۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
معرفة الحديث و تاريخ نشره و تدوينه و ثقافته عند الشيعة الإمامية: تفاوت میان نسخه‌ها
معرفة الحديث و تاريخ نشره و تدوينه و ثقافته عند الشيعة الإمامية (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۰ دسامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۴:۵۱
، ۳۰ دسامبر ۲۰۱۶جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)'
جز (جایگزینی متن - 'فضل بن شاذان' به 'فضل بن شاذان ') |
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
مؤلف در مقدمه به ضرورت پرداختن به علم رجال اشاره مى‌كند، سپس به بررسى حديثى مى‌پردازد كه برخى از علما تصريح به صحت و عالى السند بودن آن كرده‌اند، ولى وى صحت حديثِ مذكور را نمى‌پذيرد. اين حديث به نام صحيحه حماد بن عيسى جهنى در آداب نماز و كيفيت آن وارد شده كه بسيارى از پيش‌گامان علم حديث، آن را قبول نموده، در رساله‌هاى عمليه خود ذكر و به آن اعتماد و عمل كرده‌اند. ايشان، پس از ذكر سند، متن حديث را از قول حمّاد بن عيسى به نقل از ابوعبدالله الصادق(ع) آورده است. مبنى بر اينكه امام(ع) از حماد - كه به ادعاى خود، كتاب حريز درباره نماز را از حفظ دارد - مى‌خواهد كه نماز را جلوى حضرت بخواند، حماد نيز به قول خود با رعايت تمام نكات، نماز را مى‌خواند، ولى مورد رضايت امام قرار نمى‌گيرد. سرانجام [[امام جعفر صادق (ع)|امام صادق (ع)]] به او مى‌گويد كه به‌خوبى نماز نمى‌گزارى و چه‌قدر زشت است كه مردى شصت يا هفتاد ساله شود، ولى نتواند يك نماز را با رعايت حدود كامل آن به‌جا آورد. در آخر، حماد از امام مى‌خواهد كه نماز صحيح را به او ياد دهد. بهبودى با بررسى عميق اين روايت، در متن و سند، اين حديث را ساختگى مى‌داند. روش او در نقد اين روايت، عبارت است از رجوع به نظر رجاليان درباره شرح حال راوى، توجه به سن راوى در زمان نقل حديث و بررسى سخن امام از لحاظ عقلى كه به ترتيب زير مى‌آيد: | مؤلف در مقدمه به ضرورت پرداختن به علم رجال اشاره مى‌كند، سپس به بررسى حديثى مى‌پردازد كه برخى از علما تصريح به صحت و عالى السند بودن آن كرده‌اند، ولى وى صحت حديثِ مذكور را نمى‌پذيرد. اين حديث به نام صحيحه حماد بن عيسى جهنى در آداب نماز و كيفيت آن وارد شده كه بسيارى از پيش‌گامان علم حديث، آن را قبول نموده، در رساله‌هاى عمليه خود ذكر و به آن اعتماد و عمل كرده‌اند. ايشان، پس از ذكر سند، متن حديث را از قول حمّاد بن عيسى به نقل از ابوعبدالله الصادق(ع) آورده است. مبنى بر اينكه امام(ع) از حماد - كه به ادعاى خود، كتاب حريز درباره نماز را از حفظ دارد - مى‌خواهد كه نماز را جلوى حضرت بخواند، حماد نيز به قول خود با رعايت تمام نكات، نماز را مى‌خواند، ولى مورد رضايت امام قرار نمى‌گيرد. سرانجام [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] به او مى‌گويد كه به‌خوبى نماز نمى‌گزارى و چه‌قدر زشت است كه مردى شصت يا هفتاد ساله شود، ولى نتواند يك نماز را با رعايت حدود كامل آن به‌جا آورد. در آخر، حماد از امام مى‌خواهد كه نماز صحيح را به او ياد دهد. بهبودى با بررسى عميق اين روايت، در متن و سند، اين حديث را ساختگى مى‌داند. روش او در نقد اين روايت، عبارت است از رجوع به نظر رجاليان درباره شرح حال راوى، توجه به سن راوى در زمان نقل حديث و بررسى سخن امام از لحاظ عقلى كه به ترتيب زير مى‌آيد: | ||
1. او درباره حماد بن عيسى از [[الفهرست نجاشى]] نقل مى‌كند كه مسموعات وى در [[قرب الإسناد]]، به اعتراف خود او، بيست مورد است و از طريق [[عبدالله بن جعفر حميرى]] از محمد بن عيسى بن عبيد و حسن بن ظريف و على بن اسماعيل، كه همگى از حماد بن عيسى جهنى روايت مى‌كنند؛ درحالى‌كه روايت مذكور در بين آن بيست مورد وجود ندارد؛ | 1. او درباره حماد بن عيسى از [[الفهرست نجاشى]] نقل مى‌كند كه مسموعات وى در [[قرب الإسناد]]، به اعتراف خود او، بيست مورد است و از طريق [[عبدالله بن جعفر حميرى]] از محمد بن عيسى بن عبيد و حسن بن ظريف و على بن اسماعيل، كه همگى از حماد بن عيسى جهنى روايت مى‌كنند؛ درحالى‌كه روايت مذكور در بين آن بيست مورد وجود ندارد؛ | ||
2. به نقل از نص صريح [[كشى]] و [[شیخ طوسی|طوسى]] در «[[رجال کشی|اختيار]]» و [[ابن داود حلّى]] در «[[رجال ابن داود|رجال]]» آورده است كه حماد بن عيسى در 209ق، وفات يافت؛ درحالى‌كه هفتاد و چند سال داشت. به اين ترتيب، مى‌توان نتيجه گرفته است كه سال تولد حماد تقريباً 135ق، است و در اين صورت حماد در زمان وفات [[امام جعفر صادق (ع)|امام صادق (ع)]] (148ق)، كم‌وبيش تنها سيزده سال داشته و چگونه ممكن است امام به كودكى سيزده ساله بگويد: «ما أقبح بالرجل أن يأتي عليه ستّون سنة أو سبعون سنة فما يقيم صلاة واحدة بحدودها تامّة»؛ | 2. به نقل از نص صريح [[كشى]] و [[شیخ طوسی|طوسى]] در «[[رجال کشی|اختيار]]» و [[ابن داود حلّى]] در «[[رجال ابن داود|رجال]]» آورده است كه حماد بن عيسى در 209ق، وفات يافت؛ درحالى‌كه هفتاد و چند سال داشت. به اين ترتيب، مى‌توان نتيجه گرفته است كه سال تولد حماد تقريباً 135ق، است و در اين صورت حماد در زمان وفات [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] (148ق)، كم‌وبيش تنها سيزده سال داشته و چگونه ممكن است امام به كودكى سيزده ساله بگويد: «ما أقبح بالرجل أن يأتي عليه ستّون سنة أو سبعون سنة فما يقيم صلاة واحدة بحدودها تامّة»؛ | ||
3. حماد راوى كتاب حريز در باب صلات است و امروز آنچه ما در اين‌باره در دست داريم، از طريق حماد از حريز از زراره از امام باقر(ع) است كه حق مطلب را به‌جا آورده است. در اين صورت شايسته نيست امام به كسى كه مى‌گويد من كتاب حريز را در نماز از حفظ دارم، بگويد: «لا عليك، قم فصلّ». از سوى ديگر، مدعى چنين مطلبى بايد به بهترين وجه با رعايت تمام آداب، نماز را به‌جا مى‌آورد؛ درحالى‌كه مطابق اين حديث، گويا حماد نمازى ناقص انجام داده و امام او را سرزنش كرده است <ref>سرشار، مژگان، ص7</ref>. | 3. حماد راوى كتاب حريز در باب صلات است و امروز آنچه ما در اين‌باره در دست داريم، از طريق حماد از حريز از زراره از امام باقر(ع) است كه حق مطلب را به‌جا آورده است. در اين صورت شايسته نيست امام به كسى كه مى‌گويد من كتاب حريز را در نماز از حفظ دارم، بگويد: «لا عليك، قم فصلّ». از سوى ديگر، مدعى چنين مطلبى بايد به بهترين وجه با رعايت تمام آداب، نماز را به‌جا مى‌آورد؛ درحالى‌كه مطابق اين حديث، گويا حماد نمازى ناقص انجام داده و امام او را سرزنش كرده است <ref>سرشار، مژگان، ص7</ref>. | ||