی، محمد بن اسماعیل حائری، اب‍و علی محمد بن اسماعیل مازندرانی، اب‍و علی محمد بن اسماعیل |
| نام پدر | اسماعیل |
| متولد | ۱۱۵۹ق |
| محل تولد | کربلا |
| رحلت | 1215 یا 1216ق |
| اساتید | وحيد بهبهانى |
| برخی آثار | منتهی المقال في أحوال الرجال |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00240AUTHORCODE |
محمد بن اسماعيل مازندرانى حائرى (1159- 1215یا1216ق)، معروف به «ابوعلی حائری»، فقیه، رجال‌شناس بزرگ شیعه در قرن سیزدهم، کتاب رجالی منتهی المقال في أحوال الرجال از آثار او است.
ولادت
محمد بن اسماعيل بن عبدالجبار بن سعدالدين مازندرانى حائرى در سال ۱۱۵۹ق به دنیا آمد. پدرش مازندرانی بود، اما او خود در کربلا زاده شد و کمتر از ۱۰ سال داشت که پدرش را از دست داد.
ابوعلی حائری پس از کسب مقدمات علوم نزد اساتید به نام به تحصیل پرداخت.
استادان
سيد على طباطبائى (صاحب رياض المسائل)،
علامه سيد مهدى بحرالعلوم و....
ابوعلی به گفته خود، سفرهای چندی نیز به نقاط مختلف چون حجاز و یمن داشته است. در میان شاگردان وی تنها از عبدالعلی رشتی و درویش علی بغدادی حائری نام برده شده است.
او يکى از انديشمندان نام‌آور و از مدافعان مکتب تشيع بود و براى تحصيل معارف دينى هجرت‌هاى پى در پى نمود. اين دانشمند معروف شيعه، در زمانى حساس، يعنى در زمان ظهور اخباریان، زندگى مى‌کرد. بدين جهت، ايشان نيز هم‌چون ديگر طرفداران علماى اصولى به دفاع از مکتب اصولى پرداخت و اولين کتاب خود را به نام «عقد اللآئى البهيثه فى الرّدّ على الطائفه» در رد اخباریان نگاشت. مقصود او از اين نام، اخباریان بود. وى اين کتاب را ده سال قبل از کتاب «منتهى المقال» نوشت. به همين دليل است که علماى شيعه، هريک به نحوى از ايشان تمجيد کرده‌اند.
وفات
بر پایه نوشته فرزندش در حاشیه «منتهی المقال»، وی در سال ۱۲۱۶ قمری هنگام بازگشت از سفر حج در نجف درگذشت و همانجا مدفون شد؛ اما برخی از جمله سید محمدباقر خوانساری در روضات الجنات، مرگ وی را در ۱۲۱۵ق و در کربلا دانسته‌اند و مدرس تبریزی نیز تأکید کرده است که او در کربلا به خاک سپرده شده است
آثار
- منتهی المقال في أحوال الرجال
- ترجمه رساله مناسک حج وحید بهبهانی
- ترجمه رساله دیگری در مناسک حج از آقا محمدعلی فرزند وحید بهبهانی؛
- رساله‌ای در بیان واجبات حج و محرمات و مکروهات و مستحبات آن که از ریاض المسائل طباطبائی انتخاب کرده است.
- رساله در واجبات
- زهر الرياض
- العذاب الواصب علی الجاحد الناصب
- عقدالّآلی البهیّة فی الرد علی الطائفة الغبیة (در ردّ اخباریان)
- النخبةالوجیزة (خلاصه‌ای از ابواب کتاب حج ریاض المسائل)