معین‌الدین شیرازی، محمدهادی بن محمد
| نام | معین‌الدین شیرازی، محمد هادی بن محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | آصف شیرازی، محمد هادی |
| نام پدر | میرزا معین‌الدین محمّد |
| متولد | |
| محل تولد | شیراز |
| رحلت | 1081 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02220AUTHORCODE |
محمّد هادی بن معین‌الدین محمّد الشریف الشیرازی معروف به آصَف شیراز، مؤلف الكشف الوافى فى شرح اصول الكافى، معاصر ولى قلى شاملو بوده است.
ولادت
جناب میرزایى، خلف ارشد ارجمند امجد میرزا معین‌الدین محمّد است كه سابقاً در بلاد فارس از جانب اولیاى دولت روزافزون، به شغل وزارت قیام داشت.
محل تولد او، ملك شیراز است و به تحصیل كمالات صورى و معنوى در خدمت فضلاى آن دیار نموده، بعد از وفات والد به رتبه منصب وزارت سرافرازى یافته، به جاى پدر نشست. مدّت‌ها نقد گرانمایه شباب را صرف آن خدمت نموده، آخر الأمر به سعایتِ ارباب حقد و حسد «فِي جِيدِها حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ» از وزارت معزول و موافق مدّعا به كار افاده و استفاده مشغول شد.
شیخ حر عاملى در مدح او چنین می‌گوید: كان فاضلًا متقناً آیة فی الذُكاء والأدب... ذكره السیّد علی خان فی السُلافة، وأثنى علیه كثیرا.
همچنین علامه مجلسى چنین می‌گوید «بعض السالكین مسلك الفلاسفة».
محمّد طاهر النصرآبادی (ت 1027) درباره او چنین می‌گوید:
میرزا هادى، ولد امجد میرزا معین‌الدین محمّد، وزیر فارس كه صفات او محتاج به تقریر نیست و خلف او از جمیع علوم بهره وافى یافته. والدش از وزارت فارس استعفا نموده، وزارت به او مرجوع شد. مدّتى در آن امر در كمال استقلال مشغول بوده، در مراعات قاطبه فضلا و علما و شعرا و فقها به هیچ وجه تقصیر ننموده، آنچه لازمه بزرگى بود به عمل مى‌آورد... اگرچه شعر گفتن دون مرتبه او بود؛ امّا گاهی فكر مى‌كرد، این رباعى از او مسموع شد....
میرزا حسن الحسینی الفسائی در مورد او چنین نقل مى‌كند:
در اواخر این سال [1018] نوّاب اللَّه وِردى خان، وزارت مملكت فارس را به قدوه ارباب دولت و رفعت، میرزا معین‌الدین محمّد خلف الصدق میرزا غیاث‌الدین على شیرازى واگذاشت و كلانترى را به سلاله سادات میرشاه، حیدر ثانى، ولد میر سلطان ابراهیم حسنى حسینى، كلانتر سابق، ارزانى داشت.
و در این سال [1048] نوّاب، میرزا معین‌الدین محمّد شیرازى، حاكم و وزیر فارس، كاروانسراى خان گركان، بلوك قونقرى میانه شیراز و اصفهان را براى رضاى خداى تعالى و آسایش مسافران احداث نمود.
اساتید و دوستان مؤلف
نصرآبادی در تذكره (ج 1، ص 255) در ترجمة ملا محمّد تقی لَلَه می‌گوید:
«چون پدرش لَلَه، میرزا محمّد حسین اوراجه نویس شیرازى بود، به لَلَه مشهور است؛ در كمال فضل و حال بود، قطع نظر از آگاهی معنوى، صفاى باطن هم داشت كه كم كسى از فضلا را دست دهد. انیس و جلیس اكابر شیراز بوده، خصوصاً امام قلى خان. و بعد از فوت خان، از مخصوصان میرزا معین‌الدین محمّد بوده، میرزا هادى شاگرد او بوده، وقتى به اصفهان آمده، فقیر به خدمت او رسید، حَقّاً كه ملكى بود در لباس بشر. در دقّت طبع و سخن فهمى و سخن‌شناسى مانند نداشت...».
نصرآبادی در تذكره (ج 1، ص 501) در ترجمة حاجی محمّد تقی چنین می‌گوید:
حاجى محمدتقى ولد حاج مؤمن دامغانى. والدش تحصیل علم فقه نموده، نهایت صلاح داشت. به مكّه معظمه رفت، سه حج كرد بعد از مراجعت در شیراز فوت شد. مجملًا حاج تقى مولدش شیراز بوده، در آنجا تحصیل كمال نموده، مشرب صافیش با مؤمن و كافر از چشمه وحدت آب نوشیده، در هر باب لطیفه پرداز است. مدّتى در شیراز با مرحوم میرزا هادى معاشر بود. بعد از عزل مشارٌ إلیه به اصفهان آمده، در خدمت عالیجاه مستغنى الألقابى میرزا علیرضا شیخ‌الاسلام به تحریر مراسلات و مكاتبات مبادرت مى‌نمود.
وفات
ایشان در سال 1081ق دار فانى را وداع گفتند.
آثار
1. حاشیة على الإشارات
2. حاشیة على تفسیر البیضاوی (أنوار التنزیل)
3. حاشیة على حاشیة القدیم
4. حاشیة على شرح الإشارات من الطبیعی والإلهی
5. حاشیة على شرح المطالع
6. حاشیة على الشفاء
7. حاشیة على مختصر تلخیص المفتاح
8. حلّ مشكلات الإشارات
9. رسالة فی شبهة الاستلزام وجوابها
10. رسالة فی المركّب وأجزائه
11. مرآة الحقائق
12. نقد الحواشی
13. نقض رسالة تقریر شبهة المركّب لمیرزا محمّد بن الحسن الشیروانی (م 1098)
14. وله أشعار ذكر بعضها معاصره محمّد طاهر النصرآبادی (ت 1027)،