۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مراحل تطور الاجتهاد في الفقه الإمامي (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۱ دسامبر ۲۰۱۶، ساعت ۲۱:۵۴
، ۳۱ دسامبر ۲۰۱۶جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '، ') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
مرحله تأسيس | مرحله تأسيس | ||
اولين مرحله، مرحله تأسيس است كه با تأليف«[[الکافی|كافى]]» و«[[من لايحضره الفقيه]]» از سوى [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] | اولين مرحله، مرحله تأسيس است كه با تأليف«[[الکافی|كافى]]» و«[[من لايحضره الفقيه]]» از سوى [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] و صدوق آغاز شده است. اين دو كتاب، كتابهاى حديثى - فقهى هستند كه حاكى از روىكرد فقه شيعه به احاديث پيامبر(ص) و ائمه(عليهم السلام) مىباشند، بر خلاف فقه اهل سنت كه فقط به احاديث نبوى(ص) توجه نمودهاند. | ||
از فقه امامى تعبير به فقه نص نيز شده است، زيرا اصول و پايه آن نص احاديث و روايات و قرآن مىباشد. اصول و قواعدى نيز در اين فقه مورد بهرهبردارى هستند كه در دو كتاب«تذكرة» [[شيخ مفيد]] و«ذريعة» [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] بروز و ظهور يافتهاند. | از فقه امامى تعبير به فقه نص نيز شده است، زيرا اصول و پايه آن نص احاديث و روايات و قرآن مىباشد. اصول و قواعدى نيز در اين فقه مورد بهرهبردارى هستند كه در دو كتاب«تذكرة» [[شيخ مفيد]] و«ذريعة» [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] بروز و ظهور يافتهاند. | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
مرحله استقلال | مرحله استقلال | ||
مرحله سوم تطور فقه، مرحله استقلال است كه با ظهور [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] | مرحله سوم تطور فقه، مرحله استقلال است كه با ظهور [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] آغاز شده و تا اواسط قرن دهم هجرى؛ يعنى زمان [[شهيد اول]] و [[شهيد ثانى]] و [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] ادامه يافته است. در اين دوره حوزههاى حلّه، جبل عامل و اصفهان يكى پس از ديگرى رونق يافتهاند. | ||
وجه تسميه اين دوران به مرحله استقلال، اين است كه فقه شيعى در اين دوران از فقه غير امامى پيرايش شده است. | وجه تسميه اين دوران به مرحله استقلال، اين است كه فقه شيعى در اين دوران از فقه غير امامى پيرايش شده است. | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
نشاط فقهى اين زمان نيز دلايلى داشته كه در مقاله به تفصيل بيان گرديدهاند. | نشاط فقهى اين زمان نيز دلايلى داشته كه در مقاله به تفصيل بيان گرديدهاند. | ||
[[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، | [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، ابن سعيد حلى، [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، فخر المحققين حلى، [[شهيد اول]]، ابن سعيد بحرانى، [[فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله|فاضل مقداد]]، ابن فهد حلّى، [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] و عبدالصمد پدر [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]] و...از مهمترين اعلام اين دوره مىباشند كه به آثار آنها نيز در متن اشاره شده است. | ||
مرحله تطرف | مرحله تطرف | ||
چهارمين مرحله از مراحل تطور فقه، مرحله تطرف است كه با ظهور محقق اردبيلى در قرن دهم هجرى آغاز شد و به وسيله شاگردانش ادامه يافت و با ظهور [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] | چهارمين مرحله از مراحل تطور فقه، مرحله تطرف است كه با ظهور محقق اردبيلى در قرن دهم هجرى آغاز شد و به وسيله شاگردانش ادامه يافت و با ظهور [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] به پايان رسيد. | ||
اتّجاه اخبارى از ويژگىهاى اين مرحله بوده و محقق اردبيلى، شيبانى، جابلقى، عبداللّه بن خليل، صاحب مدارك، قاضى نور اللّه شريف الحسينى، فاضل تسترى، استرآبادى، بحرانى، صاحب معالم، [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]]، مير داماد، مجلسى اول، [[محقق سبزواری، محمدباقر|محقق سبزوارى]] | اتّجاه اخبارى از ويژگىهاى اين مرحله بوده و محقق اردبيلى، شيبانى، جابلقى، عبداللّه بن خليل، صاحب مدارك، قاضى نور اللّه شريف الحسينى، فاضل تسترى، استرآبادى، بحرانى، صاحب معالم، [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]]، مير داماد، مجلسى اول، [[محقق سبزواری، محمدباقر|محقق سبزوارى]] و...از مهمترين اعلام اين دوره مىباشند. | ||
مرحله اعتدال | مرحله اعتدال | ||
| خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
مرحله پنجم تطور فقه، مرحله اعتدال است كه از اواسط قرن دوازدهم هجرى تا نيمه قرن سيزدهم؛ يعنى زمان [[شيخ انصارى]] ادامه داشت. | مرحله پنجم تطور فقه، مرحله اعتدال است كه از اواسط قرن دوازدهم هجرى تا نيمه قرن سيزدهم؛ يعنى زمان [[شيخ انصارى]] ادامه داشت. | ||
به كارگيرى عقل در حد اعتدال در متن فقه، علت نامگذارى اين مرحله به مرحله اعتدال است. [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]]، سيد حسين حسينى قزوينى، مولا محمد مهدى نراقى، [[کاشفالغطاء، جعفر بن خضر|شيخ جعفر كاشف الغطاء]]، | به كارگيرى عقل در حد اعتدال در متن فقه، علت نامگذارى اين مرحله به مرحله اعتدال است. [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]]، سيد حسين حسينى قزوينى، مولا محمد مهدى نراقى، [[کاشفالغطاء، جعفر بن خضر|شيخ جعفر كاشف الغطاء]]، [[میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن|ميرزاى قمى]] و صاحب هداية المسترشدين و...از اعلام اين دوره مىباشند. | ||
مرحله كمال | مرحله كمال | ||
آخرين و پنجمين مرحله تطوّر فقه، مرحله كمال است كه از اواسط قرن سيزدهم با وفات شيخ محمد حسن نجفى [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]] | آخرين و پنجمين مرحله تطوّر فقه، مرحله كمال است كه از اواسط قرن سيزدهم با وفات شيخ محمد حسن نجفى [[صاحب جواهر، محمدحسن|صاحب جواهر]] و ظهور [[شيخ انصارى]] آغاز شده و تا به امروز ادامه دارد. | ||
مؤلف، مهمترين خصايص اين دوره را طبق آنچه مورخين فقه اسلامى بدان اشاره كردهاند، ويژگىهاى شخصى مرحوم [[شيخ انصارى]] مىداند كه با تأليف كتاب«مكاسب» طرحى نو در فقه و فقاهت به وجود آورد كه تا به امروز نيز طراوت خود را از دست نداده و به عنوان يكى از متون درسى حوزههاى علميه مطرح مىباشد. اين، نشانگر اهميت دادن [[شيخ انصارى]] به فقه معاملات مىباشد. | مؤلف، مهمترين خصايص اين دوره را طبق آنچه مورخين فقه اسلامى بدان اشاره كردهاند، ويژگىهاى شخصى مرحوم [[شيخ انصارى]] مىداند كه با تأليف كتاب«مكاسب» طرحى نو در فقه و فقاهت به وجود آورد كه تا به امروز نيز طراوت خود را از دست نداده و به عنوان يكى از متون درسى حوزههاى علميه مطرح مىباشد. اين، نشانگر اهميت دادن [[شيخ انصارى]] به فقه معاملات مىباشد. | ||
| خط ۱۳۵: | خط ۱۳۵: | ||
لوامع النكات(تقريرات)، المكاسب(المتاجر)، كتاب البيع و الخيارات(تقريرات)، رسالة في العدالة، كتاب القضاء و الشهادات، كتاب القضاء(تقريرات بقلم التنكابني)، كتاب القضاء(تقريرات)، فائدة في المواريت، كتاب اللقطة، كتاب الغصب، رسالة في قاعدة(من ملك شيئا ملك الإقرار به)، رسالة في الرضاع، رسالة في التحريم بالمصاهرة، رسالة في منجّزات المريض، كتاب الوصايا، كتاب الوقف و الصدقات، كتاب الوقف، كتاب الصوم، كتاب الخمس، كتاب الزكاة، كتاب الزكاة(تقريرات)، رسالة في صلاة المسافر، رسالة في المواسعة و المضايقة، رسالة في القضاء عن الميت، كتاب الصلاة، التقريرات في الصلاة، كتاب الطهارة، التقريرات في الطهارة، رسالة في قاعدة لا ضرر، رسالة في التقية، فهرست آثار [[شيخ انصارى]] مىباشد. | لوامع النكات(تقريرات)، المكاسب(المتاجر)، كتاب البيع و الخيارات(تقريرات)، رسالة في العدالة، كتاب القضاء و الشهادات، كتاب القضاء(تقريرات بقلم التنكابني)، كتاب القضاء(تقريرات)، فائدة في المواريت، كتاب اللقطة، كتاب الغصب، رسالة في قاعدة(من ملك شيئا ملك الإقرار به)، رسالة في الرضاع، رسالة في التحريم بالمصاهرة، رسالة في منجّزات المريض، كتاب الوصايا، كتاب الوقف و الصدقات، كتاب الوقف، كتاب الصوم، كتاب الخمس، كتاب الزكاة، كتاب الزكاة(تقريرات)، رسالة في صلاة المسافر، رسالة في المواسعة و المضايقة، رسالة في القضاء عن الميت، كتاب الصلاة، التقريرات في الصلاة، كتاب الطهارة، التقريرات في الطهارة، رسالة في قاعدة لا ضرر، رسالة في التقية، فهرست آثار [[شيخ انصارى]] مىباشد. | ||
حسين بن ابراهيم نجمآبادى، عبدالصاحب محمد بن احمد نراقى كاشانى، على بن رضا آل بحر العلوم، محمد تقى هروى اصفهانى، محمد حسن بن ميرزا آقاسى قمى، خوئينى، ميرزا حبيب اللّه رشتى، حسين قلى بن رمضان همدانى، ميرزاى شيرازى، فشاركى، محمد حسن بن جعفر آشتيانى، محمد هادى طهرانى، آقا رضا همدانى، آخوند ملا محمد كاظم خراسانى، سيد محمد كاظم يزدى، [[شیرازی، محمدتقی بن محبعلی|ميرزا محمد تقى شيرازى]]، | حسين بن ابراهيم نجمآبادى، عبدالصاحب محمد بن احمد نراقى كاشانى، على بن رضا آل بحر العلوم، محمد تقى هروى اصفهانى، محمد حسن بن ميرزا آقاسى قمى، خوئينى، ميرزا حبيب اللّه رشتى، حسين قلى بن رمضان همدانى، ميرزاى شيرازى، فشاركى، محمد حسن بن جعفر آشتيانى، محمد هادى طهرانى، آقا رضا همدانى، آخوند ملا محمد كاظم خراسانى، سيد محمد كاظم يزدى، [[شیرازی، محمدتقی بن محبعلی|ميرزا محمد تقى شيرازى]]، شيخ الشريعه، شيخ عبداللّه مامقامى، ميرزاى نائينى، [[حائری یزدی، عبدالکریم|شيخ عبدالكريم حائرى يزدى]]، حجت كوهكمرهاى، سيد حسين بروجردى، [[حکیم، محسن|سيد محسن حكيم]]، [[سید احمد خوانساری]]، سيد روح الله خمينى، [[خویی، ابوالقاسم|سيد ابوالقاسم خويى]]، [[صدر، محمدباقر|سيد محمد باقر صدر]]، [[گلپایگانی، محمدرضا|سيد محمد رضا گلپايگانى]]، مرعشى نجفى و [[اراکی، محمد علی|محمد على اراكى]] نيز اعلام اين دوره فقهى مىباشند. | ||