کرزن، جورج ناتانیل
| نام | کرزن، جورج ناتانیل |
|---|---|
| نام‌های دیگر | جرج کرزن
George Nathaniel Curzon |
| نام پدر | آلفرد کرزن |
| متولد | 1859 م |
| محل تولد | دربیشایر انگلستان |
| رحلت | 1925 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | ایران و قضیه ایران |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03861AUTHORCODE |
جورج ناتانيل كرزن (1859-1925م)، سياستمدار و ايران‌شناس معروف انگليسى، از چهره‌های ضد روسی و از حامیان نظریه‌ی تسلط و نفوذ کامل انگلیس بر ایران، نویسنده کتاب ایران و قضیه ایران
ولادت
او در 11 ژانویه‌ی 1859میلادی در بيشاير انگلستان متولد شد.
تحصیلات
پدرش از اسقف‌هاى نامدار بود. وى دوران كودكى‌اش را زير نظر دايه‌اى سختگير و آموزگارى بسيار منضبط طى كرد و به همين علت، از آغاز زندگى به رعايت انضباط و انجام تكاليف و قيود اخلاقى خو گرفت. در مدرسه ابتدايى، نبوغ ذاتى خود را نشان داد و به جوايز لياقت بسيارى دست يافت و در نامه‌نگارى و مقاله‌نويسى متبحر گرديد. در 19 سالگى عازم آكسفورد شد. دوران پنج سال تحصيل در آكسفورد، جورج را با بسيارى از مسائل مهم روز و سياستمداران زمانش آشنا كرد. نطق‌هايى كه در «انجمن ادبى آكسفورد» ايراد مى‌كرد و همچنين مقالاتى كه براى روزنامه‌هاى لندن مى‌نوشت به شناساندن او در محافل ذى نفوذ، كمك شايانى كرد و همين شهرت موجب شد تا در سال 1886م براى اولين بار نماينده مجلس گردد و يك سال بعد سفر به دور دنيا را آغاز كرد و شيفته آسيا شد.
آنچه كرزن با ديدى محققانه و ژرف در اثناء اين جهانگردى به رشته تحرير درآورد، به شكل مقالاتى در روزنامه تايمز لندن به چاپ رسيد كه بعدها در قالب كتاب‌هايش منتشر شد.
در سال 1891م با قبول مقام معاونت وزارت امور هندوستان، اولين گام خود را در نردبان سياست برداشت و سال 1899م نايب السلطنه هندوستان گرديد و مدت هفت سال فرمانفرمايى و نيابت سلطنت در هندوستان را عهده‌دار بود. وى در خلال اين مدت به كاميابى‌هاى بزرگ دست يافت؛ ولى به علت اختلاف نظر با وزارت جنگ انگليس، مجبور به استعفا گرديد و در سال 1905م به انگلستان بازگشت و به رياست دانشگاه آكسفورد برگزيده شد و تا مدتى به مطالعه، تحقيق، تأليف و اصلاح اوضاع دانشگاه پرداخت.
در سال 1915م مجدداً وارد سياست شد و به دولت ائتلافى «اچ اچ اسكيث» پيوست و هنگامى كه «لويد جرج» بر سر كار آمد، او به عنوان لرد به رياست مجلس اعيان رسيد. از آن پس يكى از اعضاى هيئت دولت بود كه به سياست و امور جنگ جهانى اول پرداخت و در دولت پس از جنگ به عنوان وزير خارجه انتخاب شد.
لرد كرزن يك سال پس از پايان جنگ جهانى اول (1919م) در زمان وزارتش در امور خارجه سياستى را اجرا كرد كه بر اثر آن نزد ايرانيان منفور شد. در آن تاريخ به اشاره او ميان «وثوق‌الدوله»، نخست‌وزير ايران و «سرپرسى كاكس» نماينده دولت بريتانيا پيمانى به امضا رسيد كه مقامات انگليسى را ناظر بر سازمان‌هاى ارتشى و دارایى ايران مى‌كرد. مسلماً انگيزه عقد چنين پيمانى ترس كرزن از ناحيه روس‌ها و تدبيرش براى ايجاد موانعى بر سر راه توسعه‌طلبى رژيم جديد شوروى و تحكيم سلطه انگلستان بر ايران بود.
وفات
جورج كرزن پس از پنج سال خدمت در پست وزارت امور خارجه، سرانجام در 20 مارس 1925م بر اثر بيمارى در 66 سالگى درگذشت.
آثار
- ايران و قضيه ايران (1892م).
- روسيه در آسياى مركزى (1889م).
- مشكلات خاور دور (1894م).